فردای اقتصاد: در برنامه شمارش معکوس یکشنبه همراه با همایون دارابی و سینا رهبر شهلان به ارزیابی تاثیر بسته حمایتی سازمان بورس بر روند آتی بازار سرمایه پرداخته شد. به عقیده هر دو کارشناس نرخ بهره هم اکنون مهمترین عامل تاثیرگذار بر بورس ایران است. قیمت‌گذاری دستوری و مسائل بودجه‌ای دولت نیز از موارد بعدی تاثیر گذار منفی بر بازار ایران عنوان میشود.
سیاستگذار بورسی از یک بسته حمایتی ۱۰ بندی دیگر رونمایی کرد. این حمایت را شاید بتوان بیستمین حمایتی دانست که سیاستگذار بورسی یا در غالب تک سیاست یا یک بسته چندبندی به منظور تغییر مسیر بازار ابلاغ و اجرا کرده است. با مروری کوتاه و نه جزئی بر آنچه بر بورس و سهامداران طی دو سال و اندی اخیر گذشت، بدون شک می‌توان به این پرسش، پاسخی منفی داد و با نگاهی به روند شاخص پس از این حمایت‌ها شاهد آن هستیم که بازار پس از رشد حدود ۳۰ درصدی مجددا به کف خود بازگشته است.
مقصر اصلی بحران بورس
برخی از کارشناسان اعتقاد دارند که با توجه به ریزش بازارهای جهانی و افزایش نرخ بهره بدون ریسک بورس شرایط نرمالی را سپری می‌کند. همایون دارابی اما اعتقاد داشت: بحران معمولا در کوتاه‌مدت است اما فرسایشی شدن روند نزولی بورس ناشی از یک سری تحولات و سیاست‌گذاری‌هاست.
وی افزود: با توجه به تجربه سیاست‌های انقباضی بانک‌های مرکزی جهان که ریزش کامودیتی‌ها را به دنبال داشت به نظر می‌رسد در بورس ایران نیز با افزایش نرخ بهره ۱۳ درصدی از سال ۹۹ به ۲۴ درصد در حال حاضر مقصر اصلی رکود فعلی بازار سهام نرخ بهره است این در حالی است که سایر شرایط نظیر قیمت‌گذاری دستوری، اختلاف نرخ دلار نیما و آزاد مشابه گذشته دنبال میشود. مقصر اصلی کشتار جمعی بازارهای مالی افزایش نرخ بهره است و ما شاهد تکرار تجربه سال ۹۲ تا ۹۶ در اقتصاد و بورس هستیم.
دارابی خاطرنشان کرد: سایر عوامل از قبیل قیمت‌گذاری دستوری، اختلاف نرخ دلار نیما و آزاد آن را تشدید خواهد کرد و سهامداران حقیقی را تخت فشار قرار می‌دهد. در نیمسال اول ۱۴۰۱ اختلاف نرخ دلار نیما چیزی حدود ۱۰۷ همت زیان به شرکت‌های بورسی وارد کرده است که این روند در نیمسال دوم با توجه به جاماندگی دلار نیما از آزاد تشدید خواهد شد اما باید به این نکته توجه کرد تازمان افزایش فزاینده نرخ بهره توسط سیاستگذار پولی روند فعلی بازار سرمایه ادامه خواهد داشت.
سینا رهبرشهلان نیز در این خصوص عنوان کرد: افزایش نرخ اوراق گام تا ۳۲ درصد روی تابلو به سیاست‌های بانک مرکزی برمی‌گردد که برای کنترل و ثبات نرخ ارز به سمت افزایش نرخ بهره بدون ریسک حرکت کرده است و این موضوع برخلاف تعهدات قبلی سیاستگذار جهت حفظ نرخ بهره در کانال ۲۰ درصد بوده است. این افزایش حدود ۱۲ درصدی دلیل اصلی این روزهای بازار سرمایه است و سهامداران حقیقی بازنده اصلی این سیاست هستند.
نگاهی به بسته جدید حمایت از بورس
پس از آنکه مدیر روابط عمومی سازمان بورس در آخری روزهای کاری هفته گذشته در چند توئیت خبر از تصمیمات جدید هیئت مدیره سازمان بورس برای حمایت از بازار خبر داده بود، روز شنبه جزئیات بسته ۱۰ بندی حمایت از بازار سرمایه روی خروجی رسانه‌ها رفت. در بسته ۱۰ بندی حمایت فوری از بازار سرمایه که گفته میشود در هفته گذشته طراحی و در جلسات رده عالی مقامات اقتصادی کشور نیز مطرح شده است، مصوباتی از جمله بیمه شدن اصل و سود سهام مردم در یک سال آینده تا واریز شدن منابع جهت حمایت از سهام شرکت‌های تولیدی بزرگ کشور دیده می‌شد و از دیروز در بازار سهام اجرا شده است اما شاهد بودیم با وجود مثبت بودن شاخص کل، اقبال خاصی به این بسته حمایتی صورت نگرفت. همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه در رابط با تاثیر این بسته حمایتی بر بورس تهران بیان کرد: این بسته حمایتی در جهت مهار جو روانی و ایجاد حاشیه امن روانی برای سهامداران حقیقی بوده است که بیمه سهام با تضمین سود ۲۰ درصدی در این راستا بوده است.
او ادامه داد: با توجه به اینکه مقصد اصلی پول‌های حقیقی زیر ۱۰۰ میلیون تومان سپرده بانکی است این اقدامات میتواند در هدایت نقدینگی موثر واقع شود. اوراق گام با نرخ ۲۵ تا ۲۶ درصد معامله میشود و بنگاه های اقتصادی نیز با توجه به افزایش هزینه تسهیلات تحت فشار قرار گرفته است و حاشیه سود شرکت‌ها کاهش قابل توجهی را تجربه کرده است. به نظر می‌رسد سازمان بورس از بسته ۱۰ بندی به دنبال ایجاد آرامش روانی و مهار بازار است اما رشد بازار را این بسته تضمین نخواهد کرد چرا که رشد بازار نیازمند تحولات بنیادی در شرکت‌هاست.
این کارشناس در رابطه با موضوع بازارگردانی و عرضه‌های اولیه خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد به دلیل عدم حضور بازار پرقدرت در بازار گزینه‌ای دیگر جز بوجود آمدن بازارگردانی وجود نداشت. در حال حاضر بازارگردان‌ها نیز به دلیل شرایط حاکم بر بازار تحت فشار هستند اما باوجود نواقص و مشکلات حضور آن‌ها برای کمک به روند فعلی اثرگذار خواهد بود.
دارابی در رابطه با عرضه اولیه‌ها و اثراتی که بر دامن زدن بر روند رکودی بازار خواهد داشت، گفت: رکود یا عدم رکود بازار سرمایه به تعداد شرکت‌های آن بستگی ندارد و باید تنوع در بازار ایجاد شود. این حق شرکت‌های بزرگ است که در بازار سرمایه تامین مالی داشته باشند.
سینا رهبرشهلان نیز بسته حمایتی جدید را بی‌تاثیر دانسته و تاکید کرد: این دست اقدامات با مروری کوتاه و نه جزئی بر آنچه بر بورس و سهامداران طی دو سال گذشته بدون شک می‌توان دریافت که این حمایت‌ها مانند تزریق پول به صندوق تثبیت و فشار بر بازارگردان‌ها اثر پایداری بر بازار سهام نداشته است چرا که هیچ وقت نتوانست رونقی پایدار برای بورس و سهامداران به ارمغان بیاورد. به عبارت دیگر تنها تصمیمات مقطعی از سوی سازمان گرفته شده که به سرعت نیز تغییر خواهد کرد.