فردای اقتصاد: عرضه بلوک ۱۲ درصدی سهام شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس معادل ۵۸,۷۴۰,۰۰۰,۰۰۰ سهم توسط سازمان خصوصی‌سازی به وکالت از شرکت ملی صنایع پتروشیمی از روز شنبه روی میز معامله رفت و در سومین روز رقابتی نفس‌گیر، به قیمت ۱۸۵۱ تومان و مجموع ارزش ۱۰۸ هزار و ۷۲۸ میلیارد تومان از آن شرکت سرمایه‌گذاری اهداف وابسته به صندوق بازنشستگی نفت شد. برخی به قیمت بالای معاملات این بلوک انتقاد داشتند اما بودند کارشناسای که قیمت‌گذاری معامله بلوکی هلدینگ پتروشیمی خلیج‌فارس را منصفانه خواندند و در عین حال آن را موجب تقویت ساختار مدیریت این شرکت در آینده می‌دانستند که اثرات روانی قابل توجهی در بازار سرمایه داشته و تلنگری است به سهامداران این شرکت تا سهام خود را نگه داشته و با نرخ های پایین تر به فروش نرسانند.
سعید درخشانی یکی از کارشناسان بازار سرمایه در خصوص اینکه چرا قیمت سهام بلوک خلیج‌فارس با نرخی بالاتر از تابلوی معاملات معامله شد، گفت: سهام شرکتها در تابلوی بورس بر اساس عوامل متعددی از جمله شرایط بازار، پول لازم بودن سهامداران، شرایط نقدینگی بازار و هزاران عامل دیگر که خیلی هم ممکن است ربطی به وضعیت بنیادین شرکت نداشته باشد، قیمت‌گذاری می‌شود و خیلی از مواقع ممکن است این قیمت‌گذاری، قیمت‌گذاری درستی هم نباشد مثل خیلی از سهم‌ها در یکی دو سال اخیر که بر روی تابلوی بورس یا خیلی بالاتر یا خیلی پایین‌تر از شرایط بنیادینشان معامله می‌شوند.
وی یادآور شد: وقتی شرکتی قصد عرضه سهامش را به صورت بلوکی دارد اصولا به این توجهی ندارد که الان در بازار سرمایه قیمت آن چند است اما در عین حال به فاکتورهای بنیادی آن سهم نگاه کرده و این فاکتورها را ارزیابی می‌کند ضمن اینکه ممکن است از روش‌های مختلف قیمت‌گذاری از جمله ارزش‌گذاری جایگزینی یا روش تنزیل جریانات نقدی عادی استفاده کند که استفاده از هر یک از این روش ها قطعا قیمت آن را متفاوت خواهد کرد که در بسیاری از مواقع با قیمت تابلو متفاوت است.
درخشانی پس از این تحلیل، به ارزش ۹ میلیارد دلاری خلیج فارس بر روی تابلوی بورس اشاره کرده و گفت: رقم ذکر شده در حالی بر روی تابلوی بورس دیده می‌شود که همین الان پروژه‌های در دست اجرای هلدینگ خلیج‌فارس بیشتر از این عدد است ضمن اینکه علاوه پروژه‌های فعلی آن، این شرکت تاکنون ده‌ها میلیارد دلار پروژه دیگر نیز اجرا کرده و این پروژه‌ها را به سرانجام و بهره‌برداری رسانده است.
وی در ادامه به دیگر نکات مثبت این شرکت اشاره کرده و گفت: علاوه بر موارد ذکر شده، بسیاری از شرکت‌های بازار سرمایه، در حال حاضر زیر مجموعه خلیج‌فارس هستند به طوری‌که ۴۰ درصد پتروشیمی‌های ایران در ذیل این شرکت قرار دارند و به نوعی بزرگترین هلدینگ ایران محسوب می‌شود. بنابراین این شرکت قطعا وقتی می‌خواهد سهامش را به صورت بلوکی به فروش برساند قیمتش را بر مبنای بازار تعیین نمی‌کند و قاعدتا ارزش‌گذاری آن بر اساس قواعد و ارزیابی‌هایی دیگر و فارغ از قیمت تابلو انجام می‌شود.
وی در ادامه تاکید کرد که از نظر او قیمت سهام این شرکت همین نرخ بلوکی آن است و قیمت بالایی نبوده و کاملا منصفانه قیمت‌گذاری شده است.
این تحلیل‌گر بازار سرمایه در خصوص اثرات این نوع معاملات در بازار سرمایه به خصوص در شرایط فعلی بازار گفت: یکی از اثرات خوب این نوع معاملات، اثرات مدیریتی آن است برای مثال در این معامله خریدار در زمینه مدیریت نفت و پتروشیمی متخصص بوده و سال‌هاست که در این حوزه فعالیت می‌کند از این رو به احتمال زیاد ما در آینده شاهد این خواهیم بود که خلیج فارس خیلی علمی‌تر و تخصصی‌تر اداره شده و اثرش را به دلیل مدیریت تخصصی‌تر، در سود و زیان شرکت‌های زیرمجموعه و افزایش سودآوری آنها خواهیم دید.
درخشانی در ادامه صحبتهایش به دومین اثر مثبت این نوع معاملات اشاره کرده و گفت: یکی از مهمترین اثرات این نوع معاملات در بازار سرمایه، اثر روانی آن است. وقتی می‌بینیم یک شرکتی ۲ تا ۳ برابر قیمت تابلو در معامله بلوکی خریداری می‌شود، سهامداران خرد به این نتیجه می‌رسند که چرا ما باید سهاممان را با قیمت پایین‌تر به فروش برسانیم. از این رو می‌توان اینطور نتیجه‌گیری کرد که انجام این نوع معاملات اقدام خوبی بوده و می‌تواند به بازار کمک کند به خصوص که متاسفانه الان شرایطی در بازار وجود دارد که کسی به دنبال تحلیل نیست و سهامداران معاملات خود را بر اساس تحلیل دنبال نمی‌کنند اما این معامله می‌تواند به نوعی حالت تلنگری باشد به فعالان بازار که به دنبال تحلیل بیشتر بوده، تحقیق کنند و جو بازار برایشان خیلی ملاک نباشد و نگاهی بلندمدت‌تر در سرمایه‌گذاری خود داشته باشند تا اینکه مثلا از این دست بگیرند و از آن دست بفروشند.
لزوم سرمایه گذاری سود انباشته شرکتها در توسعه بیشتر و کاهش ریسک های آتی
در ادامه این گفتگو سعید درخشانی در خصوص دیگر خریدار سهام خلیج فارس و تحلیل‌هایی که در خصوص آن طی روزهای اخیر مطرح شده بود، گفت: برخی این موضوع را مطرح می‌کردند که برای مثال چرا یک شرکت مانند پالایش نفت تهران باید منابع خود را صرف خرید سهام خلیج فارس کند و خرید این سهم را برای «شتران» به نوعی به هدر دادن آن منابع آن می‌دانستند اما واقعیت امر این است که در صورتیکه شتران در این معامله برنده می‌شد نیز می‌توانست از اثرات مثبت آن بهره‌مند شود.در چند سال آینده ممکن است مقداری تقاضای بنزین و گازوئیل به دلیل رشد و توسعه خودروهای الکترونیکی کاهش یابد و شتران ناگزیر است این ریسک را پوشش دهد به خصوص که ما می‌دانیم پالایشگاههای ما پالایشگاههای جدیدی نیستند و مستهلک شده‌اند از این رو شاید شتران با خرید سهام هلدینگ فارس می‌توانست خیلی از ریسک‌های آتی خود را با این خرید پوشش دهد مضافا بر اینکه قیمت بلوکی آن قیمت بالایی نبود.
درخشانی در خصوص توضیح لزوم سرمایه‌گذاری شرکت‌های بورسی در طرح‌های توسعه‌ای و گسترش فعالیت‌های خود در حوزه‌های تخصصی شان گفت: به طور کلی خیلی از شرکت‌های بازار سرمایه پول راکد دارند که یا در حساب بانکی نگهداری می‌کنند یا در صندوق‌های درآمد ثابت نگه داشته اند. در شرایطی که کشور شرایط تورمی در پیش دارد به نظر این اصلا پسندیده نیست که پول سهامداران شرکتها در صندوق یا حساب بانکی بماند چراکه اگر سهامدار چنین برنامه‌ای برای دارایی خود داشت می‌توانست خودش راسا وجه خود را در بانک‌ها یا صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کند و در سهام سرمایه‌گذاری نمی‌کرد.
وی افزود: از این رو لازم است شرکتها پولشان را در راستای پروژه‌ها و توسعه طرح‌های متعدد خرج کنند یا اگر جایی برای خرج کردن این وجوه ندارند آن را در بین سهامداران تقسیم کنند.
به گفته او انباشت وجوه در حالی در این شرکتها اتفاق می‌افتد که از سوی دیگر یکسری دیگر از شرکتها به شدت نیازمند نقدینگی هستند و نیاز به پول دارند.
به عقیده این کارشناس بازار سرمایه این وضعیت یک عدم تعادل جدی است از این رو پیشنهاد داده می‌شود شرکتها به سمت سرمایه‌گذاری منابعشان رفته و چه بهتر که این سرمایه‌گذاری را در راستای توسعه کسب و کارشان یا کسر ریسک‌هایی که در آینده ممکن است با آنها مواجه شوند انجام دهند هر چند پیشنهاد خرید از بازار سهام خرد و تابلوی بورس نیز به عنوان یک اقدام بالقوه همیشه برای آنها وجود دارد.