فردای اقتصاد: قیمت دلار پس از چهار روز از کانال تاریخی ۳۳ هزار تومان پایین آمد. دوشنبه گذشته بود که نرخ ارز از سقف تاریخی خود عبور کرد و برای اولین بار به بیش از ۳۳۵۰۰ تومان رسید. حتی دو خبر آزادی سیامک و باقر نمازی، دو ایرانی-آمریکایی زندانی در ایران و احتمال آزادسازی دلارهای بلوکه شده ایران که بلافاصله پس از رکوردشکنی دلار منتشر شدند، نتوانست قیمت دلار را در روزهای گذشته کاهش دهد. چرا که به نظر می‌رسید بسیاری به دلیل وعده‌های مشابه ناکام قبلی بسیاری این اخبار را جدی نگرفتند و افکار عمومی آن را نوعی خبردرمانی در جهت خواباندن التهاب بازار ارز تلقی کرد. به ویژه آنکه شورای امنیت ملی آمریکا هم آزادی این زندانی‌ها در ازای آزادسازی دلارهای بلوکه ایران را رد کرد.
دلیل کاهش درجه بدبینی به اخبار برجام
اما امروز با خروج «نمازی»ها از ایران و انتقال آن‌ها به عمان، به نظر می‌رسد اخبار مذکور جدی‌تر گرفته شدند و همین موضوع موجب عقب‌نشینی دلار به کانال پایین‌تر شد.
البته بازگشت اخبار برجامی به ریل خوشبینی تنها با خبر آزادی زندانیان و احتمال آزادسازی دلارهای بلوکه اتفاق نیفتاد. بلکه چند اتفاق دیگر هم در تغییر تدریجی انتظارات اثرگذار ارزیابی می‌شود. مهم‌ترین آن‌ها اظهارات دیروز امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه بود که اشاره کرد اگر آمریکا روال روزهای گذشته را ادامه دهد توافق در دسترس خواهد بود. از سوی دیگر، وی با اعلام آنکه ایران و آژانس برای حل مسائل پادمانی به نقشه راه دست یافته‌اند، مسیر توافق را هموارتر از قبل نشان داد.
در همین حین، امروز میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات وین نیز پیش بینی کرد که مذاکرات وین در اواسط ماه نوامبر (اواخر آبان) از سر گرفته شود. این تاریخ را که مصادف با پایان انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکاست، پیش از این بسیاری از کارشناسان سیاسی نیز برای زمان ازسرگیری مذاکرات مطرح می‌کردند. پیش‌بینی اولیانوف می‌تواند امیدها به احیای برجام را زنده نگه دارد. هرچند به معنای عدم ازسرگیری مذاکرات در آینده نزدیک است. این تعلیق در مذاکرات می‌تواند مانع از افزایش جدی درجه خوشبینی‌ها به احیای برجام شود.
ثبات دلار هنوز شکننده است
بنابراین، ثبات یا افت قیمت دلار در مقطع فعلی را نوعی وضعیت شکننده دانست. در پیش بینی قیمت دلار فعالان بازار ارز در کوتاه‌مدت بیش از هر چیز آزادسازی ۷ میلیارد دلار پول بلوکه شده کشورمان را تحت نظر دارند. در صورتی که اخبار آتی تحقق این وعده را عملی نشان دهند، روند کاهشی فعلی دلار می‌تواند شدت بگیرد. اما در سوی مقابل، اگر این بار هم با وعده‌هایی از جنس گذشته روبرو باشیم که در نهایت تحقق نیابند، شاخص ارزی کشور می‌تواند جدی‌تر به سمت بالا بازگردد. به ویژه آنکه هنوز هم علیرغم برخی سیگنال‌های مثبت برجامی، بدبینان به احیای برجام همچنان شمار بیشتری دارند. نوسان دلار در نزدیکی سقف تاریخی و عدم ریزش جدی آن را می‌توان نشانی از این موضوع دانست. این بدبینی به جز با اخبار موثق و جدی از امکان پیشرفت در مذاکرات غرب از بین نخواهد رفت.
دو سناریو برای آینده دلار
فردای اقتصاد در گزارش اثر آزادسازی ۷ میلیارد دلار بر بازار ارز اشاره کرده بود که در صورت تحقق این آزادسازی، اگر بازارساز حتی تنها بخشی از این مبلغ را در بازار عرضه کند، می‌تواند تاثیر جدی بر بازار نقدی ارز کشور که حجم نسبتا کوچکی دارد، بگذارد. اما این اتفاق از جهت دیگری نیز برای فعالان بازار ارز اهمیت دارد و آن رابطه آزادسازی دلارهای بلوکه شده با شانس احیای برجام است.
ارزیابی‌های متفاوتی در خصوص این ارتباط وجود دارد. عده‌ای مذاکرات وین را شکست خورده تلقی می‌کنند. آن‌ها عقیده دارند آزادسازی دلارها لزوما احیای برجام را به دنبال نخواهد داشت. این عده، اثر آزادسازی دلارهای بلوکه شده را تنها در افزایش عرضه ارز به این میزان می‌بینند و عقیده دارند پس از آنکه دست بازارساز بار دیگر خالی شود، دلار به مسیر صعودی بازخواهد گشت و چه بسا همچون سالیان گذشته شاهد پریدن فنر نرخ ارز پس از یک دوره سرکوب قیمت‌ها باشیم.
اما رابرت مالی، مذاکره‌کننده ارشد برجامی آمریکا بهمن سال گذشته با ادعای اینکه «بعید است واشنگتن بدون آزادی زندانیان آمریکایی حاضر به توافق با ایران شود» به صورت این تلویحی این دو موضوع را مرتبط با یکدیگر نشان داد. بر همین اساس، گروه دومی از فعالان بازار ارز با استناد به این‌گونه شواهد، آزادی اخیر دو زندانی ایرانی-آمریکایی را نشانه‌ای از امکان حل باقی اختلافات میان تهران و واشنگتن و احیای برجام می‌دانند که بدیهتا می‌تواند شوک جدی‌تری نسبت به آزادسازی ۷ میلیارد دلار بر بازار ارز وارد کند.