فردای اقتصاد: بورس تهران در عملکرد آبان ماه خود توانست پس از پنج ماه متوالی منفی، بازدهی مثبتی را نصیب سهامداران خود کند. شاخص کل بورس طی دومین ماه پاییز ۱۴۰۱ بازدهی مثبت ۷.۶۵ درصد را به ثبت رساند که سومین ماه سبز و دومین رکورد صعود ماهانه در سال جاری محسوب می‌شود. در این ماه سکه با رشد ۸.۷ درصدی صدرنشین شد و رتبه دوم رشد ماهانه نیز به دلار با افزایش نرخ ۸.۱ درصدی اختصاص پیدا کرد. به این ترتیب نماگرهای بورسی رتبه سوم را در اختیار گرفتند و خودرو نیز با رشد ماهانه ۶.۵ درصدی چهارم شد.
رکورد بیشترین رشد نماگر اصلی بورس در سال ۱۴۰۱، به فروردین ماه تعلق دارد که ۱۰.۶۱ درصد افزایش یافته بود. ضمن آنکه آبان ۱۴۰۱ با ثبت بیشترین درصد رشد ماهانه از آبان ۸۸، رکورد دو دهه اخیر سبزترین آبان‌ماه بورس را به خود اختصاص داد. شاخص هم‌وزن نیز با ثبت یک افزایش ۶.۷۴ درصدی، سومین ماه صعودی خود در سال جاری را رقم زد.
روند ارزش معاملات نیز در آبان ماه بسیار نوسانی بود اما توانست خود را از بند کانال ۲هزار میلیارد تومانی خارج کند. از چهاردهم آبان ارزش معاملات با یک جهش قابل توجه توانست به بالای ۴هزار میلیارد تومان نفوذ کند و حتی در روز هفدهم ماه رکورد ۶۸۰۰ میلیارد تومانی را به ثبت برساند که در همان روز پس از مدت‌ها شاهد ورود پول سنگین حدود ۸۰۰ میلیارد تومانی از سمت کدهای حقیقی بودیم. پس از آن اما این روند رو به افول رفت و طی هفته معاملاتی اخیر شاهد کاهش ارزش معاملات خرد سهام و ورود به کانال ۳هزار میلیارد تومانی بودیم. ضمن آنکه در مجموع ماه، شاهد خروج ۵۹۱۶ میلیارد تومانی سرمایه‌های خرد از جریان دادوستد سهام بود که نسبت به مهرماه، ۲۳ درصد بیشتر بود.
شروع پاییز برای بورس تهران با چالش‌هایی زیادی مواجه بود و از میانه آن شاهد شروع روند نزولی قدرتمندی بودیم که تا انتهای هفته ابتدایی آبان ماه نیز ادامه داشت اما از شروع هفته دوم به دلایل متعددی شاهد معکوس شدن روند و افزایش قیمت‌ها بودیم که توانست در نهایت شاخص کل بورس را بار دیگر به ابرکانال ۱.۴ میلیون واحدی برساند. مدت‌هاست که کارشناسان از ارزندگی بازار سهام صحبت می‌کنند اما وجود برخی ابهامات و فضای عدم اطمینان باعث شده بود کمبود نقدینگی اجازه رشد قیمت‌ها را به بورس تهران ندهد. اکنون اما به نظر می‌رسد شرایط تاحدودی تغییر کرده باشد و با وجود ثبات بسیاری از چالش‌ها در سطح کلان اقتصادی و سیاسی کشور، شاهد تغییر شرایط در بازار سرمایه هستیم.
حمایت‌های چند جانبه از بورس تهران
شروع هفته دوم آبان ماه همراه بود با تصویب بسته حمایتی ۱۰ بندی سازمان بورس برای خروج سریع بورس تهران از رکودی که در پیش گرفته بود. این بسته حمایتی که شامل بندهایی از جمله بیمه پرتفوی سهام تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان در یک سال آینده، انتشار اوراق اختیار تبعی فروش بر روی سهام موجود در صندوق‌های درآمد ثابت، تزریق منابع جدید توسط صندوق‌های حاکمیتی، واریز مابقی منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه به مبلغ ۵هزار میلیارد تومان و... بود، تا حد خوبی توانست به توقف ریزش‌های بی‌وقفه و سنگین بورس تهران منجر شود و شرایط را برای صعود هموارتر کند. در ابتدا نقدهایی به این بسته حمایتی و بندهای مختلف آن وجود داشت. برای مثال برخی عنوان می‌کردند که بیمه کردن پرتفوی سهام که منجر به عدم فروش سهام توسط سهامداران خواهد شد، نمونه‌ای از دستکاری عرضه و تقاضا در بازار است و کارایی را از بین می‌برد و یا تزریق پول از سمت صندوق تثبیت را ایجاد فرصتی برای خروج شدیدتر و سریعتر پول از بازار می‌دانستند. حالا باید دید آیا این بار رشد تجربه شده ادامه خواهد یافت یا همانند دفعات گذشته مُسکن و رشدی موقت است. در این میان اما هم‌زمانی حمایت‌ها با رشد قیمت دلار و هم‌افزایی این دو موضوع باهم، برگشت پرشتاب بورس تهران به مسیر صعودی را تسریع کرد.
در این خصوص بخوانید: نسخه نجات بورس در بایگانی؛ حمایت تکراری روی میز
سقف‌شکنی دلار و همراهی بورس تهران
کارشناسان یکی از مهم‌ترین دلایل تغییر روند بازار سهام طی آبان ماه را، سقف‌شکنی دلار در بازار آزاد و ثبت قله قیمتی جدید عنوان می‌کنند. دلار فردوسی که از همان ابتدای آبان ماه نشانه‌هایی از شروع روند صعودی را نشان می‌داد، در هفته دوم طی تنها چند روز، بیش از ۴هزار تومان افزایش یافت و با گذشت از سقف قبلی خود در حوالی قیمت ۳۳۵۰۰ تومان، به ۳۶۸۰۰ تومان رسید تا شوک جدیدی را به انتظارات تورمی وارد کند. از این رو بورس تهران نیز در پاسخ به افزایش انتظارات تورمی، روند رو به رشد پرقدرتی را شروع کرد و بی‌وقفه تا بالای مرز ۱.۴ میلیون واحدی نیز صعود کرد.
پس از یک دوره افزایشی اما اکنون به دلیل اقداماتی که از سمت بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز توسط انتشار اوراق گواهی ارزی صورت گرفته است، دلار روند صعودی خود را متوقف کرده است و کاهشی تا مرز ۳۵هزار تومان را نیز تجربه می‌کند. با توجه به توقف پرشتاب روند قیمت دلار و همچنین ثبات ابهاماتی همچون بودجه ۱۴۰۲، چشم‌انداز اقتصادی کشور در ادامه سال و کاهش خوش‌بینی‌ها به احتمال احیای برجام، نزدیک به ۱۰ روز معاملاتی است که بازار سرمایه روندی متعادل را در پیش می‌گیرد و دیگر خبری از آن روندهای صعودی پرقدرت دیده نمی‌شود. به نظر می‌رسد که اکنون اتفاقات و رخدادهای مهمی که در صنایع صورت می‌گیرد، محرک اصلی بورس تهران شده باشد.
چراغ سبز بورس به حذف قیمت‌گذاری دستوری
تداوم عرضه خودرو در بورس کالا و افزایش سرعت آن طی چند وقت اخیر یکی از اتفاقات مثبت در اقتصاد کشور محسوب می‌شود که می‌تواند نشانه‌هایی از حذف قیمت‌گذاری دستوری در این صنعت باشد. امروز و در آخرین روز کاری آبان ۱۴۰۱، بورس کالا برای اولین بار در تاریخ خود، میزبان عرضه هزار دستگاه خودرو پژو ۲۰۷ شرکت خودروسازی ایرانخودرو بود که جزو تولیدات پرتیراژ این شرکت به حساب می‌آید. طی معاملات امروز بورس کالا، در نهایت ۵۹۱۳ تقاضا برای این محصول شکل گرفت و قیمت آن با ۸۲ درصد رقابت نسبت به قیمت پایه، ۳۴۳ میلیون تومان معامله شد که با احتساب مالیات و ارزش افزوده (بدون در نظر گرفتن خواب ۳ ماهه پول) به ۳۹۲ میلیون تومان می‌رسد که یک اختلاف ۱۱ درصدی با بازار آزاد دارد.
فروش خودرو در بورس کالا با قیمت‌های نزدیک به قیمت بازار آزاد به جای روش‌هایی همچون قرعه‌کشی که قیمت‌هایی پایینی دارد، اتفاق بسیار مثبتی برای خودروسازان محسوب می‌شود که می‌تواند به جابجایی سرمایه از جیب دلایل به جیب خودروساز بیانجامد و بخش قابل توجهی از ضرر و زیان سال‌های گذشته را برای آن‌ها جبران کند و مسیر مثبتی پیش روی این صنعت بگذارد. این اتفاق یکی از مهم‌ترین مطالبات بورسی‌ها و سهامداران گروه خودرویی طی سالیان گذشته بوده که اکنون به حقیقت پیوسته است. البته این موضوع تنها مشکل این صنعت نبوده و همچنان مشکلاتی در حاکمیت شرکتی و مدیریتی آن‌ها وجود دارد که امید است در آینده‌ای نزدیک مرتفع شوند. بنابراین دور از ذهن نیست که تقاضای خوبی برای سهام این شرکت‌ها در بورس تهران شکل بگیرد.
از این رو انتظار می‌رود که با توجه به تغییرات ایجاد شده حمایت‌های همه‌جانبه از بورس، بهبود تصمیم‌گیری‌های اقتصادی، اتفاق نظر کارشناسان درباره ارزندگی سهام در قیمت‌های کنونی و... بورس تهران مسیر متعادلی را در پیش بگیرد و از ریزش‌های سنگین اخیر فاصله بگیرد. با این حال اما برای تداوم روند شکل گرفته، نیاز است که ابهامات موجود نیز تا حد زیادی مشخص شوند تا سرمایه‌گذاران بتوانند با برآیند بهتری از متغیرهای اقتصادی به تحلیل و سرمایه‌گذاری در سهام روی آورند.
در این خصوص بخوانید:
پژو ۲۰۷ در بورس چند معامله شد؟
بزرگترین معامله تاریخ بورس انجام شد
عرضه بلوک ۱۲ درصدی سهام شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس معادل ۵۸,۷۴۰,۰۰۰,۰۰۰ سهم توسط سازمان خصوصی‌سازی به وکالت از شرکت ملی صنایع پتروشیمی از روز شنبه ۷ آبان‌ماه روی میز معامله رفته بود و در سومین روز رقابتی نفس‌گیر (۹ آبان‌ماه) ، به قیمت ۱۸۵۱ تومان و مجموع ارزش ۱۰۸ هزار و ۷۲۸ میلیارد تومان از آن شرکت سرمایه‌گذاری اهداف وابسته به صندوق بازنشستگی نفت شد. قیمت پایه این عرضه ۱۳۹۷ تومان (نرخ بازاری هر سهم براساس نرخ تابلو در ۲۱ شهریور به علاوه ۹۰ درصد اضافه ارزش) در نظر گرفته شده بود که در روز اول رقابت آخرین قیمت خرید به ۱۵۵۶ تومان رسید و در روز دوم نیز خریداران تا ۱۶۴۷ تومان پیش رفتند. سرانجام شرکت سرمایه‌گذاری اهداف توانست بلوک ۱۲ درصدی هلدینگ خلیج‌فارس را با قیمت ۱۸۵۱ تومان از آن خود کند. به این ترتیب معامله بلوک ۱۲ درصدی فارس با افزایش ۳۲ درصدی نسبت به قیمت پایه و ۲۰۰ درصد گران‌تر از قیمت سهام «فارس» به فروش رسید. طی این سه روز، ۲۷۰ بار قیمت از سوی دو متقاضی خرید به نامهای شرکت اهداف (وابسته به صندوق بازنشستگی نفت) و شرکت پالایشگاه نفت تهران پیشنهاد شد.
در این خصوص بخوانید:
برنده بزرگترین معامله تاریخ بورس
تبعید پارس خودرو به بازار پایه
در روزهای پایانی آبان‌ماه، پارس خودرو، قدیمی‌ترین خودروساز کشور و شرکتی که زمانی رنو تصمیم به خرید آن داشت، به دلیل نداشتن برنامه‌ای برای خروج از ورشکستگی، از بورس اخراج و به بازار پایه فرابورس تبعید شد.
در این خصوص بخوانید:
اخراج یک خودروساز قدیمی از بورس
اولین خودروساز ایرانی تبعید شد
آغاز معاملات ثانویه نخستین صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات
پس از آنکه ۲۶ مهرماه پذیره‌نویسی ۳۰ میلیون واحد سرمایه‌گذاری نخستین صندوق املاک و مستغلات در فرابورس ایران با موفقیت انجام شد، در میانه آبان‌ماه معاملات ثانویه نخستین صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات آغاز شد. صندوق سرمایه‌گذاری "املاک و مستغلات مدیریت ارزش مسکن" به عنوان اولین صندوق املاک و مستغلات کشور در ۲۶ مهرماه ۱۴۰۱ پذیره‌نویسی شد و پس از آن مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس دریافت کرده و سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات را از شنبه هفته گذشته ۲۱ آبان ماه در نماد «ارزش مسکن» آغاز کرد. این نوع از صندوق‌های املاک و مستغلات اقدام به خرید املاک و مستغلات درآمدزا کرده و سپس این اموال را مدیریت می‌کنند. به عبارتی این دسته از صندوق‌ها، از خرید، نگهداری و مدیریت املاک و مستغلات مختلف سود و درآمد کسب می‌کنند. موسسین صندوق «ارزش مسکن»، صندوق بازنشستگی کشوری، گروه مدیریت ارزش سرمایه صندوق بازنشستگی کشوری و عمران و ساختمان صندوق بازنشستگی کشوری هستند. سرمایه این صندوق در زمان پذیره‌نویسی ۱۶۵ میلیارد تومان بوده که ۱۵ میلیارد تومان آن مربوط به سهام ممتاز و ۱۵۰ میلیارد تومان آن ارزش ملکی اداری به متراژ ۹۰۰ مترمربع واقع در خیابان ملاصدرا است. نماد این صندوق که در روزهای نخست صعودی پرشتاب را تجربه می‌کرد و در ۵ روز به بازدهی ۶۰ رصدی دست یافته بود، در روزهای پایانی ماه کمی عقب نشست و تا پایان آبان‌ماه رشد قیمت ۳۲ درصدی بسنده کرد.