نام کندی، دوباره روی برگه‌های رأی!

محمد رجبی مهوار/ پژوهشگر سیاست بین‌الملل
۴ خرداد ۱۴۰۳ - ۰۰:۳۷

محمد رجبی مهوار/ پژوهشگر سیاست بین‌الملل

رییس‌جمهور شدن در آمریکا کار بسیار سختی است؛ به‌ویژه وقتی به‌عنوان نامزد مستقل پا به این عرصه می‌گذارید. این کار ثروت و شهرت زیادی می‌طلبد. رابرت اف کندی جونیور به دلیل نام خانوادگی‌اش، از نعمت (حسن) شهرت به قدر کافی بهره‌مند است. همین، او را از بسیاری از ریخت‌وپاش‌های انتخاباتی بی‌نیاز می‌کند. او فرزند دادستان پیشین و برادرزادهٔ یکی از ماندگارترین روؤسای جمهور تاریخ آمریکا است. پدر و عموی او هر دو بر اثر ترور جان باختند. پدرش در اثنای کمپین انتخاباتی ریاست‌جمهوری بود که ترور شد. هرچند شماری از اعضای خاندان کندی همچنان پا در رکاب حزب دموکرات هستند و در انتخابات پیش رو از بایدن حمایت می‌کنند اما هرچه باشد کندی جونیور نامی را یدک می‌کشد که یادآور دهه پر تلاطم شصت میلادی است؛ دهه‌ای که بسیاری از رویاهای آمریکایی در آن به وقوع پیوستند. از رویای مارتین لوترکینگ که در جوار بنای یادبود آبراهام لینکن فریادش را کشید و لایحه حقوق مدنی شد میراث آن، تا رویای پا گذاشتن انسان روی کره ماه و یا گسترش تکنولوژی‌های نوظهوری مثل تلویزیون.

کندی اگرچه از پیش‌زمینهٔ یک خانواده سیاسی می‌آید اما تا به حال شغل رده‌بالای دولتی را تجربه نکرده و یک سیاست‌مدار تیپیکال و حزبی به حساب نمی‌آید. او نیز در شمار رو به رشد رهبران سیاسی بدون سابقه دولتی جای می‌گیرد که ضدیت با «واشنگتن»، الیت سیاسی مستقر و نیز «دولت پنهان» وجه اشتراک همه آن‌ها است. چهره‌هایی که با به قدرت رسیدن دونالد ترامپ، تکثیر نیز شدند. کندی ابتدا به عنوان نامزد حزب دموکرات کاندیداتوری خود را برای انتخابات ۲۰۲۴ اعلام کرده بود اما کمی بعد «اعلامیه استقلال» خود را از حزب دموکرات و سایر احزاب سیاسی منتشر کرد.

کندی؛ وعده‌ها و اندیشه‌ها

رابرت إف کندی پیش‌تر برای سال‌ها یک وکیل و فعال محیط زیستی مطرح بوده است. افکار و گرایشات او ترکیبی نسبتاً عجیب و نامأنوس از ایده‌ها و ایدئولوژی‌های مختلف و بعضاً بی‌ربط به سیاست است. مخالفت با مداخلهٔ آمریکا در مناقشات بین‌المللی، مخالفت با نفوذ کمپانی‌های بزرگ اقتصادی و صنایع نظامی در عرصه سیاسی، انتقادات تند و تیز علیه واکسیناسیون، حمایت از محیط زیست، حمایت از کاپیتالیسم و طرفداری از حقوق سیاه‌پوستان و بومیان آمریکایی، تنها بخشی از پازل فکری کندی است. افکار RFK ترکیبی از گرایشات مرتبط با حزب لیبرتارین، حزب سبز و با چاشنی تئوری توطئه است که بار یک نوستالژی سیاسی را نیز به دوش می‌کشد. او به تازگی معاون اول خود را برگزیده است؛ نیکول شانان، یک زن جوان کارآفرین و ثروتمند با گرایشات ترقی‌خواهانه (progressive)، فرزند یک خانواده مهاجر چینی و همسر سابق موسس گوگل که می‌تواند کمپین مالی کندی را بیش از پیش تقویت کند.

کندی در سیاست خارجی گرایشی نسبتا انرواگرایانه دارد. منتقد حضور گسترده نظامی آمریکا در جهان و سیاست‌های مداخله‌جویانه است و تمایل دارد هژمونی آمریکا بیشتر از مجرای اقتصادی خودش را نشان دهد تا نظامی. کاری که به زعم او چین در آن موفق‌تر بوده است. او معتقد است تنها جنگ مشروعی که آمریکا در آن مداخله کرده، جنگ جهانی دوم بوده و مابقی از ویتنام تا عراق و افغانستان، همه اتلاف منابع و هزینه بوده. علت اصلی تهاجم نظامی روسیه به اوکراین را گسترش مرزهای ناتو می‌داند و خواهان خروج آمریکا از این جنگ است. درباره خاورمیانه نیز حامی سفت و سخت اسرائیل است اما مخالف حضور نظامی آمریکا در این منطقه. حتی یک بار گفته بود که ایران حق دارد نسبت به پایگاه‌های نظامی آمریکا در کشورهای همسایه‌اش حساس باشد.

در سیاست داخلی نیز با خورجینی از وعده‌ها آمده است. مهم‌ترینش اینکه او منتقد نفوذ کمپانی‌های بزرگ تجاری و صنایع نظامی در عرصه سیاست‌گذاری در آمریکا است و از سهم بزرگ لابی‌ها و گروه‌های ذی‌نفع در تأمین مالی کمپین‌های انتخاباتی سیاست‌مداران انتقاد می‌کند. موضوعی که پیش‌تر دونالد ترامپ و برنی سندرز، از دو سر افراطی طیف سیاسی آمریکا، هر کدام به شیوه‌های متفاوتی آن را بیان کرده بودند و مورد استقبال نیز قرار گرفتند. این موضوع جایگاه آمریکا را در شاخص آزادی اقتصادی تا مقداری تنزل داده و نشان می‌دهد آمریکا در سال‌های اخیر از چیزی که میلتون فریدمن، اقتصاددان نئولیبرال «جدایی قدرت اقتصادی از قدرت سیاسی» می‌نامد، کمی کناره گرفته است و سرمایه‌داری لیبرالش، تا اندازه‌ای خدشه‌دار شده است.

کندی می‌گوید مشکل اصلی آمریکا سقط جنین، مهاجرت یا اختلافات معمول بین دو حزب اصلی دموکرات و جمهوری‌خواه نیست. مشکل اصلی آمریکا به نظر او بدهی ملی بالای دولت، بحران مسکن، نرخ رو به رشد بیماری‌های مزمن جسمی و روانی، تهدید نوظهور هوش مصنوعی و کمپانی‌های بزرگ اقتصادی، نظامی و داروسازی هستند.

رابرت إف کندی در طی دوران کرونا با اشاعهٔ افکار ضد واکسیناسیون، منجر شد که هم از سوی کنگره آمریکا بازخواست شود و هم به طور موقت از داشتن حساب مجازی در شبکه‌های یوتیوب و اینستاگرام محروم شود. افکاری مانند این که تزریق واکسن به آتئیسم منجر می‌شود و یا اینکه ویروس کرونا یک ویروس آزمایشگاهی و دست‌ساز است که بعضی از گروه‌های خاص نژادی مانند سیاه‌پوستان را بیش از سایرین مورد هدف قرار می‌دهد!

شانس پیروزی کندی و سایر نامزدهای سوم در انتخابات ریاست‌جمهوری:

انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به دلیل ساختار ایالتی و مبتنی بر آرای الکترال کالج (و نیز پاره‌ای از علل و عوامل فرهنگی و تاریخی) به انتخاباتی بر پایه اکثریت نسبی و لاجرم دوحزبی می‌انجامد. در واقع نامزدها نه در سطح کلان کشوری که در مقیاس ایالت‌های اتحادیه با یکدیگر رقابت می‌کنند و به غیر از چند ایالت چرخشی و خاکستری، اکثر ایالت‌ها به شکل سنتی قرمز یا آبی هستند و به یکی از دو حزب اصلی رأی می‌دهند. باید در نظر داشت که ساختار انتخاباتی آمریکا و شاید به عبارتی ساختار کلان سیاسی این کشور بیش از آنکه در پی تجلی‌یافتن «اراده عمومی» در سطح حاکمیت باشد، به هدف مصون نگه‌داشتن ایالت‌های کوچک و بزرگ از مداخله دولت فدرال طراحی شده‌ است. این نکته نشان می‌دهد که نامزدهای سوم از شانس قابل توجهی برای پیروزی برخوردار نیستند اما حضورشان در صحنه می‌تواند روی نتیجه نهایی تأثیرگذار باشد و بخشی از آرای سلبی دو نامزد اصلی را به خود بکشاند. به ویژه در انتخابات ۲۰۲۴ که هر کدام از دو نامزد اصلی آن، یعنی ترامپ و بایدن بنا به دلایل خاص خود دافعه‌هایی هم‌تراز جاذبه‌هایشان دارند و این جا گلوگاهی است که کندی یا هر نامزد سوم دیگری می‌تواند از آن بهره ببرد.

 مطابق آخرین نظرسنجی‌ها رابرت اف کندی در یک رقابت سه‌طرفه بین خودش، ترامپ و بایدن، چیزی حدود ده درصد آراء را کسب می‌کند. نکتهٔ داخل پرانتز اینکه در بسیاری از این نظرسنجی‌ها ترامپ، پیروز انتخابات تعیین شده است. با اوصافی که ذکرش رفت، پرسش کلیدی این است که حضور کندی در انتخابات بیشتر به ضرر بایدن خواهد بود یا ترامپ؟ کندی در طی این مدت چهره‌ای ضد سیستم و رادیکال از خود نشان داده و شاید از این حیث بخشی از پایگاه اجتماعی غیر وفادار به ترامپ را از آن خود کند اما از سوی دیگر گرایشات محیط زیستی، بعضی از مواضع ترقی‌گرایانه (progressive) و نیز نام و نشان خانوادگی‌اش می‌تواند گروهی از دموکرات‌های ناراضی را نیز به سمت خود بکشاند. به ویژه دموکرات‌هایی در ایالت‌های حساس مانند میشیگان و مینه‌سوتا که از حمایت دولت بایدن از اسرائیل در این روزها عاصی‌اند و شاید نگرشات انزواگرایانه کندی در سیاست خارجی به مذاق آن‌ها خوش بیاید.

کندی هنوز به لحاظ قانونی نتوانسته جواز حضور خود در انتخابات در همه ایالت‌ها را کسب کند اما اگر موفق شود، مهم‌ترین نامزد سوم این دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری خواهد بود و شاید حتی بتواند با حضورش در مناظرات ریاست‌جمهوری و کمپین‌های انتخاباتی، به جذابیت رقابت تکراری ترامپ و بایدن اضافه کند. چهره‌ای کم‌وبیش مشهور با صدایی نسبتاً خراشیده که زمانی در جوانی معتاد به هروئین بود و حالا نامزد ریاست‌جمهوری با گرایشاتی که مجموعه‌ای از اضداد است؛ ضد «واشنگتن»، ضد واکسن، ضد جنگ، ضد کمپانی‌های کلان، ضد لابی و ضد آلودگی محیط زیست!