فردای‌اقتصاد: جدیدترین گزارش تحولات تجاری نشان از فعال‌سازی دیپلماسی تجاری همسایگان دارد. ایران در اقتصاد سیاسی بین‌الملل موقعیتی دوگانه دارد. از یک سو ارتباطات بین‌المللی این کشور به کمترین میزان در دهه‌های اخیر رسیده و از دیگر سو به‌صورت مضاعف از تحولات در محیط روانی و عملیاتی اقتصاد سیاسی بین‌الملل متاثر می‌شود.
با هدف بررسی رویدادهای با اهمیت از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران، در گزارش پیش رو، تحولات جدید تجاری همسایگان بررسی کرده است. ارزیابی‌ها حاکی از این است که با گسترش روندهای جهانی شدن و تقویت همکاری‌های تجاری-منطقه‌ای، اهمیت دیپلماسی اقتصادی و تجاری افزایش یافته و بررسی رویکرد رقبا و شرکای تجاری در این زمینه اهمیت مضاعف دارد.
اتصال ریلی ترکیه و قطر
بر اساس گزارشی که مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران منتشر کرده، مقامات تجاری ترکیه اخیرا از برنامه اتصال ریلی ترکیه با قطر و سایر اعضای شورای همکاری خلیج فارس خبر داده‌اند. این اتصال با توجه به فقدان مرز میان ترکیه و این کشورها از طریق کویت و عراق صورت می‌گیرد. ترکیه از مدت‌ها پیش کوشیده تا مسیر ریلی خود و عراق را توسعه دهد و این کشور را به پلی برای دسترسی به کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بدل کند. روابط سیاسی ترکیه با عربستان و امارات به عنوان دو عضو کلیدی شورای همکاری خلیج فارس پس از سال‌ها تنش اخیرا رو به بهبود رفته است. ترکیه می‌کوشد موقعیت اقتصادی ضعیف شده خود در این کشور را احیا کند.
نقشه سرمایه‌گذاری‌های قزاقستان و امارات
اخیرا قزاقستان و امارات متحده عربی نیز قراردادهای تجاری جدیدی امضا کرده‌اند که بر اساس آن دو کشور پروژه‌های سرمایه‌گذاری به ارزش ۹۰۰میلیون دلار را اجرا خواهند کرد. اسنادی که قرار است همکاری‌ها را در طیف گسترده‌ای از بخش‌های اقتصادی تقویت کند، در چارچوب سفری که نخست‌وزیر قزاقستان به ابوظبی داشت، او از سرمایه‌گذاران اماراتی خواست به فرصت‌های سرمایه‌گذاری در قزاقستان توجه بیشتری نشان دهند. با وجود بحران در سیاست جهانی، ورود سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به قزاقستان در سه ماهه نخست امسال با رشد ۵۴درصدی به ۶.۸میلیارد دلار رسید.
نخست‌وزیر قزاقستان در ابوظبی با رئیس شرکت سرمایه‌گذاری دولتی مبادله امارات که دارایی ۲۸۵میلیارد دلاری دارد و در رتبه سیزدهم در رتبه‌بندی جهانی صندوق‌های دولتی قرار دارد، ملاقات کرد. پس از این نشست، مدیر شرکت اماراتی علاقه خود را برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های انرژی سبز، امور مالی، معدن، نفت و گاز قزاقستان ابراز کرد.
نخست‌وزیر قزاقستان همچنین با مدیرعامل و مدیر اجرایی یکی از بزرگترین هلدینگ‌های منطقه با سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم در بیش از ۹۰شرکت، مذاکره کرد. در این سفر در مجموع، هیات قزاقستانی ۴۰پروژه سرمایه‌گذاری به ارزش ۶.۵میلیارد دلار در زمینه معدن، کشاورزی، نفت و گاز و ساخت‌وساز را به شرکت‌های اماراتی ارائه کرد.
کریدور میانی فعال می‌شود
نخست‌وزیر قزاقستان همچنین در این سفر بر پتانسیل مسیر تجارت بین‌المللی ترانس خزر معروف به «کریدور میانی» به‌عنوان محور اصلی برای تحقق پتانسیل تجاری بین قاره‌ای و جذب سرمایه‌گذاری خصوصی تاکید کرد. وی تاکید کرد که قزاقستان به‌طور فعال در حال توسعه مسیر حمل و نقل بین‌المللی ترانس خزر است و افزود که قرار است یک کارخانه کشتی‌سازی در امتداد سواحل دریای خزر احداث کند.
مسیر تجارت بین‌المللی ترانس خزر از بندر دریایی لیان یونگانگ چین آغاز می‌شود. از طریق قزاقستان، دریای خزر، جمهوری آذربایجان و گرجستان و ترکیه به اروپا می‌رسد. کالاها از طریق راه‌آهن به بنادر دریایی آکتائو و کوریک قزاقستان حمل و سپس با کشتی از طریق دریای خزر به بندر تجارت دریایی بین‌المللی باکو (بندر باکو) در جمهوری آذربایجان ارسال می‌شوند.
در جمهوری آذربایجان، کانتینرها در طول ۸۲۶کیلومتر راه‌آهن باکو-تفلیس-قارص به سمت گرجستان و در نهایت ترکیه حمل می‌شوند. این مسیر به دو بخش تقسیم می‌شود که هر دو به اروپا منتهی می‌شوند-یکی از آنها از شهرهای ترکیه و دریای مدیترانه می‌گذرد. مسیر دیگری از طریق دریای سیاه تا شهر چرنومورسک اوکراین امتداد دارد. در سال ۲۰۲۱، تردد ترانزیت و کانتینری در مسیر حمل و نقل بین‌المللی ترانس خزر از ۲۵هزار کانتینر بیست فوتی فراتر رفت که ۲۰درصد نسبت به سال ۲۰۲۰ افزایش یافته است. ارزیابی‌های بازوی پژوهشی بخش خصوصی این است که تقویت این کریدور کاملا در تعارض با منافع ژئواکونومیک و ترانزیتی ایران قرار دارد.