تخصص پزشکان و روش‌های نوین درمانی، هزینه‌های پایین‌تر و سرعت بالای رسیدگی، از مهم‌ترین ملاک‌ها در گردشگری سلامت است و سبب شده کشورهایی مانند تایلند، سنگاپور، ترکیه، هند و کره جنوبی، جزو مقصدهای محبوب این گردشگری باشند. آمار رسمی وزارت بهداشت ما هم نشان می‌دهد طبق رده‌بندی سال ۲۰۲۰ (قبل از کرونا)، ایران رتبه ۴۶ در بین ۱۱۰ کشور این صنعت را داشته و پس از افت ۷۰ درصدی به دلیل همه‌گیری جهانی، حالا باید منتظر رتبه‌بندی جدید بود.
اقدامات اخیر ترکیه و مهاجرت متخصصان ایرانی
یک نگرانی دیگر، خطر از دست رفتن مزیت نسبی ما در این صنعت است. رئیس شورای‌عالی سازمان نظام پزشکی، اگرچه از ارائه آمار مهاجرت پزشکان خودداری کرده، اما این واقعیت را گفته است که «تعداد مهاجرت پزشکان متخصص و فوق تخصص از پزشکان عمومی پیشی گرفته است». نیکونام درباره تلاش کشورهایی مانند ترکیه برای جذب پزشکان ایرانی و تصاحب سهم ما از گردشگری سلامت هم هشدار داده است: «ترکیه با شروط حداقلی و تنها با پرداخت ۴۰۰ هزار دلار، منزل و گذرنامه پزشکان مطرح ایرانی را تامین می‌کند و با طرح‌های تشویقی مانند ایجاد کلینیک و تسهیل فرآیند کسب‌وکار، زمینه مهاجرت پزشکان ایرانی را فراهم کرده که اگر همین روند ادامه پیدا کند، ترکیه می‌تواند کل بازارهای هدف ما را جذب کند».
درآمدزایی سالانه ۱۰ میلیارد دلار که از دست ایران می‌رود
این که چرا گردشگری سلامت می‌تواند برای ما کلیدی باشد، پاسخی روشن دارد: به گفته محمدرضا ترجمان رئیس اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت «هر گردشگر درمانی، بین ۳ تا ۵ هزار دلار ارزآوری دارد» و طبق تحلیل «حسین نیکونام» رئیس جامعه حرفه‌ای گردشگران سلامت، «ایران ظرفیت جذب و درآمدزایی سالانه ۱۰ میلیارد دلار از گردشگری سلامت، از جامعه هدف ۵۷ کشور اسلامی را دارد».
مزیت ایران در گردشگری سلامت چیست؟
مهم‌ترین دلیل این موضوع، توانمندی بالای پزشکان ایرانی و به‌روز بودن تجهیزات پزشکی در کشور ماست که سبب می‌شود، بسیاری از مردم کشورهای منطقه، روند درمان یا انجام جراحی‌های زیبایی خود را در ایران پیگیری کنند. البته به صرفه بودن هزینه هم یک دلیل مهم برای انتخاب ایران به عنوان مقصد گردشگری سلامت و درمان است.
حضور دلالان گردشگری سلامت چه تاثیری دارد؟
اما یک موضوع مهم در گردشگری سلامت، حضور دلالان است که بودن یا نبودنشان محل اختلاف است. آن‌طور که ترجمان اعلام کرده «حدود یک میلیون گردشگر درمانی وارد کشور می‌شوند که بیش از ۵۰ درصد آنها توسط دلالان سلامت گردشگری جذب می‌شوند؛ بنابراین وجود دلالان سلامت از یک نگاه فرصت است». اما در آن سوی ماجرا هم، نیکونام معتقد است «یکی از مهم‌ترین علل و موانع جلوگیری از رشد گردشگری سلامت در ایران، جولان دلالان است».
جربه ثابت کرده است معمولا فعالان بخش خصوصی اطلاعات و تحلیل‌های کاربردی‌تری نسبت به مسئولان دولتی دارند و به همین دلیل نمی‌توان پیش‌بینی نگران‌کننده نیکونام را هم نادیده گرفت: «شاید تا دو سال آینده نه تنها این صنعت سیر صعودی خود را طی نکند، بلکه دیگر چیزی به اسم گردشگری سلامت در کشور وجود نداشته باشد».
منبع: روزنامه خراسان