فردای اقتصاد: رکوردشکنی سودآوری غول‌های نفتی در سال جاری، طی روزهای گذشته جهش قابل توجهی را در وال‌استریت ایجاد کرده اما در راهروهای سیاست از واشنگتن تا لندن، نگرانی‌ها به طور فزاینده‌ای درحال افزایش است زیرا سیاستمداران علیه مدیران اجرایی این شرکت‌ها به دلیل پرداخت سودهای بالا به سهامداران انتقاد می‌کنند.
طی هفته گذشته بحث و جدل نه بر سر درآمدهای هنگفت بزرگترین شرکت‌های انرژی جهان، بلکه بر سر تصمیماتی است که آن‌ها در رابطه با این سودها می‌گیرند بود. طبق داده‌های جمع‌آوری شده توسط بلومبرگ، شرکت‌های Exxon، Chevron، Shell Plc و TotalEnergies سالانه تقریبا ۱۰۰ میلیارد دلار به سهامداران در قالب بازخرید و سود تقسیمی واگذار می‌کنند درحالی که امسال تنها ۸۰ میلیارد دلار در تجارت اصلی خود سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
سود بادآورده به جیب سهامداران می‌رود
شرکت‌های انرژی بیشتر از سرمایه‌گذاری در کسب و کار خود، برای بازده سهامدارانشان هزینه می‌کنند.
جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا روز جمعه در واکنش به افزایش سود سهام شرکت اکسون در توئیتی نوشت: «باورم نمی‌شود که باید این را بگویم اما سود دادن به سهامداران با کاهش قیمت انرژی برای خانواده‌های آمریکایی یکسان نیست». بایدن دوباره عصر روز جمعه در یک گردهمایی بین دموکرات‌ها در فیلادلفیا به شرکت اکسون حمله کرد و گفت که درآمد این شرکت بیشترین درآمدی است که در تاریخ ۱۵۲ ساله خود کسب کرده درحالیکه در آمریکا همه درحال مبارزه با افزایش قیمت انرژی هستند. او افزود: «این سودهای بادآورده به جای کاهش قیمت‌ها و تسکین دادن به مردم ایالات متحده که مستحق آن هستند و به آن نیاز دارند، به سهامداران و مدیران آن‌ها می‌رسد». بایدن در این رابطه قول داد: «به پیگیری این موضوع ادامه خواهم داد. آن‌ها در مورد انتخاب من صحبت می‌کنند اما هنوز چیزی ندیده‌اند و این اتفاق مرا عصبانی می‌کند.»
توقف ارسال گاز طبیعی روسیه پس از تهاجم به اوکراین و تحریم صادرات نفت این کشور توسط بسیاری از کشورهای اروپایی، کشمکش جهانی برای تامین انرژی را برانگیخت و قیمت‌ها را در این فرآیند افزایش داد. باتوجه به قیمت بنزین و قبوض آب و برق خانگی که مصرف‌کنندگان را تحت فشار قرار می‌دهد و باعث افزایش تورم می‌شود، سیاستمداران از شرکت‌های بزرگ نفتی می‌خواهند که سود بیشتری را در حوزه حفاری و پالایش مجددا سرمایه‌گذاری کنند تا از فشارهای قیمتی کاسته شود. در این بین اما مدیران نفتی تحت تاثیر فشار ناشی از قوانین جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه‌ای و سال‌ها بازدهی ضعیف، تمایلی به عقب‌نشینی ندارند.
احتمال تغییر چرخه سودآوری غول‌های نفتی
مایک ویرث، مدیر اجرایی شرکت انرژی شورون، در تلویزیون بلومبرگ گفت: «زمان‌های سخت زیادی وجود دارد. همانطور که دو سال قبل در حین همه‌گیری کرونا ضررهای زیادی به شرکت‌های نفت و انرژی وارد شد. گاهی شما وارد بخش دیگری از چرخه می‌شود و درآمد بالایی دارید. روزهای خوب مثل روزهای سخت دوام نمی‌آورند و ما باید در این چرخه‌ها سرمایه‌گذاری کنیم.» ویرث این ایده را که سود فعلی یک سود بادآورده است را رد کرد و به سیاستمداران نسبت به اعمال هرگونه سیاست کوته‌بینانه که سرمایه‌گذاری را محدود می‌کند، هشدار داد.
در اوایل سال جاری، بریتانیا مالیات بر سود بادآورده تولیدکنندگان داخلی نفت و گاز از جمله Shell Plc را تصویب کرد تا برخی از درآمدهای فوق‌العاده آن‌ها را پس بگیرد و گفته می‌شود که ممکن است اقدامات بیشتری نیز در راه باشد. ریشی سوناک، نخست وزیر می‌گوید که همه گزینه‌ها روی میز است زیرا او تلاش می‌کند که کسری بودجه ۳۵ میلیارد پوندی را پر کند. اتحادیه اروپا نیز در اوایل سال جاری به کشورها چراغ سبز نشان داد تا عوارض را بر سودهای بادآورده اعمال کنند. تجزیه و تحلیل گروه مشاوه بوستون نشان داد که این اقدام می‌تواند تا ۱۵۰ میلیارد یورو در سال آینده جذب کند.
مالیات بر سودهای بادآورده کارساز است؟
گاوین نیوسام، فرماندار کالیفرنیا، در این رابطه عنوان کرد: «قیمت بنزین نباید آنقدر بالا باشد. زمان آن فرارسیده است که تاکتیک‌های افزایش قیمت نفت را سرکوب کنیم و سود آن‌ها را به جیب خود بازگردانیم.» تحلیلگران اما اعتقاد دارند که استانداردهای سختگیرانه سوخت پاک در کالیفرنیا دلیل اصلی این است که این ایالت بیش از هر ایالت دیگری در آمریکا برای بنزین هزینه پرداخت می‌کند.
مالیات‌های بادآورده ممکن است محبوب باشند اما اینکه آن‌ها موثر هستند یا خیر، موضوع دیگری است. شرکت Shell Plc علی‌رغم کسب سودهای بی‌سابقه در سال جاری، به دلیل افزایش سرمایه‌گذاری در دریای شمال، تاکنون مجبور به پرداخت اینگونه از مالیت‌ها در بریتانیا نشده است. مهم‌تر از آن، فعالان این صنعت می‌گویند که چنین مالیات‌هایی باعث سرد شدن سرمایه‌گذاری توسط شرکت‌های بزرگ نفتی در زمانی می‌شود که به آن‌ها بیشتر نیاز است.
دو شرکت اکسون و شورون در حال افزایش سریع تولید نفت و گاز در حوزه «پرمیون» هستند و هر دو در سه ماهه سوم عملکرد پالایشی قوی را گزارش کردند اما محدودیتی برای کاهش قیمت‌ها در کوتاه‌مدت وجود دارد. پروژه‌های بزرگ، سال‌ها برنامه‌ریزی و توسعه را می‌طلبد. به گفته دارن وودز، مدیرعامل اکسون، سیاست بد دلیلی است که در پس بحران انرژی امروزی قرار دارد. او افزود: «متاسفانه، بازارهایی که ما امروز در آن قرار داریم، تابعی از بسیاری از سیاست‌ها و برخی روایت‌هایی است که در گذشته مطرح شده. تمرکز ما واقعا بر این است که مطمئن شویم مردم متوجه پیامدهای بلقوه برخی از این سیاست‌ها شوند.»
منبع: بلومبرگ