فردای اقتصاد: چندی پیش محمود گودرزی، مدیرعامل شرکت بورس تهران گفته بود «در راستای توسعه ابزارهای نوین مالی، بورس تهران پیگیر تقویت بازار مشتقه از طریق راهاندازی بازار آتی تک سهم است. مصداق دو طرفه شدن بازار سهام همین ابزار است که در آیندهای نزدیک بصورت رسمی فعال خواهد شد.»
امروز امیرمهدی صبایی، مدیر نظارت بر بورسهای سازمان بورس در نشست با خبرنگاران به دغدغه فعالان بازار در خصوص لزوم راهاندازی یک بازار دوطرفه در بورس تهران پاسخ مثبت داد و در این خصوص اظهار کرد: مهمترین ابزارهایی که بستر آن میتواند برای آماده شدن بازار دو طرفه استفاده شود، فروش استقراضی (فروش تعهدی) است. دومین ابزار، معاملات آتی روی شاخص است که از نظر فقهی امکان فیوچر روی آن به دلیل تعداد شرکت وجود ندارد. اما معاملات آتی بر روی ۳۰ شرکت بزرگ را میتوان راهاندازی کرد. این دو ابزار در دستور کار سازمان بورس قرار دارد. این موضوع جزء اولویتهای ما است، اما نمیتوان زمان مشخصی را اعلام کرد.
بطور کلی و عام دو نوع بازار یا مارکت را میتوان متصور بود: بازارهای یک طرفه و بازارهای دوطرفه. در بازارهای یک طرفه مانند بورس تهران سرمایهگذار صرفا میتواند با آورده مالی خود سهامی را خریداری کند و بعد از سپری شدن زمان، سهامی را که از قبل معامله شده را با سود یا ضرر به فروش میرساند. اما در بازار دوطرفه نظیر بازارهای جهانی سرمایهگذار میتواند علاوه بر خرید، فروش هم انجام دهد. آن هم فروش سهامی که از قبل نداشته است و همچنین میتواند از کاهش قیمتها نیز سود کسب کند.
بازار دوطرفه به چه صورت است؟
بازار دو طرفه به بازاری گفته میشود که سهامداران آن قادر است از موقعیتهای مختلف به منظور کسب سود استفاده کنند. یکی از این فرصتهای کسب سود حالت short sell یا فروش استقراضی است. در این حالت سهامداران بدون این که سهم مورد معامله از آن خودشان باشد، قادر هستند کسب سود کند. به طور کلی در فروش استقراضی سهامداران و تریدرها متعهد میشوند که در آینده سهم آن شرکت را پس بدهند. در این حالت دیگر حتی زمانی که بازارهای مالی روند ریزشی به خود گرفته باشند (همانند شرایط دو سال اخیر بورس تهران) سرمیهگذار قادر به کسب سود خواهد بود. در حالت عادی و در بازارهای یک طرف اما امکان همچین سودگیری وجود نداشته و سمایهها به ناچار به سمت دیگر گزینههای سرمایهگذاری حرکت میکنند.