فردای اقتصاد - مهدی واعظی: ایلان ماسک مدیر عامل شرکت خودروسازی تسلا و اسپیس ایکس است و وی را به عنوان اسطوره حوزه کسب و کار در جهان می‌شناسند. برخی شخصیت او را الهام گرفته از فیلم‌های Iron Man و Avengers می‌دانند، زیرا علاوه بر اینکه ایلان ماسک بسیار ثروتمند است، مدام در تلاش است تا با استفاده از قابلیت‌هایی که تکنولوژی در اختیارش قرار می‌دهد، مسیر آینده تاریخ را تغییر دهد.
به طور مثال شخصیت Iron Man قصد ساخت زرهی هوشمند با هوش مصنوعی برای تمام جهان را داشت. ایلان ماسک هم در این سو قصد دارد با تثبیت شرایط آب و هوایی از طریق ساخت خودروهای الکتریکی و ساخت پایگاه تمدن در مریخ به جهان کمک کند. در این بین وی تعداد بسیار زیادی از ماهواره‌های استارلینک را به فضا ارسال کرده است تا بتواند دسترسی افراد به اینترنت را در جهان و نقاط دورافتاده جهان بهبود دهد.
دیگر اقدام ایلان ماسک ۳ اکتبر رخ داد و طی آن اعلام کرد که در نهایت شبکه اجتماعی توییتر را خواهد خرید که زعم خود این اقدام در راستای دفاع از تمدن و آزادی بیان است.
دنیا باید از ایلان ماسک بترسد؟
با توجه به تمایل آقای ماسک برای تغییر آینده، تعجب آور نیست که ببینیم او از قدرت‌هایی که به دست آورده برای مداخله در مسائل سیاسی و اجتماعی نیز استفاده میکند. پس از حمله روسیه به اوکراین، SpaceX پایانه‌های Starlink را به اوکراین فرستاد و پوشش ماهواره‌ای این کشور را فعال کرد. اوکراین در قدردانی خود از این مداخله که به شهرهای آن کمک کرد تا خدمات حیاتی خود را بازیابی کند و نیروهایش در میدان جنگ پیروز شوند، ابراز قدردانی کرده است. اما زمانی که ماسک هفته گذشته در توییتر برای پیشنهاد «طرح صلح» مطرح کرد که کریمه و احتمالا سرزمین‌های دیگری را به روسیه اضافه میکند، خود را کمتر هیجان‌زده نشان داد. از این رو ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، از ۶.۷ میلیون دنبال‌کننده‌اش پرسید که آیا ایلان ماسک طرفدار اوکراین را ترجیح می‌دهند یا طرفدار روسیه.
این اتفاقی که مشاهده می‌کنیم، یعنی وارد بحث و دعوا شدن ماسک با رییس جمهور اوکراین در توییتر یعنی شبکه اجتماعی که هفته گذشته با خرید آن موافقت کرده است و در عین حال قدرت ارسال فضانوردان به مدار زمین، در کنار هم قدرت عظیم ژئوپلتیکی وی را نشان می‌دهد. سوال اینجاست که بشر باید از این قدرت نگران باشد یا او را تحسین کند؟
قدرت زیاد، فسادزا است یا افشاگر حقایق
تفکرات سیاسی ماسک در توییتر به خودی خود اهمیت کمی دارد. اما با توجه به نقش ویژه این پلتفرم در دنیای پر تب و تاب سیاست، تصمیمات او در مورد اتفاقات پیرامون توییتر (مانند بازگرداندن دسترسی دونالد ترامپ) بسیار مهمتر خواهد بود. تصمیمات وی در مورد Starlink نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود. سیاست شما هر چه که باشد، این نگران‌کننده است که یک مرد می‌تواند انتخاب کند که آیا دسترسی به اینترنت را به هر نقطه از زمین گسترش دهد یا نه، یا اینکه قدرت دارد تصمیم بگیرد که چه کسی می‌تواند از آن استفاده کند و حتی می‌تواند دسترسی آن را هر زمان که خواست و به میل خود خاموش کند.
در حال حاضر هیچ پرونده‌ای علیه انباشت قدرت ایلان ماسک وجود ندارد. به طور مثال پروژه Starlink انحصار نیست و حتی به صورت جزئی‌تر کار پرتاب ماهواره SpaceX هم انحصاری نیست (اگرچه در حال حاضر تنها گزینه غرب برای پرتاب فضانوردان به مدار زمین این گزینه است). توییتر هم انحصاری نیست. اما هر سه دارای اهمیت ویژه جهانی هستند.
تلاش استارک (شخصیت مرد آهنی در سری فیلم‌های انتقام‌جویان) برای قرار دادن زره دور زمین در نهایت به نزدیک شدن زمین به نابودی انجامید و در نهایت این شخصیت میلیاردر در فیلم زیر نظر سازمان ملل بودن را پذیرفت. بعید به نظر می‌رسد که آقای ماسک در دنیای واقعی از این روند پیروی کند. قدرت ممکن است همیشه فاسد نباشد، اما همیشه حقایق را آشکار میکند و آنچه قدرت آقای ماسک فاش میکند، مورد بررسی دقیق قرار خواهد گرفت.