فردای اقتصاد: معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزیر جهادکشاورزی اعلام کرد که تعرفه‌های صادراتی محصولات جالیزی نهایتا تا دو هفته دیگر اعلام می‌شود و حداقل ۱۰۰درصد افزایش تعرفه‌ای برای محصولات آب‌بر خواهیم داشت.
محمد قربانی در یک برنامه تلویزیونی در واکنش به این موضوع که تا پایان شهریور باید تعرفه‌های صادراتی محصولات کشاورزی اعلام می‌شد، گفت: در قانون هیچ اشاره‌ای به اعلام تعرفه‌های صادراتی در اول مهر ماه نشده است، اما تعرفه‌های صادراتی محصولات آب‌بر نهایتاَ تا دو هفته دیگر اعلام می‌شود.
قربانی افزود: دو محدودیت در رابطه با تعرفه وجود دارد. محدودیت در وضع ابعاد فیزیکی و دیگری در مراودات بین المللی. در رابطه با برخی کشورها باید تعرفه خود را متناسب با تعرفه آنها تنظیم کنیم. وی در ادامه تصریح کرد: برای کشورهای اوراسیا که مشغول مذاکره هستیم، تعرفه متفاوتی داریم. معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزیر جهادکشاورزی اظهار کرد: در رابطه با سایر کشورها و محصولاتی که در گلخانه تولید می‌شود، عوارض کمتری در نظر گرفته می‌شود. یعنی تعرفه ۱۰۰درصد موضوعیت ندارد، چون آب کمتری مصرف می‌شود. ولی در محصولات مزرعه‌ای که آب‌بر هستند، طبق سیاست کلی حداقل ۱۰۰درصد تعرفه صادرات در نظر گرفته می‌شود.
قربانی گفت: الان الگوی کشت و سیاست‌های پشتیبان ما آماده است در ارتباط با یک مورد که بحث آب است باید با وزارت نیرو به تفاهم کامل برسیم و بلافاصله الگوی کشت را که اعلام کنیم؛ همزمان با آن بحث عوارض محصولات آب‌بر مثل هندوانه، خربزه، پیاز و سیب‌زمینی را اعلام می‌کنیم.
حجت الاسلام احد آزادیخواه، سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس نیز گفت: در حوزه اصلاح الگوی کشت در حوزه قانون ما مشکلی نداریم، بلکه در حوزه اجرای قانون ممکن است مشکل داشته باشیم. آزادیخواه افزود: صادرات محصولات جالیزی قاعدتا یک امر مرجوع و منفی است. از این طرف کشاورز سال‌هاست که دارد محصولات جالیزی را کشت می‌کند و از این طریق امرار معاش می‌کند، از طرفی هم مشکل آب داریم؛ این می‌شود تعارضی که اینجا قانون باید تعیین تکلیف بکند. آزادیخواه افزود: در بند ماده ۸ قانون بودجه سال ۱۴۰۱ مجلس سه اقدام انجام داده و در یکی از این موارد این تکلیف را ما برعهده وزارت جهادکشاورزی گذاشتیم که موضوع اصلاح الگوی کشت را رسما ابلاغ کند.
هاشمی عضو شورای هماهنگی تشکل‌های بخش کشاورزی هم گفت: اعتقادم این است که ما می‌توانیم از طریق کشت فراسرزمینی میزان نیاز محصولات جالیزی خودمان را تامین کنیم. جامعه کشاورزی به این جمع‌بندی رسیده که کشور بحران آب دارد و نباید سیاست‌های تولید و الگوی کشت به گونه‌ای باشد که آب را به صورت مجازی (در قالب محصولات آب‌بر) به خارج صادر کنیم.
به گزارش «فردای اقتصاد»، برنامه افزایش تعرفه محصولات آب‌بر در حالی در دستور کار قرار گرفته که طبق آمار گمرک ایران از تجارت در فصل بهار، هندوانه به‌عنوان یک محصول آب‌بر در رتبه نخست صادرات محصولات کشاورزی قرار گرفته بود. به اعتقاد کارشناسان، تا زمانیکه مصوبه الگوی کشت بدرستی اجرا نشود تا آماری دقیق از تولید، مصرف و صادرات داشته باشیم، کشت بی‌رویه محصولات آب‌بر انجام خواهد شد.
کارشناسان حوزه کشاورزی تاکید دارند با توجه به جنگ اوکراین و افزایش قیمت جهانی غلات، نیاز است که کشاورزان به جای اختصاص هکتارها زمین به کشت هندوانه، محصولات استراتژیک بکارند. به‌رغم آنکه برخی کشورها همچون ترکیه با هدف حفظ منابع آبی، میزان کشت هندوانه را کاهش دادند، اما بر اساس یک برآورد آماری روزانه بیش از ۷۰۰ کانتینر هندوانه از ایران به ترکیه صادر می‌شود که به دلیل مصرف بالای آب این محصول، کشت محصولات استراتژیک باید جایگزین کشت این محصول آب بر شود.