فردای اقتصاد: روزهای سرخ بورس تهران ادامه دارد و نخستین هفته آبان ماه را نیز با افت ۵.۳ درصدی دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای سپری شد. این میزان عقب‌نشینی در شاخص کل سهام از هفته سوم مهر ۱۴۰۰ تا کنون مشاهده نشده بود و سبب شد تا روز چهارشنبه شاهد شکل‌گیری اعتراضاتی در تالارهای بورس در شهرهای مختلف باشیم. در این روز شاخص کل بورس تهران با سقوط بیش از ۲ درصدی، دومین ریزش سنگین در سال جاری را رقم زده بود و در شرایطی که بیش از ۹۰ درصد از نمادها در محدوده منفی تابلو قیمت می‌خوردند، حقیقی‌ها نیز ۷۳۵ میلیارد تومان از سرمایه‌های خود را از جریان دادوستد سهام خارج کرده بودند. در مجموع هفته نیز سهامداران خرد خالص فروشی بالغ بر ۱۸۰۰ میلیارد تومان رقم زدند که در نوع خود کم‌سابقه بود. حالا ۲۷ هفته متوالی است که خروج بی‌وقفه سرمایه‌ها از جریان دادوستد سهام ادامه دارد.
انتقاد بورسی از سود اوراق
تداوم روزهای نزولی سهام سبب شده تا حالا بسیاری از فعالان تالار شیشه‌ای، انگشت اتهام خود را به سمت بازار بدهی نشانه گرفته و افزایش نرخ‌ها در این بازار را (که در روزهای گذشته با رسیدن به کانال ۲۴ درصد، در سقف ۱۰ ماهه جای گرفته است)، یکی از مهمترین دلایل شتاب‌گیری روند نزولی سهام عنوان می‌کنند. افزایش نرخی که با توجه به رابطه معکوس میان قیمت و بازدهی، از کاهش قیمت اوراق مذکور ناشی می‌شود. آنگونه که آمارها نشان می‌دهد در هفته‌ای که گذشت میانگین نرخ سود موثر اوراق خزانه اسلامی به کانال ۲۴ درصد بازگشت. یعنی سطحی که از دی ۱۴۰۰ تا کنون تجربه نشده بود. در بازار اوراق بدهی دولتی اسناد خزانه «اخزا» بیشترین سهم را دارند. از اواخر سال گذشته تا کمی پیش‌تر، محدود ماندن عرضه اوراق از سوی دولت و همزمان با آن تقاضای دستوری شکل گرفته از سوی صندوق‌های بورسی که فراتر از عرضه بود، باعث نوسان کم‌مقدار نرخ سود اخزاها در حوالی ۲۲ درصد شده بود. در روز پایانی مهرماه اما میانگین نرخ سود موثر اوراق خزانه پس از ۸ ماه، وارد کانال ۲۳ درصدی شده و به سرعت راه افزایش را در پیش گرفت؛ به طوری که در پایان هفته این نرخ از ۲۴ درصد فراتر رفت (بالاترین سطح از میانه دی ۱۴۰۰) و میانگین YTM آن‌ها نیز به بیش از ۲۵ درصد رسید.
اما دلیل ریزش همزمان قیمت‌ها در هر دو باند بازار سرمایه چیست؟
در این خصوص بخوانید: سود اوراق در اوج ۱۰ ماهه
عامل بی‌توجهی بورس به محرک‌ها
انتظارات تورمی بار دیگر رو به افزایش گذاشته است. روز گذشته نرخ دلار آزاد بار دیگر به کانال ۳۳ هزار تومانی بازگشت و سکه نیز بیش از ۱۵ میلیون تومان قیمت خورد. اما چرا انتظارات تورمی صعودی نتوانسته محرکی برای رشد قیمت‌ها در بازار سهام شود؟ نگرانی از آینده اقتصاد ایران با ترکیبی از ابهامات اقتصادی و غیراقتصادی، تداوم سیاست‌های انقباضی دولت و ناتوانی سیاستگذار در کاهش نرخ‌ها به سبب نگرانی از جهش نرخ دلار و فشار بیشتر بر معیشت خانوار، نگرانی فعالان اقتصادی از تصمیمات دولت در فصل نگارش بودجه و تداوم بی‌اعتمادی سهامداران به متولیان این بازار سبب شده تا ریزش قیمت‌ها در بازار سهام ادامه داشته باشد و حتی بدترین هفته‌های بورس در یک سال اخیر، تجربه شود. شاید چنین فضایی است که سبب شده شاهد انتقال دارایی‌ها به بازارهایی همچون دلار و مسکن هستیم.
با این حال هنوز دلایلی منطقی برای برگشت بورس تهران به مسیر صعودی وجود دارد و از مهمترین آن‌ها می‌توان به شرایط خوب شرکت‌ها از لحاظ عملیاتی و سودآوری اشاره کرد. نسبت قیمت به سود (P/E) بازار به حوالی ۵.۵ واحد کاهش یافته و نسبت قیمت به درآمد (P/S) نیز به محدود ۱.۵ واحد رسیده است که هر دو جزو کمترین سطوح در سال‌های اخیر بوده است. از سمتی بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که فنر نرخ دلار نیز با شرایط اقتصادی حال حاضر، درحال فشرده شدن است و این احتمال وجود دارد که با یک جرقه کوچک شاهد افزایش قیمت این ارز باشیم و موج تورمی جدیدی در سطح اقتصاد کشور ایجاد شود. موضوعی که می‌تواند بورس تهران را با یک دوره صعود تورمی جدید همراه کند، اما نیازمند کنار رفتن سایه ابهامات اقتصادی و غیراقتصادی است.