فردای اقتصاد: سومین روز کاری بازار سهام در دومین هفته مهرماه تفاوت چندانی با روزهای قبل از آن نداشت و نماگرهای بورسی به حرکت در مسیر نزولی ادامه دادند. شاخص کل بورس تهران امروز با افت ۰.۲۵ درصدی سطح یک میلیون و ۳۲۰ هزار واحدی را نیز از دست داد و نماگر هم‌وزن نیز ۰.۲۶ درصد کاهش ارتفاع داد. در این میان تداوم خروج سرمایه‌ها حقیقی این بار به میزان ۳۴۹میلیارد تومان از شرایط نه چندان مناسب بازار حکایت می‌کرد. شرایطی که سبب شد تا هر روز رکورد بیشتری فضای تالار شیشه‌ای را در برگیرد. ارزش معاملات خرد سهام که بیش از یک ماه است در سطوح کمتر از ۳هزار میلیارد تومانی قرار دارد، روز دوشنبه سطح ۲ همتی را نیز از دست داد و به کمترین سطح از ۱۰ مردادماه نزول کرد. این سومین رکورد رکودی بورس ۱۴۰۱ به شمار می‌رود.
ارزش معاملات خرد سهام امروز تنها ۱۸۴۵ میلیارد تومان ثبت شد که ۲۷ درصد کمتر از میانگین روزانه دادوستد سهام در یک ماه گذشته بود. این سومین بار در سال جاری است که این متغیر بورسی به کانال هزار میلیارد تومانی نزول می‌کند.
انجماد بورس در ابتدای پاییز
گردش پول در تالار شیشه‌ای هر روز کاهش بیشتری را تجربه می‌کند. بررسی‌های «فردای اقتصاد» نشان می‌دهد در یک ماه گذشته، نسبت گردش پولی (turnover ratio) سهام به کمتر از ۷ درصد رسیده است. این متغیر در سال جاری حدود ۱۳ درصد بود. دلیل مهم تلقی کردن این نسبت را باید در اهمیت نقدشوندگی بازار سهام جستجو کرد. ویژگی مهمی که آن را در مقامی بالاتر نسبت به دیگر بازارهای دارایی‌محور جای داده است. برای سنجش میزان نقدشوندگی نسبت‌های گوناگونی محاسبه می‌شود. در این میان نسبت گردش پولی یکی از معروف‌ترین نسبت‌های مزبور است. نسبتی که توضیح‌دهنده توانایی بازار در جذب معاملات بزرگ بدون ایجاد نوسان شدید در قیمت‌ها است. این نسبت را می‌توان با تقسیم جمع ارزش معاملات یک بازار بر متوسط ارزش کل آن بازار در یک دوره زمانی خاص محاسبه کرد. نگاهی به میانگین جهانی نسبت گردش پولی حکایت از قرار گرفتن این عدد در سطوح بالاتر از ۱۰۰ درصد دارد. تفسیر نسبت گردش نقدینگی از این قرار است که چنانچه این رقم ۱۰۰ درصد باشد، یعنی در بازه مشخص مورد بررسی، تمامی سهام معامله‌شده در بازار حداقل یک‌بار دست به دست شده‌اند. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد نسبت گردش پولی در بورس تهران که در سال ۹۹ یعنی روزهای اوج بورس در نهایت به ۵۰ درصد رسیده بود.
چرایی رکود معاملات در تالار شیشه‌ای دلیل چندان جدیدی ندارد. دقیقا ۷۸۴ روز از آغاز عقب‌نشینی شاخص کل بورس تهران از قله ۲ میلیون واحد می‌گذرد و هر چند در این مدت سه موج صعودی در بازار تجربه شد اما هیچ یک از این روندهای افزایشی پایدار نماند و سهامداران هر چه در روزهای مثبت بورس تهران سود کسب می‌کردند، در ادامه از دست می‌دادند تا هر روز فضای ناامیدانه‌تری بر دادوستدها حاکم شود. در این بین چشم‌انداز نه چندان مطلوب اقتصاد جهانی و سایه‌ای که بر روند قیمتی کامودیتی‌ها انداخته، شرایط را برای بورس کامودیتی‌محور تهران سخت‌تر از گذشته کرده است. ضمن آنکه افزایش ریسک‌های سیستماتیک نیز بخشی از سرمایه‌ها را از ورود به جریان دادوستد سهام (که به نظر می‌رسد از منظر ارزش‌گذاری، در سطوح مناسبی قرار دارد)، منصرف کرده است. سرمایه‌گذارانی که فعلا ترجیح می‌دهند تا مشخص شدن برخی عدم قطعیت‌ها بی‌گدار به آب نزنند. به هر حال تحت حاکمیت چنین فضایی، بورس دوشنبه، سومین ارزش معاملات کمتر از ۲هزار میلیارد تومان را در سال ۱۴۰۱ تجربه کرد.