فردای اقتصاد: بر اساس داده‌های مرکز آمار، قیمت‌ها در شهریور ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه سال گذشته (تورم نقطه به نقطه) ۴۹.۷ درصد افزایش یافته که این اتفاق با رشد ۲.۲ درصدی شاخص قیمت مصرف‌کننده در یک ماه اخیر ممکن شده است. هرچند تورم نقطه‌ای کاهش یافته اما روند کاهشی تورم ماهانه متوقف شده است.
در آخرین ماه تابستان قیمت‌ها چه میزان افزایش یافتند؟
نرخ تورم ماهانه شهریور ١٤٠١ به ٢,٢ درصد رسیده که در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل، ٠.٢ واحد درصد افزایش داشته است. تورم ماهانه برای گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنیها و دخانیات» و «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» به ترتیب ٢.١ درصد و ٢.٢ درصد بوده است. این در حالی است که نرخ تورم ماهانه برای خانوارهای شهری ٢,٢ درصد می‌باشد که نسبت به ماه قبل ٠.٢ واحد درصد افزایش داشته است. همچنین این نرخ برای خانوارهای روستایی ٢.٢ درصد بوده که نسبت به ماه قبل ٠.٥ واحد درصد بیشتر شده است. در نمودار زیر نرخ تورم ماهانه را مشاهده می‌کنیم.
در تصویر زیر مشخص است که نرخ تورم ماهانه بعد از افزایش شدید قیمت‌ها در خرداد (با توجه به حذف ارز ۴۲۰۰ و اعطای یارانه ریالی در قبال آن) و رسیدن به بیش از ۱۲ درصد در دو ماه اخیر به به ارقام حدود دو درصد رسیده است. معمولا شهریور نسبت به ماه قبل (مرداد) و بعد (مهر) از خود تورم بیشتری دارد، چرا که با توجه به بازگشایی مدارس اثرات فصلی ویژه‌ای در آن دیده می‌شود. با این حال انتظار می‌رفت که نرخ تورم ماهانه در شهریور ۱۴۰۱ به زیر ۲ درصد نفوذ کند که چنین اتفاقی نیفتاده و هنوز تورم ماهانه بالای دو درصد باقی مانده است. طبعا این داده نشان می‌دهد که نوسانات انتظارات تورمی هنوز هم در سطح بالایی قرار دارد.
اما تورم نقطه به نقطه چه تغییراتی را نشان می‌دهد؟
تورم نقطه‌ای در مسیر کاهشی؟
در نمودار زیر تورم نقطه‌ای را برای ۱۰ سال گذشته مشاهده می‌کنیم و منظور از نرخ تورم نقطه‌ای درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه مشابه سال قبل است. بر این اساس، نرخ تورم نقطه‌ای در شهریور ماه ١٤٠١ به عدد ٤٩,٧ درصد رسیده است؛ یعنی خانوارهای کشور به طور میانگین ٤٩.٧ درصد بیشتر از شهریور ١٤٠٠ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده اند. نرخ تورم نقطه‌ای شهریور ماه ١٤٠١ در مقایسه با ماه قبل ٢,٥ واحد درصد کاهش یافته است. در صورتی که ماه آینده نیز تورم ماهانه حدود دو درصد باشد، منطقا باید شاهد کاهش تورم نقطه‌ای باشیم چرا که تورم ماهانه مهر ماه در سال گذشته بالا بود. اما کدام کالاها بیشترین کاهش را داشتند؟
تورم اندک خدمات خبری خوب یا بد؟
همانطور که در شکل زیر مشاهده می‌کنیم، نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنیها و دخانیات» با کاهش ٥.٠ واحد درصدی به ٧٥.٤ درصد رسیده و گروه «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» با کاهش ١.٥ واحد درصدی به ٣٥.٤ درصد رسیده است. این در حالی است که نرخ تورم نقطه‌ای برای خانوارهای شهری ٤٨,٤ درصد می‌باشد که نسبت به ماه قبل ٢.٧ واحد درصد کاهش داشته است. همچنین این نرخ برای خانوارهای روستایی ٥٦.٣ درصد بوده که نسبت به ماه قبل ٢.١ واحد درصد کاهش داشته است. در نتیجه تورم بخش خدمات و غیرخوراکی بسیار کمتر از تورم بخش خوراکی بوده که تا حدی منطقی است. چرا که طی دو سال گذشته منبعث از تحولات قیمت کالاهای جهانی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی انتظار افزایش قیمت کالاهای خوراکی را بیشتر داشتیم. اما واقعیت آن است که بخش خدمات به دلیل آنکه همبستگی بیشتری با درآمدهای افراد دارد، تورم کمتر آن می‌تواند به معنای از دست رفتن قدرت خرید آحاد اقتصادی نیز باشد (جدا از بخش‌هایی شامل اجاره که اساسا از بخش مسکن تاثیر می‌پذیرند)
عوامل اثرگذار بر تورم شهریور
تغییرات قیمت‌ها در ماه جاری در گروه عمده «خوراکی ها، آشامیدنیها و دخانیات» بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به گروه «گوشت قرمز و گوشت ماکیان» (مرغ ماشینی) و گروه «سبزیجات» (کاهو، خیار، بادمجان) است. در گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات»، گروه «هتل و رستوران» (خدمات هتل‌ها و تالارهای پذیرایی) و اجاره بها بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند. همچنین در ماه جاری گروه «روغنها و چربیها» (روغن نباتی جامد و روغن مایع) نسبت به ماه قبل کاهش قیمت داشته است.
تورم ماهانه گروه گوشت قرمز و ماکیان در شهریور ۴.۷ درصد و تورم گروه سبزیجات ۴.۷ بوده است. در گروه غیر خوراکی‌ها هم تورم ماهانه گروه هتل و رستوران بیش از ۵ درصد و برای اجاره ۳.۵ درصد بوده است.