ابراهیم رئیسی و «الهام علیاف» روسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان صبح امروز یکشنبه -۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳- با حضور در محل احداث سد مشترک «قیز قلعهسی» در نقطه صفر مرزی و بر روی رودخانه ارس، از بخشهای مختلف این سد دیدن کردند و با توضیحات دستاندرکاران اجرای این پروژه از جزئیات احداث و مزایای بهرهبرداری از آن مطلع شدند. به گزارش ایرنا، توافقنامه همکاری مشترک در زمینه ادامه ساخت و بهره برداری مشترک از سدها و نیروگاههای خداآفرین و قیزقلعه سی حدود ۹ سال قبل امضا شد و در سال ۱۳۹۵ در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و امروز شاهد افزایش ذخیره سازی سد خداآفرین و اتمام سد قیزقلعهسی هستیم. به دنبال بهرهبرداری از سد قیز قلعه سی حجم آب ذخیره شده در سد خداآفرین که در بالادست سد قیز قلعه سی قرار دارد از طریق کانال و شبکه پایاب به دشتهای آذربایجان شرقی، اردبیل و جمهوری آذربایجان به میزان ۲ میلیارد متر مکعب در سال تزریق می شود و زمینه توسعه بخشهای گردشگری، کشاورزی و نیز تولید انرژی برقابی فراهم خواهد شد.تامین آب شبکه خداآفرین، تامین برق به میزان ۲۷۰ گیگاوات ساعت در سال و تنظیم آب سالیانه به میزان ۲ میلیارد مترمکعب برای ایران و جمهوری آذربایجان از جمله اهداف ساخت سد قیزقلعهسی به شمار میرود.
در این دیدار علیاف گفت: امروز روز ویژه ای است و افتتاحیه نیروگاه و سد قیزقلعهسی و بهره برداری از نیروگاه خداآفرین است که یک حادثه تاریخی است؛ کسانی که در احداث این نیروگاه شرکت کرده و از دوستان ایرانی ام تشکر میکنم. در اینجا ذکر شد که برای ساخت این پروژه ها دو طرف ظرفیتهای بزرگی دارند و امروز شاهد آن بودیم که این پروژه تجربه زیادی میخواهد. این مراسم یک بار دیگر نشان دهنده دوستی دو کشور است؛ امروز همه دنیا مشاهده میکند دوستی ایران و آذربایجان چه قدر است دوستی دو کشور تاریخی قدیمی دارد و در طول قرنها مردم ما در یک جا زیستهاند و امروز مراودات دو کشور در عالیترین سطح قرار میگیرد.
اهمیت تاریخی این افتتاحیه در این است که این اولین بار است که دو کشور در مرزها ملاقات می کنند و نشان می دهد مرز دوستی و برادری است. احترام متقابل در این پروژه بزرگ خود را نشان می دهد؛ گفت وگوهایی که انجام و توافق هایی که حاصل شد در پروژه های آینده خود را نشان می دهد. امروز با جناب آقای رئیسی در یک سری مسائل به صورت گسترده مذاکره کردیم و یک بار دیگر اطمینان داشتیم که نظر ما یکسان است در حوزه مسائل بین المللی و منطقه ای، این موضوع مسأله بسیار مهم است؛ برای ثبات منطقه ای و تقویت اقدامات منطقه ای در چارچوب همه سازمان های بین المللی همچون سازمان ملل و عدم تعهد که عضویم از یکدیگر حمایت میکنیم.
رئیسجمهور آذربایجان در آیین افتتاح سد قیز قلعهسی بیان کرد پروژههای مشترک بین ایران و جمهوری آذربایجان که در حوزه حمل و نقل در حال اجرایی شدن است برای ما و منطقه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کریدور شمال-جنوب برای منطقه بسیار مهم است و با مدرنسازی زیرساختهای راه آهن در ایران و آذربایجان، این کریدور به حیاتیترین رگ حمل و نقل دنیا بدل خواهد شد. حمل و نقل بین ایران و آذربایجان در سال گذشته رشد ۵۰ درصدی داشته است و پس از تحول زیرساختهای راه آهن، این میزان بیش از پیش افزایش خواهد یافت. امروز پل جدید آقبند نیز مورد بهرهبرداری قرار خواهد گرفت که بخشی از کریدور شمال جنوب است و سرزمین جمهوری آذربایجان را به جمهوری خودمختار نخجوان که اراضی جداییناپذیر آذربایجان است، متصل میکند.
علی اف همچنین بیان کرد: ما با همه کشورها روابط خود را در چارچوب احترام متقابل انجام میدهیم. بعد از مدت طولانی بین آذربایجان و ارمنستان توافق صلح میتواند امضا شود ما از حمایت ایران در این زمینه استقابل میکنیم و امروز بعد از ملاقاتی که با رئیسجمهوری اسلامی ایران داشتیم یک بار دیگر شاهد آن شدیم که ایران در زمینه برقراری صلح و ثبات در منطقه از هیچ تلاشی دریغ نمیکند. توسعه منطقه برای کشورهای منطقه و مردم آن باید با اراده آنها تأمین شود. مداخله کشورهای بیگانه در امور ما قابل قبول نیست؛ ما با همه کشورها روابط خود را در چارچوب احترام متقابل انجام میدهیم و آن کشورها هزاران کیلومتر از منطقه ما دور هستند و رهبران این کشورها که میخواهند در این منطقه دخالت کنند، مداخله بیجا هیچ نتیجه ای نداشته و نخواهد داشت.
الهام علی اف، رییسجمهوری جمهوری آذربایجان در ادامه بیان کرد: توسعه روابط ایران و آذربایجان در مسیر خوبی قرار دارد و این را مثبت ارزیابی میکنم. از رئیسجمهوری ایران برای شرکت در کنفرانسی که در ماه نوامبر در باکو برگزار خواهد شد دعوت میکنم. این پنجمین ملاقات روسای جمهوری ایران و آذربایجان است و این اولین ملاقاتی است که در نقطه مرزی انجام میگیرد. ملاقات روسای جمهوری ایران و آذربایجان برای دنیا و منطقه پیام دارد. هیچکس نمیتواند بین دو کشور سوتفاهم و تفرقه ایجاد کند.
رئیسجمهوری ایران نیز در آیین افتتاح سد قیز قلعهسی سخنانی ایراد کرد. وی بیان کرد: رودخانه ارس همواره موجب پیوند میان مردم عزیز جمهوری آذربایجان و ایران بوده است و این پیوند از ۵۰ سال قبل که با سد ارس همکاری دو کشور و دو ملت رقم خورد، همراه بوده است. پیوند ایران و آذربایجان امروز به شکل همکاری در سد خداآفرین و طرح عظیمی است که ۲ میلیارد متر مکعب آب را تنظیم میکند، هم چهار نیروگاه را فعال و هم ۴۰ هزار شغل ایجاد میکند.
به گفته او این پروژه هم نماد توسعه منطقه است و هم نماد اراده و همکاری دو ملت و دو کشور است. این پروژه اهمیت بسیار زیادی دارد و موجب امیدواری ملت عزیز ایران و آذربایجان از یک سو و موجب ناامیدی دشمنان دو ملت و دو کشور است.