تسنیم: آمارهای رسمی مقامات آنکارا نشان می‌دهد که در ۷ ماه گذشته، فروش مسکن به اتباع خارجی به شکل چشمگیری کاهش یافته است.

به گفته بسیاری از کارشناسان صنعت مسکن، بسیاری از انبوه سازان و شرکت‌های بزرگ ترکیه، برنامه‌های کلان خود را بر اساس اطمینان از ورود سیل خریداران خارجی برای خرید ملک در استانبول، آنتالیا و شهرهای دیگر تنظیم کرده بودند. اما حالا خبری از خریدار خارجی نیست و شهروندان خودی هم، قدرت خرید ندارند. در نتیجه بسیاری از گروه‌های بزرگ انبوه ساز، هزاران واحد آپارتمانی و ویلایی روی دستشان مانده است.

طی چند سال گذشته، دولت ترکیه شرط خرید واحد مسکونی چهارصد هزار دلاری را برای یگان شرط اعطای حق تابعیت به خارجی‌ها اعلام کرد و ده‌ها هزار نفر از ثروتمندان روسیه، عراق، ایران و چندین کشور عربی و آفریقایی، در ترکیه ملک خریدند. اما حالا از این خبرها نیست و خارجی‌ها رغبتی به خرید آپارتمان و ویلا در ترکیه ندارند.

چند سالی است که برخی از سیاستمداران و رهبران احزاب مهم ترکیه، شب و روز درباره خطرات حضور بیگانگان در ترکیه صحبت می‌کنند. افرادی همچون‌امید اوزداغ رهبر حزب راست افراطی «ظفر»، هشدار درباره حضور خارجی‌ها را از پناهجویان سوری آغاز کرد و مدعی شد که حضور ۵ میلیون پناهجوی سوری و نزدیک به یک میلیون اتباع افغانی، دموگرافی ترکیه را در میان مدت تغییر خواهد داد.

اما دامنه این بحث به دیگر خارجی‌ها نیز کشیده شد و برخی از ملی گرایان بر این مسأله تأکید کردند که اعطای حق شهروندی ترکیه به اتباع بیگانه در قبال خرید ملک ۴۰۰ هزار دلاری، توهین به جایگاه شهروندی این کشور است و دولت باید دست از این سیاست بردارد.

در گام‌های بعدی، ملی گرایان ترکیه به چند سیاست تبلیغاتی مهم دامن زدند که سرفصل‌ها و اهداف القایی آن‌ها عبارت بودند از:

۱. نرخ فروش و اجاره مسکن در ترکیه به خاطر حضور خارجی‌ها چند برابر شده و تا زمانی که آن‌ها در بازار حضور داشته باشند، خود شهروندان این کشور نمی‌توانند صاحبخانه شوند یا جای مناسبی برای اجاره پیدا کنند.

۲. از وقتی که سر و کله شهروندان خارجی پیدا شده، درمانگاه‌ها، بیمارستان‌ها و مطب پزشکان شلوغ‌تر شده‌اند.

۳. به خاطر حضور بچه‌های خارجی، نظام آموزشی ترکیه دچار نارسایی، از خودبیگانگی و ناکارآمدی شده است.

۴. خارجی‌های ثروتمند، قوانین مالیاتی و صنفی را دور می‌زنند، بازار را در دست می‌گیرند و شغل و سود عاید آن‌ها می‌شود.

مانور دادن بر روی این تصورات، بسیاری از شهروندان ترکیه را تحریک کرد و نخستین نمونه‌های بدرفتاری با شهروندان خارجی در استانبول، آنتالیا، بورسا، تکیرداغ، آنکارا و مناطق دیگر، بر روند تحقیق مشتریان جدید و بالقوه اثر منفی گذاشت و حالا میزان فروش به شکل قابل توجهی پایین آمده است.

شکیب آوداگیچ رئیس اتحادیه املاک مسکن در استانبول، معتقد است که در سال ۲۰۲۳ در بازار مسکن ترکیه، موج جدیدی از بیگانه هراسی و مخالفت با اتباع بیگانه شکل گرفته و این تغییر رفتار، حتی در فضای مجازی نیز قابل احصا و مشاهده بوده و در نتیجه، کم نیستند خارجیانی که از چنین رفتارهایی دلسرد و هراسان شده و از تصمیم خود برای خرید ملک در ترکیه منصرف شدند.

بایرام تکچه از فعالان آژانس‌های فروش مسکن به اتباع خارجی نیز، معتقد است که بیگانه هراسی، در میان مدت و درازمدت نه تنها بر بازار فروش مسکن، بلکه بر صنعت گردشگری نیز تأثیر منفی خواهد گذاشت و لازم است این مسأله به درستی مورد ارزیابی قرار بگیرد.

گزارش ابراهیم اکینجی از پایگاه اقتصادی اکونومی ترکیه نیز ناظر بر این موضوع است که تصورات غلط و ادراک دور از انصاف از حضور اتباع بیگانه، موضوعی است که نیاز به بررسی جدی دارد و افراد نباید به چنین چیزی دامن بزنند. چرا که دور شدن اتباع خارجی از بازار مسکن به ضرر اقتصاد ترکیه است.

خانه روی سرتان خراب می‌شود

زلزله ۷.۷ ریشتری استان قهرمان مرعش ترکیه، علاوه بر خود قهرمان مرعش، ۱۰ استان پیرامونی و حتی کشور سوریه را نیز تحت تأثیر قرار داد و بیش از پنجاه هزار نفر از شهروندان ۱۱ استان ترکیه در این زلزله جان باختند.

بالاترین میزان تلفات مربوط به استان حاتای در مرز ترکیه و سوریه بود. اما واقعیت این است که پس از این زلزله که در آناتولی و دور از استان های غربی خارجی پسند ترکیه روی داد، بسیاری از زمین‌شناسان و متخصصین زلزله‌نگاری اعلام کردند که گسل آناتولی انرژی خود را رها کرده و حالا نوبت استانبول و اژه و مرمره است که یک زلزله بزرگ یا حتی یک سونامی عظیم را تجربه کنند.

انتشار اخبار و گزارش‌های فراوانی در مورد خطرات و تلفات یک زلزله احتمالی در استانبول و استان های پیرامون آن، همچون یک داروی سمی، بدن فروش مسکن در این منطقه را زمین گیر کرد و خارجی‌ها به معنای واقعی کلمه از این مسأله هراسان شدند.

رقیب قدرتمندی به نام دبی

ترکیه سال به سال شرایط فروش ملک به اتباع بیگانه را سخت‌تر کرده و قیمت‌ها را بالاتر برده است. اما در امارات متحده عربی، امکان خرید واحدهای متراژ پایین با شرایط بروکراسی آسان برای خارجی‌ها فراهم است و حالا دبی عملاً رقیب استانبول و آنتالیا است.

دولت اردوغان در دو سال اخیر بارها اعلام کرده که شرایط و هزینه‌های فروش ملک به اتباع بیگانه را آسان می‌کند. اما این وعده عملی نشده و علاوه بر بروکراسی پیچیده، انتقال سند نیز هزینه‌های فراوانی دارد و برخی از آژانس‌ها نیز با فروش ملک به قیمت گران و غیرواقعی، اتباع خارجی را متضرر کرده و سر آن‌ها را کلاه گذاشته‌اند.

بلاتکلیفی و ابهام در سیاست و اقتصاد ترکیه

قبلاً ترکیه شرایط اقتصادی خوبی داشت و رونق و ثبات در بازار این کشور، توجه همه را به سوی خود جلب می کرد. اما حالا تورم و بحران اقتصادی، تامین هزینه های زندگی در ترکیه را بسیار سخت و دشوار کرده است.

هر ۱ دلار آمریکا به ۳۳ لیره رسیده، هر ۱ لیتر بنزین ۴۲ لیره می ارزد، هزینه قبوض برق و گاز سر به فلک می زند، حمل و نقل، درمان و مواد غذایی بسیار بسیار گران است و اقامت در این کشور، غیر از یک اقلیت ثروتمند و مرفه اروپایی و عربی، برای دیگران مقرون به صرفه نیست.