فردای اقتصاد: سازمان همکاری شانگهای در واکنش به فضای سیاسی و امنیتی حاکم بر دهه ۹۰ میلادی و در پی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ایجاد شد و طی دو دهه گذشته به دنبال توسعه همکاری‌ها میان اعضای خود بوده است. این همکاری‌ها طیفی از اقدامات سیاسی امنیتی تا اقتصادی را در بر می‌گیرند. پژوهشگاه دانشگاه امام صادق (ع) و دفتر مطالعات راهبردی رونق تولید اقدام به انتشار گزارشی با عنوان «پیمان شانگهای و تعامل تجاری ایران و روسیه» کرده است. این گزارش که نوشته محمد کاوه و علی جودت‌وند است، مشتمل بر ۷ فصل است که به فهم ضرورت توسعه تجارت ایران و استفاده از ظرفیت‌های موجود و بیان موانع تجاری پرداخته است.

آنچه در این گزارش به شکل ویژه مورد توجه قرار گرفته است، نهادها و فرایندهای اقتصادی موجود در این سازمان است که با توجه‌به آغاز فرایند عضویت ایران، فرصت‌هایی را برای کشور شناسایی کند. شناسایی و برخورداری از این فرصت‌ها نیازمند درک درستی از این پیش‌نیازهای عضویت کامل ایران در این سازمان و شناخت نهادهای اقتصادی موجود و قابلیت‌های آنها برای ایران است. چنین رویکردی موجب می‌شود که این فرصت‌ها مطابق با واقعیات و بر اساس توان ساختاری این سازمان شکل گیرد. چنین درکی می‌تواند با ترسیم چشم‌اندازی واقع‌گرایانه از امکانات موجود در سازمان همکاری شانگهای، امکان بیشینه‌کردن منافع اقتصادی و تجاری ایران را مهیا کند.

از سوی دیگر، پس از بررسی دقیق این سازمان، لازم است روند تجاری میان دو کشور ایران و روسیه مورد بررسی قرار گیرد. با عنایت به حضور هر دو کشور در پیمان شانگهای، قراردادهای منعقد شده فی ما بین و قرارگیری روسیه در لیست تحریم‌های آمریکا و اروپا به دلیل جنگ با اوکراین، باید سطح تعاملات تجاری، پتانسیل‌های صادراتی، موانع و راهکارهای مورد نظر به صورت دقیق شناسایی و واکاوی شوند. در این گزارش به موضوعات زیر پرداخته شده است:

-نهادهای اقتصادی در سازمان همکاری شانگهای

-جایگاه تجاری اعضا و مزایای عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای

-ساختار و وضعیت متفاوت اقتصادی و تجارت اعضای سازمان همکاری شانگهای

-بررسی اقتصاد، صنایع و روابط بین دو کشور ایران و روسیه

-بررسی فرصت‌ها و ظرفیت‌های بازار روسیه برای ایران

-مطالعه چالش‌ها و موانع مشترک بین دو کشور ایران و روسیه و موانع صادراتی

-نتیجه‌گیری و ارائه راهکارهای پیشنهادی

تحولات کنونی منطقه در آسیای مرکزی، قفقاز و خاورمیانه باعث افزایش عملکرد و کنشگری ایران شده‌ است و این موضوع روسیه را ملزم به افزایش همکاری با ایران کرده‌ است. ایران باید از فرصت به‌ وجود آمده حداکثر استفاده را در راستای تامین منافع خود و تهدید مواضع غرب به کار ببرد. در حال حاضر، توسعه روابط و رفع موانع ارتباطی ایران و روسیه یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های توسعه اقتصادی هر دو کشور در شرایط کنونی جهان است که از طریق دستگاه دیپلماسی خارجی هر دو کشور باید دنبال شود. از دیدگاه امنیتی، سیاسی و اقتصادی، هر دو کشور باید سطح تعاملات خود را افزایش دهند.