فردای اقتصاد: بورس تهران امروز تابلوی یکپارچه سبزی را به فعالان خود نشان داد و شاخص کل سهام با ثبت بیشترین درصد رشد روانه از ۲۵ بهمن‌ماه سال ۹۹، ضمن افزایش ارتفاع حدود ۳.۵ درصدی یک بار دیگر به ابرکانال ۱.۳ میلیون واحد بازگشت. اما این تنها رکورد روز سبز بورس تهران نبود. امروز ارزش معاملات خرد سهام به حدود ۴۲۰۰ میلیارد تومان یعنی بیشترین میزان از ۴ تیر ۱۴۰۱ رسید و حقیقی‌ها نیز پس از ۲۴ روز کاری به زمین خرید سهام بازگشتند و خالص ورود ۳۲۲ میلیارد تومانی را رقم زدند و در مقابل بیش از ۱۲۰۰ میلیارد تومان از سرمایه‌های خود را از صندوق‌های بادرآمد ثابت خارج کردند که تاکنون سابقه‌ای برای آن نمی‌توان یافت.
برای اطلاع از رکوردهای بورس امروز بخوانید: در بورس شنبه چه رکوردهایی جابه‌جا شد؟
دو سیگنال تداوم رشد دلار در بازار آزاد و تجربه یک جمعه طوفانی در بازارهای جهانی را شاید بتوان از مهمترین دلایل ثبت رکورد ۲۱ ماهه رشد روزانه شاخص کل سهام دانست. آن هم در دوره‌ای که به اعتقاد بسیاری از خبرگان بازار سهام، قیمت سهام بیشتر شرکت‌ها به کف‌های ارزندگی نزول کرده و فرصت خرید مناسبی در بازار شکل گرفته است. با این حال تا کنون ابهامات سیاسی و اقتصادی مانع از تحرک تقاضا در تالار شیشه‌ای میشد. این روزها اما به نظر می‌رسد سهامداران ناامید از رسیدن به ثبات و کسب یک سود واقعی در بازار سهام، امید دارند تا سوار بر موج تورم، ارزش سرمایه‌های خرد و کلان خود را حفظ کنند. اما آیا این بار، صعودی پایدار در حال شکل‌گیری است یا همانند تمام موج‌های صعودی تجربه شده از مرداد ۹۹ تا کنون، جای خود را به روند نزولی دیگری خواهد داد؟ کارشناسان نظرات متفاوتی در این خصوص دارند و برخی رشد امروز نماگرهای بورسی را رشد هیجانی و موقتی ارزیابی می‌کنند و برخی نیز از شکل‌گیری کف‌های جدید در بازار سهام به واسطه رشد نرخ دلار سخن می‌گویند. با این حال در یک مورد اتفاق‌نظر دارند و آن این است که در صورت تداوم روند افزایشی انتظارات تورمی، بورس می‌تواند پناهگاه تورمی مناسبی برای سرمایه‌گذاران باشد و همین موضوع رشد قیمت‌ها را تضمین کند. هر چند توصیه می‌شود سهامداران در چینش پرتفوی خود همه جوانب را در نظر بگیرند.
نگاه بورسی‌ها به دلار ۳۶ هزار تومان
دلار میان فعالان اقتصادی به عنوان دماسنج تحولات غیراقتصادی شناخته می‌شود و نوسانات روزانه آن می‌تواند میزان حرارت فضای سیاسی کشور را البته با چاشنی هیجانات روایت کند. امروز اما قیمت اسکناس آمریکا از مرز ۳۶ هزار تومان نیز عبور کرد و واکنش بورسی‌ها را به دنبال داشت. تا چندی پیش امید به احیای برجام و دستیابی بنگاه‌های بورسی به سودهای واقعی، سبب واگرایی بورس و دلار شده بود اما به دنبال ناامیدی فعالان بورسی از احیای زودهنگام برجام و احتمال فرسایشی شدن روند مذاکرات برای مدتی نامعلوم، به نظر می‌رسد بار دیگر نگاه سهامداران به نوسان نرخ‌ها در میدان فردوسی معطوف شود.
پایان هفته طلایی بازارهای جهانی
بازارهای جهانی جمعه را با جهش محسوس قیمت‌ها به پایان رساندند. تقویت امید برای کاهش سریع سیاست‌های چین در برابر کووید صفر و یک برداشت امیدوار کننده از داده‌های شغلی ایالات متحده در ماه اکتبر از مهمترین دلایل شارژ پایان هفته بازارهای جهانی بود. گزارش‌های جدید نشان می‌دهد چین در حال کار بر روی طرح‌هایی برای لغو دستوراتی است که برای رسیدن به کووید صفر، خطوط هوایی را به شدت محدود کرده بود. استراتژی کووید صفر چین که به قرنطینه و آزمایش‌های انبوه برای از بین بردن عفونت‌ها متکی است، امسال بر اقتصاد این کشور فشار زیادی وارد کرده است. به گفته تحلیلگران بانک چین اینترنشنال، تقاضای نفت در سال ۲۰۲۲ به دلیل محدود کردن ویروس کرونا روزانه ۴۰۰ هزار بشکه کاهش یافته است. دنیس کیسلر، معاون ارشد در Bok Financial Securities می‌گوید: «بسیار از معامله‌گران خبرهای منتشر شده در خصوص کاهش برخی محدودیت‌های کووید توسط چین، به‌ویژه برای سفرهای هوایی، را به عنوان یک کشش مثبت برای تقاضا در آینده نزدیک می‌دانند.»
بازارهای جهانی دیشب با خبر دیگری نیز مواجه شدند. داده‌های اداره آمار آمریکا نشان داد که اقتصاد ایالات متحده در ماه اکتبر ۲۶۱ هزار شغل ایجاد کرده است که بالاتر از تخمین ۲۰۰ هزاری بود. با این حال، آمارهای جدید نشان می‌دهد که نرخ بیکاری ایالات متحده از ۳.۵ درصد در سپتامبر به ۳.۷ درصد افزایش یافته است؛ در حالی که تورم دستمزدها از ۵ درصد در ماه قبل به ۴.۷ درصد کاهش یافته است. آماری که دو برداشت متفاوت را به دنبال داشت، موجب اختلاف نظرهایی در میان سرمایه‌گذاران شد. اشتغال‌زایی بهتر نگرانی از افزایش نرخ بهره با سرعت کنونی را افزایش داد و در مقابل افزایش نرخ بیکاری، موجب فعال شدن جبهه‌ای دیگر شد که احتمال می‌دهد فدرال رزرو بتواند موضع خود را در مورد نرخ‌های بهره نرم‌تر کند.
جرومی پاول، رئیس فدرال رزرو نیز روز چهارشنبه پس از افزایش ۰.۷۵ درصد نرخ بهره و رساندن آن به ۴ درصد (سقف ۱۵ ساله) گفته بود سیستم بانک مرکزی می‌تواند از سرعت افزایش نرخ بهره در جلسه بعدی FOMC (۱۴ تا ۱۵ دسامبر) بکاهد. به این ترتیب روز گذشته مس بار دیگر به کانال ۸هزار دلاری بازگشت و نفت و دیگر فلزات نیز بین ۳ تا ۷ درصد جهش قیمت را ثبت کردند تا بورس کامودیتی‌محور تهران در دادوستدهای امروز خود وزن قابل توجهی به تحولات قیمتی پایان هفته در بازارهای جهانی بدهد.
در این خصوص بخوانید: دو دلیل جشن آخر هفته بازارهای جهانی
کارشناسان چه می‌گویند؟
روند صعودی فعلی موقتی نیست
رضا نازی، کارشناس بازار سرمایه: بازار سهام با توجه به رفتار دلار، کف‌های جدیدی خواهد ساخت. نمادهای بزرگ در قیمت‌های فعلی باقی نخواهند ماند اما به این نکته باید توجه کرد که ارزش معاملات روزانه با وجود روند صعودی در روزهای گذشته، همچنان از میانگین تاریخی پایین‌تر است و به نظر می‌رسد بازار در مسیر رکود تورمی قرار گرفته است. به نظر روند صعودی فعلی موقتی نیست و پس از رکود ۲۸ ماهه در بازار سهام با وجود ریسک‌های سیستماتیک اجتماعی و سیاسی و افزایش انتظارات تورمی بورس می‌تواند پناهگاه تورمی مناسبی برای سرمایه‌گذاران باشد. انتظار می‌رود با متعادل شدن قیمت دلار آزاد، سیاست‌گذار با یک شیب ملایم در صدد افزایش نرخ سامانه نیما بر آید. مضاف بر آنکه باتوجه به تجربه تاریخی، نرخ‌های جدید دلار با یک وقفه زمانی در صورت‌های مالی شرکت‌های بورسی نیز منعکس خواهند شد. در مجموع با عنایت به احتمال تغییر آرام در سیاست‌های کرونایی چینی‌ها، سبزپوشی بازار کامودیتی‌ها و افزایش قیمت دلار در بازار آزاد به نظر می‌رسد پیشرانه‌های کافی برای تغییر روند بورس وجود دارد اما سرمایه‌گذاران باید توجه کنند که صعود شارپی در بورس تهران نخواهیم داشت. البته بودجه ۱۴۰۲ نقش مهمی در ادامه روند صعودی شکل گرفته، دارد و بهبود شرایط صنایع در زمینه تعیین نرخ خوراک و عوارض صادراتی و ... می‌تواند از یک سو روند تولید را بهبود بخشیده و از سوی دیگر جسارت در سمت تقاضا ایجاد کند.
ریسک‌های سیستماتیک را فراموش نکنیم
اشکان زودفکر، مدیر دارایی و کارشناس بازار سرمایه: ارزش سهام شرکت‌ها از دو بخش تشکیل شده است؛ یک بخش مربوط به دارایی شرکت‌ها و بخش دیگر مربوط به سود واقعی است که براساس عملکردشان است. در قسمت مربوط به دارایی شرکت‌ها، با افزایش نرخ ارز، انتظارات تورمی افزایش یافته و ارزش دارایی‌های شرکت‌ها همچون املاک و ماشین‌آلات افزایش می‌یابد و به دنبال آن قیمت سهام نیز بالا می‌رود؛ اما در بخش اصلی سود این شرکت‌ها که سود واقعی است، تغییر چشمگیری رخ نمی‌دهد. در این میان یک دسته شرکت‌هایی هستند که مصرف‌کننده ارز نیمایی هستند و دسته دیگر شرکت‌های تولیدکننده و فروشنده این ارز. گروه اول که بخش کوچکی در بورس را شامل می‌شوند و اکثر آنها نیز صنایع تبدیلی و کوچک به شمار می‌روند از این شرایط منتفع می‌شوند. اما مسئله اینجاست که این شرکت‌ها درصد کوچکی از بازار سرمایه را تشکیل می‌دهند و بخش اصلی بورس، شرکت‌های بزرگی هستند که فروشنده ارز به حساب می‌آیند. به نظر می‌رسد به دلایلی که مطرح شد و صحبت‌های اخیر سیاست‌گذار در رابطه به رسمیت شناختن نرخ دلار در سامانه نیما به عنوان نرخ رسمی، روند صعود فعلی بورس تهران با توجه به ریسک‌های سیستماتیک در قیمت‌گذاری دستوری و جذابیت بازارهای رقیب موقتی و هیجانی است. فشار آوردن به شرکت‌های بورسی مبنی بر فروش ارزهای یارانه‌ای و با قیمت پایین باعث می‌شود این شرکت‌ها نتوانند به تورم واکنش نشان دهند که در نتیجه حتی بورس از تورم هم عقب می‌ماند.
خریداران محتاط باشند
مصطفی صفاری، کارشناس بازار سرمایه: روند صعودی شکل گرفته هیجانی بوده و تداوم روند صعودی در قیمت دلار و بورس امری پیچیده است؛ اما اگر روند افزایش نرخ دلار ادامه‌دار باشد، بازار سرمایه با یک تاخیر چند ماهه به این موضوع واکنش تورمی خواهد داشت. او عنوان کرد که طی چند وقت اخیر پول‌های خارج شده از سهام و صندوق‌های درآمد ثابت به بازار طلا وارد شده است و درحالیکه نرخ اوراق در بازار بدهی به بالای ۲۵ درصد رسیده است، برای خرید سهام در بازه کنونی باید کمی احتیاط کرد و به سراغ سهامی رفت که نسبت قیمت به سود (P/E) زیر ۴ واحد دارند. او همچنین درباره ریسک بودجه سال آینده معتقد بود که باید منتظر ماند و دید که دولت با کسری بودجه‌ای که در پیش خواهد داشت، چه تصمیماتی برای وضعیت نرخ خوراک، مالیات‌ها و محدودیت‌های صادراتی می‌گیرد و این موضوع می‌تواند نقش مهمی در ادامه روند صعودی بورس داشته باشد. وی همچنین درباره اهمیت تورم برای بازار سرمایه عنوان کرد که سهام تنها تورم را پوشش می‌دهد و تاثیر مثبت دیگری نخواهد داشت بلکه حتی می‌توان عنوان کرد که تورم پایین به دلیل کاهش سود بدون ریسک، اثر بهتری بر بورس خواهد گذاشت.