فردای اقتصاد: هنوز آمار رشد نقدینگی شهریور منتشر نشده، اما رشد ۴۹ درصدی تسهیلات بانکی که برای شش‌ماه اول سال اعلام شده، به این معنی است که احتمالاً رشد نقدینگی هم در این محدوده و بالاتر از رشد سالانه مرداد که ۳۸ درصد بود، قرار گرفته است. با این تفسیر، زنگ خطر افزایش تورم و رشد فزاینده نقدینگی به صدا درمی‌آید. با این آمار به نظر می‌رسد محدودیت‌های بانک مرکزی بر رشد ترازنامه بانک‌ها هم چندان مؤثر واقع نشده است.
به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، مدیرکل عملیات پولی و اعتباری بانک مرکزی با ارائه آمار و ارقام عملکرد این بانک در بخش اعتباری، گفت: شبکه بانکی طی شش ماه اول امسال حدود ۱۹۵۴ هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۴۹ درصد رشد کرده است. بخش عمده این تسهیلات مربوط به تامین سرمایه در گردش است که حدود ۶۷ درصد از این تسهیلات را در برمی‌گیرد.
محمد نادعلی با تاکید بر اینکه بخش دیگری که شبکه بانکی به آن تسهیلات پرداخت کرده است، تسهیلات تکلیفی است که در قانون بودجه سال ۱۴۰۱ به آن اشاره شده است، افزود: عمده تسهیلات تکلیفی تسهیلات مربوط به ازدواج و فرزندآوری است و تا ۲۳ مهر ماه امسال ۵۳۴ هزار فقره وام ازدواج به مبلغ ۷۳ هزار ۵۰۰ میلیارد تومان پرداخت شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۵۵ درصد رشد داشته است، همچنین به ۴۳۱ هزار نفر تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری تعلق گرفته است که مبلغ آن به ۱۷هزار میلیارد تومان می‌رسد.
وی ادامه داد: علاوه بر این برای تسهیلات ودیعه مسکن که طبق قانون جهش تولید مسکن مصوب شده است نیز به ۸۲ هزارو ۷۴۰ نفر مبلغ ۴ هزارو ۷۰۰ میلیارد تومان پرداخت شده است.
نادعلی افزود: طی شش ماه اول امسال به ۷ هزار و ۶۱۲ شرکت دانش‌بنیان مبلغ ۵۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان تسهلات پرداخت شده‌است که نسبت به شش ماهه ابتدای سال ۱۴۰۰ رشد ۱۰۰ درصدی داشته‌است.
وی در پایان با اشاره به تکالیف تسهیلاتی دیگری که به بانک‌ها ابلاغ و توسط آن‌ها اجرا شده است، اظهار کرد: به طور مثال برای خرید تضمینی گندم مبلغ ۳۰ هزار میلیارد تومان به صورت تسهیلاتی به شرکت‌های دولتی بابت خرید تضمینی گندم پرداخت شده است. برای خرید تضمینی سایر محصولات کشاورزی و نهاده‌ها نیز ۳ هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده است.
خدمات حوزه عملیات پولی و اعتباری بانک مرکزی
محمد نادعلی مدیرکل عملیات پولی و اعتباری بانک مرکزی در رابطه با وظایف حوزه پولی و اعتباری بانک مرکزی، گفت: حوزه پولی و اعتباری بانک‌مرکزی به سه بخش اجرایی تقسیم می‌شود و سه کار مشخص را انجام می‌دهد که اولین بخش مربوط به اعتبار، بخش دوم عملیات بازار باز و سومین بخش استفاده از ابزارهای جدید در حوزه زنجیره تامین مالی تولید است.
نادعلی در ادامه با اشاره به خدمات بخش اعتبار حوزه پولی و اعتباری بانک مرکزی، افزود: در رابطه با اعتبار در گذشته تعاملات بین بانک‌ها و بانک مرکزی بر اساس خط اعتباری تعریف می‌شد، یعنی بانک‌مرکزی از طریق خط اعتباری نیاز مالی بانک‌ها را برطرف می‌کرد. خوشبختانه بعد از راه‌اندازی عملیات بازار باز ابزارهای جدیدی در اختیار بانک مرکزی قرار گرفت که موجب شد تا جهت تامین نیازهای فوری و آنی بانک‌ها دیگر از خطوط اعتباری استفاده نشود.
وی افزود: اداره اعتبارات بانک مرکزی بیش‌تر بر تکالیف قانون بودجه و سایر مصوبات متمرکز شده است و این تکالیف را متناسب با ظرفیت و پتانسیل بانک‌ها بین بانک‌ها توزیع و سهمیه‌بندی و دستورالعمل، شیوه‌نامه‌ها و مصوبات مورد نیاز را ابلاغ می‌کند. اداره اعتبارات در ادامه نیز با پیگیری بر عملکرد بانک‌ها در اجرای مصوبات نظارت کرده و گزارشات آن را طبق قانون بودجه به مجلس شورای اسلامی و مراجع نظارتی ارسال می‌کند.
نادعلی با اشاره به حوزه دوم اقدامات عملیات پولی و اعتباری که عملیات بازار باز است و اعطای تسهیلات اعتباری را این حوزه انجام می‌دهد، ادامه داد: در عملیات بازار باز بانک مرکزی از ابزارهای نوینی استفاده می‌کند که در این راستا متناسب با شرایط از ابزارهایی مثل تسهیلات قاعده‌مند، توافق بازخرید منطبق با شریعت یا همان ریپو و دیگر ابزارهای نوین، استفاده می‌کنیم.
وی افزود: در این بخش نیازهای بانک‌ها را به شکل غیرمستقیم و در قالب حراج‌هایی که به صورت هفتگی و موردی برگزار می‌شود، برطرف می‌کنیم. حراج‌های موردی به صورت تسهیلات قاعده‌مند اجرا می‌شود. تمام این ابزارها وثیقه محور است و تماما در اختیار بانک مرکزی است که می‌تواند در سررسید رفتار بانک‌ها را تنظیم کند. در گذشته استفاده از خط اعتباری معایبی را به همراه داشت و اختیارات، بیش‌تر به بانک سپرده می‌شد و بانک‌ها با رسیدن به سررسید آن را تمدید می‌کردند که با ابزارهای جدیدی که استفاده می‌شود، اختیار مدیریت کاملا به دست بانک مرکزی سپرده شده است.
مدیرکل عملیات پولی و اعتباری بانک مرکزی با تاکید بر استفاده از ابزارهای جدید در حوزه زنجیره تامین مالی تولید و ابزارهای اعتباری، افزود: سومین حوزه اقدامات عملیات پولی و اعتباری بانک مرکزی مربوط به این بخش است. با ابزارهای اعتباری جدید بانک‌ها به جای پرداخت نقدی تسهیلات، به زنجیره‌ها و حلقه‌های مختلف تولید تسهیلات اعتباری پرداخت می‌کنند. بانک مرکزی با شناسایی این زنجیره‌ها در قالب ابزارهای اعتباری مثل گواهی اعتبار مولد یا گام، برات الکترونیکی، اعتبار اسناد ریالی و دیگر ابزارها و در قبال رسیدهایی که صادر می‌شود امر هدایت اعتبار را انجام می‌دهد.
نادعلی اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین ابزارهای اعتباری اوراق گام است که تاکنون حدود ۲۶ همت اوراق گام توسط بانک مرکزی صادر شده و در اختیار بانک ها قرار گرفته است که بانک‌ها از این اوراق در شبکه‌های تامین مالی تولید استفاده می‌کنند.