فردای اقتصاد: هفت آبان‌ماه بود که جزئیات بسته ۱۰ بندی حمایت از بازار سرمایه روی خروجی رسانه‌ها رفت. بسته‌ای که در بند اول آن به بیمه سهام حاضر در پرتفوی اشخاص حقیقی تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان برای هر نفر از طریق انتشار عمومی اوراق تبعی اشاره شده بود. تها سه روز بعد، محمود گودرزی، مدیرعامل بورس اوراق بهادار تهران عنوان کرد به غیر از موضوع بحث بیمه سبدهای سهام افراد خرد بازار تا ۱۰۰ میلیون تومان، برای حمایت از سرمایه‌گذاران غیرمستقیم بازار سرمایه، حتی سرمایه‌گذاری افراد در صندوق‌های سرمایه‌گذاری بعد ابلاغ سازوکار مربوطه توسط سازمان بورس، تضمین خواهد شد. در این راستا عصر روز گذشته اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی مختص صندوق‌های با درآمد ثابت برای بیمه پرتفوی این نهادهای مالی، بر تارنمای شرکت بورس نشست اما نکته‌ای در این اطلاعیه خودنمایی می‌کرد که موجب متعجب فعالان بازار سرمایه شد.
اوراق اختیار فروش تبعی، به نوعی بیمه سهام محسوب می‌شوند. به طوری که در صورت داشتن این اوراق در کنار سهام اصلی شرکت، خرید سهام در تاریخ سررسید اوراق و به قیمت از پیش تعیین شده تضمین می‌شود. اما رسم بر این بوده که قیمت اعمال اوراق تبعی همواره چند درصد بالاتر از قیمت روز تابلو در نظر گرفته می‌شد اما در عرضه جدید این اوراق، قیمت اعمال در تاریخ سررسید (یکسال آینده) بین ۶ تا ۲۴ درصد کمتر از قیمت امروز تابلو بود.
از آنجایی که آغاز عرضه این اوراق از شنبه ۲۸ آبان‌ماه آغاز شده و تا ۵ آذرماه ادامه خواهد داشت، با توجه به روند حاکم بر بازار احتمالا این شکاف بیشتر نیز خواهد شد. برخی از کارشناسان دلیل این استراتژی را پیش‌بینی افت بیشتر قیمت‌ها طی یکسال آینده عنوان کردند و این برنامه‌ریزی برای بیمه کردن پرتفوی صندوق‌های با درآمد ثابت را سیگنالی منفی برای بازار سهام و سهامداران عنوان کردند. با این حال مدیرعامل صندوق تثبیت بازار سرمایه در تشریح جزئیات این مصوبه حمایتی به نکات دیگری اشاره کرد.
در این خصوص بخوانید: بیمه به سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت رسید
قیمت اعمال تبعی‌ها در زمان تصمیم‌گیری تعیین شد
پیمان حدادی، مدیرعامل صندوق تثبیت بازار سرمایه در خصوص دلیل این اختلاف قیمتی به «فردای اقتصاد» گفت: در هفته اول آبان ماه که شاهد افزایش ریزش قیمت‌ها و فشار فروش در بازار سهام بودیم، در بسته حمایتی ۱۰ بندی تصمیم گرفته شد تا سبد سهام حقیقی‌ها با ارزش کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان به اضافه ۲۰ درصد سود تضمین شده بیمه شود. در همان زمان با عنایت به مخاطراتی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت با آن مواجه بودند، اعلام شد طرحی در حال بررسی و تصویب است تا این نهادهای مالی بتوانند بخشی از ریسک‌ها را پوشش دهند.
وی ادامه داد: در همان روزها نهادهای زیربط از جمله شورای عالی بورس، هیئت مدیره سازمان بورس، هیئت امنا و هیئت عامل صندوق تثبیت و نهادهای خارج از بازار سرمایه مصوباتی داشتند مبنی بر اینکه ۴۲ سهمی که حدود ۸۰ درصد ارزش سهام این صندوق‌ها را به خود اختصاص داده‌اند به قیمت پایان چهارم آبان‌ماه بیمه شوند. این طرح در همان عصر چهار آبان‌ماه انجام شد اما انتشار این اوراق در روزهای گذشته اطلاع‌رسانی شد. هر چند با توجه به دو هفته صعودی، قیمت‌ها نسبت به چهارمین روز آبان‌ماه فاصله گرفته‌اند اما نکته اینجاست که صندوق تثبیت بر اساس مصوبات و تعهد ریالی که دولت در ۴ آبان‌ماه پذیرفته باید کار خود را انجام دهد. صندوق تثبیت سهامدار عمده یا ناشر این اوراق نیست که قیمت روز تابلو را ملاک قرار دهد. ضمن اینکه باید توجه داشت در چند روز باقی مانده تا عرضه این اوراق، اگر قیمت حتی به کمتر از ۴ آبان‌ماه نیز نزول کرد، باز هم قیمت اعمال بر اساس قیمت ۴ آبان‌ماه و مصوبه ۲۱ همتی اعمال می‌شد. همپنین در زمان سررسید در صورتی سهام با قیمت اعمال خریداری می‌شود که قیمت روز سهام کمتر از این مقدار باشد.
مدیرعامل صندوق تثبیت بازار سرمایه اضافه کرد: تعداد اوراقی که برای هر یک از این سهام قرار است منتشر شود، عدد رندی نیست و دلیل اصلی آن نیز این است که تمامی محاسبات بر اساس ۴ آبان‌ماه بوده و تعداد سهام صندوق‌های با درآمد ثابت در هر یک از نمادهای لیست شده در اطلاعیه در همان زمان تصمیم‌گیری (۴ آبان‌ماه) مدنظر قرار گرفته است و این مصوبات قابل تغییر نیست.
به گفته حدادی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری در همان هفته‌های اول آبان‌ماه از این طرح استقبال خوبی به عمل آوردند و حاضر بودند در همان قیمت‌ها ثبت شده در ۴ آبان‌ماه، پرتفوی خود را بیمه کنند.
وی در ادامه در خصوص میزان جذابیت این طرح بیمه‌ای عنوان کرد: صندوق‌های با درآمد ثابت برای بیمه کردن سهام خود در این طرح هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنند که موضوع جذابیت یا عدم جذابیت آن در میان باشد. ضمن آنکه به هیچ عنوان این سیگنال به فعالان بازار ارسال نمی‌شود که نکند قرار است بازار و سهام به قیمت‌های درج شده در این اطلاعیه سقوط کند.
حدادی خاطرنشان کرد: ما خیلی دوست داشتیم قیمت اعمال بر اساس قیمت روز باشد اما سازوکار اجرایی با صندوقی است که نه سهامدار عمده این شرکت‌هاست و نه ناشر. تمامی اوراق تبعی پیشین توسط ناشران و سهامداران عمده عرضه شده بود. با این حال امیدواریم شرایطی به وجود بیاید که طی روزهای آتی بتوانیم قیمت‌های اعمال را افزایش دهیم تا شاید این اوراق جذاب‌تر شوند.
اختصاص سه ردیف بودجه‌ای برای حمایت از بورس در ۱۴۰۲
مدیرعامل صندوق تثبیت بازار سرمایه در ادامه سخنان خود به اختصاص سه ردیف بودجه‌ای برای حمایت از بورس در سال ۱۴۰۲ اشاره کرد و گفت: بهتر است نگاهی مثبت به این وقایع داشته باشیم. در سال ۱۴۰۱ ردیف بودجه‌ای برای حمایت از بازار سهام با اختصاص ۵ هزار میلیارد تومان به صندوق تثبیت وجود داشت اما در سال ۱۴۰۲ به جز ردیف بودجه تعهد دولت برای حمایت از بازار سرمایه از طریق صندوق تثبیت، دو ردیف بودجه دیگر نیز وجود دارد که مربوط به تعهد برای پوشش زیان احتمالی اشخاص حقیقی و صندوق‌های با درآمد ثابت است.
سهام‌یار جذاب است؟
حدادی در خصوص اینکه آیا تضمین سود ۲۰ درصدی برای سهامداران خرد در طرح سهام‌یار از جذابیت کافی برخودار است یا خیر، عنوان کرد: برخی افراد دوست دارند در بازار سهام باشند و حالا برای اولین بار یک کف سودی برای آن‌ها در نظر گرفته شده و اگر کمتر از ۲۰ درصد بازدهی کسب کنند، حداقل به اندازه سپرده بانکی یا متوسط بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بازدهی کسب خواهند کرد بنابراین به نظرم طرح بیمه پرتفوی سهامداران خرد با ارزش پرتفوی کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان جذاب خواهد بود.
وی اضافه کرد: اگر اشاخص حقیقی به این نتیجه رسیده‌اند که استراتژی بهتر برای سرمایه‌گذاری، سپردن سرمایه‌ها به صندوق‌های با درآمد ثابت به جای سهامداری مستقیم است، می‌توانند همین‌کار را انجام دهند. اما برخی نیز دوست دارند مستقیما معامله کنند. به هر حال برای هر دو گروه بیمه‌ای در نظر گرفته شده است.
آمارها از دادوستد نماد «سهام یار» در ۴ روز گذشته نیز نشان می‌دهد تاکنون بیش از ۱۷۰ هزار نفر با افزودن یک سهم «سهام یار» پرتفوی خود را برای یک سال آینده بیمه کرده‌اند. بر اساس گفته‌های مهدی صبایی، مدیر نظارت بر بورس‌ها سازمان بورس و اوراق بهادار بر روی کاغذ ۹ میلیون و ۸۵۰ هزار کد حقیقی وجود دارد که دارایی آن‌ها زیر ۱۰۰ میلیون تومان است و کسانی که بین ۱۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان در بازار سهام دارند و امسال هم فعال بودند (در سال ۱۴۰۱ حداقل ۱۰ میلیون تومان معامله داشتند) تعداد این سهامداران بین ۴۰۰ تا ۴۵۰ هزار نفر است.
اساسنامه صندوق تثبیت نیاز به اصلاح دارد
حدادی تاکید کرد: صندوق تثبیت طرح‌های دیگری نیز در خصوص برخی اوراق بهادار دارد که نیازمند اصلاح اساسنامه صندوق تثبیت بازار سرمایه است. این اصلاح اساسنامه باید در کمسیسون‌های مربوطه، هیئت امنا و در نهایت هیئت وزیران مطرح شود که قطعا زمان‌بر است. این اصلاحات زمان‌بر، دست صندوق تثبیت و خیلی از کارهای حمایتی که قرار است در بازار سرمایه انجام شود را می‌بندد.