فردای اقتصاد: رشد ۴۲٫۳ درصدی مالیات در لایحه بودجه ۱۴۰۳ (نسبت به عملکرد سال گذشته) در عین حال که به معنی افزایش سهم مالیات از تأمین مالی هزینه‌های جاری دولت بود، رشدی فراتر از تورم محسوب می‌شود. در واقع به گفته گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، رشد اسمی اقتصاد کشور -یعنی عملاً رشد حقیقی اقتصاد به علاوه تورم- در حدود ۳۹ درصد برای سال ۱۴۰۳ پیش‌بینی می‌شود. بنابراین رشد ۴۲ درصدی یعنی نقش مالیات در اقتصاد افزایش خواهد یافت.

اصلاحات مالیاتی چه سهمی از افزایش منابع درآمدی دولت داشتند؟

نکته مهم بودجه سال جدید نقش چند اصلاح مالیاتی در رشد درآمدهای مالیاتی است؛ در حالی که دولت پیش‌بینی کرده از منابع مالیاتی قبلی، درآمدش ۲۹٫۸ درصد رشد کند و به ۱۰۴۶ همت (هزار میلیارد تومان) برسد، ۱۰۱ همت درآمد جدید از تغییر اصلاحات مالیاتی به دست خواهد آمد.

تغییر نرخ مالیات بر ارزش افزوده به ۱۰ درصد به معنی ۵۵ همت درآمد جدید بوده است. کاهش دو نوع از معافیت‌های مالیاتی به بنگاه‌ها هم مجموعاً ۶۹ همت به منابع مالیاتی افزوده و نهایتاً برآورد می‌شود حذف مالیات بر سود سپرده اشخاص حقوقی ۲۳ همت از درآمدهای مالیاتی دولت را کاهش دهد. برآورد سه تغییر مثبت و یک تغییر منفی منجر به ۱۰۱ همت افزایش شده و مالیات لایحه بودجه را به ۱۱۴۷ همت رسانده است.

پیشنهادهای اصلاحی برای نظام مالیاتی

یکی از انتقادهای گزارش بازوی پژوهشی مجلس به بخش مالیات‌های بخش دوم لایحه این است که مجموع مالیات‌ها (از جمله مالیات بر واردات) به جای ۱۳۶۵ همت مصوب در بخش اول، ۱۲۹۰ همت ذکر شده است. این گزارش همچنین پیشنهادهایی مطرح کرده است؛ اصلاح و هدفمندسازی معافیت‌های مالیاتی و تغییر رویکرد به مالیات بر مجموع ثروت از جمله این پیشنهادها هستند. همچنین توصیه شده استقرار نظام مالیات بر درآمد (PIT) به عنوان یک اصلاح اساسی در نظام مالیاتی مدنظر قرار گیرد. در کنار این موارد، ادغام وظایف مالیات‌ستانی و دریافت حق بیمه هم به عنوان پیشنهاد اصلاحی عنوان شده است.