فردای اقتصاد: بورس تهران معاملات هفتگی خود را کم‌نوسان پشت سر گذاشت و شاخص کل بازار سهام در مجموع دادوستدهای هفته منتهی به ۲ آذرماه با افت ۰.۲۴ درصدی مواجه شد. این دومین هفته متوالی است که این نماگر بورسی نوسانی کم‌مقدار در جهت کاهشی را تجربه می‌کند. شاخص هم‌وزن اما در این هفته ۱.۴۵ درصد افزایش ارتفاع داد و برای چهارمین هفته متوالی به صعود ادامه داد. میانگین روزانه ارزش معاملات سهام نیز با کاهش ۶ درصدی نسبت به هفته ماقبل به ۳۴۴۲ میلیارد تومان رسید. اقبال به سهام گروه‌های با ارزش بازار پایین‌تر و احتیاط بورسی‌ها در سهام کامودیتی‌محور را می‌توان مهترین دلیل این واگرایی عنوان کرد. جایی که از یک سو عرضه خودروهای پرتیراژ در بورس کالا امید به رفع مشکلات ناشی از اقتصاد دستوری را در صنعت خودرو کاهش داده و زمینه افزایش اقبال سرمایه‌گذاران به سهام مذکور را فراهم کرد و از سوی دیگر برخی از صنایع داخلی همچون غذایی‌ها به سبب انتشار گزارش‌های عملکردی جدید روی سامانه کدال در لیست خرید سرمایه‌گذاران جای گرفتند تا شاهد اختلاف محسوس در بازدهی دو نماگر اصلی بورس تهران باشیم. در مقابل آرامش بازار دلار و نامشخص بودن آینده بازار کامودیتی‌ها سبب شد تا سهامداران با تامل بیشتری به دادوستد در سهام وابسته به بازارهای جهانی بپردازند.

حقیقی‌ها فروختند

در مجموع دادوستدهای بازار سهام در هفته منتهی به دوم آذرماه، سهامداران خرد مالکیت سهامی به ارزش ۹۹۴ میلیارد تومان را به معامله‌گران عمده این بازار واگذار کردند. با این حال از ۳۹ صنعت مورد بررسی، ۱۴ گروه در لیست خرید حقیقی‌ها قرار داشتند. در صدر این لیست، خودروسازان با خالص خرید بیش از ۱۲۰ میلیارد تومانی حقیقی‌ها همراه شدند و غذایی‌ها نیز شاهد ورود افزون بر ۴۰ میلیارد تومان سرمایه‌ جدید به زیرمجموعه‌های خود بودند. در آنسوی بازار اما بیشترین خروج پول از گروه‌های کامودیتی‌محور رقم خورد. پالایشی‌ها با خالص فروش ۳۴۰ میلیارد تومانی حقیقی‌ها مواجه شدند و صنعت فلزات اساسی نیز شاهد جابه‌جایی سهامی به ارزش ۱۵۰ میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بود. پتروشیمی‌ها نیز در روندی مشابه با خالص خروج بیش از ۱۰۰ میلیارد تومانی سهامداران خرد روبرو شدند.

افزایش ریسک‌های سیستماتیک در تالار شیشه‌ای

روز گذشته شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد قطعنامه علیه ایران درباره آنچه «وضعیت حقوق بشر در ایران» خوانده شده را با ۲۵ رأی موافق، رأی مخالف و ۱۵ رای ممتنع به تصویب رساند. تصویب این قطعنامه به معنای موافقت این شورا با ایجاد یک «هیأت حقیقت‌یاب» درباره ادعاها در خصوص «نقض حقوق بشر توسط ایران» در حوادث اخیر است. اتفاقی که پس از کمرنگ شدن احتمال احیای برجام در نگاه سرمایه‌گذاران می‌تواند با افزایش ریسک‌های سیستماتیک، معاملات سهام در تالار شیشه‌ای را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد.

در این خصوص بخوانید: قطعنامه شورای حقوق بشر سازمان ملل علیه ایران تصویب شد

بورس محرک دلاری خود را از دست می‌دهد؟

معاملات کم نوسان دلار در هفته گذشته با وجود انتشار خبرهایی که از کاهش خوش‌بینی به احتمال احیای برجام و افزایش ریسکهای سیستماتیک حکایت می‌کردند، اتفاق جالبی بود که طبیعتا واکنش سهامداران را نیز به دنبال داشت. معامله‌گرانی که به نظر یا باید دل به دسترسی شرکت‌های بورسی به سودی واقعی با توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌ها خوش کنند یا به دنبال کسب سود اسمی از مسیر رشد قیمت دلار و افزایش انتظارات تورمی باشند. در این میان گفته می‌شود انتشار اوراق گواهی سکه در هفته چهارم آبان‌ماه و اوراق ارزی از ابتدای هفته جاری توسط بانک مرکزی نیز می‌تواند بر روند قیمتی اسکناس آمریکایی اثر گذاشته و افت بیشتر قیمت دلار را در پی داشته باشد. از این رو حالا که بازار سهام محرک برجامی خود را تا حدودی از دست داده است، باید دید چه واکنشی به نوسان قیمت دلار نشان خواهد داد. قیمت دلار در هفته گذشته با رشد ۰.۱ درصدی همراه شد. سکه اما ۲ درصد گران‌تر قیمت خورد. 

بیم و امید بازارهای جهانی برای بورس تهران

کامودیتی‌ها در معاملات هفته گذشته بازارهای جهانی چندان مطلوب ظاهر نشدند. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که اقتصاد جهانی اکنون با گذشت از اتفاقات مثبت و منفی زیاد طی دو سال گذشته همچون همه‌گیری کرونا، بهبود تقاضای جهانی، افزایش تورم، سیاست‌های انقباضی بانک‌های مرکزی و...، به سمت یک دوره رکودی حرکت می‌کند که تقاضا را برای کامودیتی‌ها کاهش داده است و می‌تواند در ادامه به کاهش بیشتر قیمت آنها منجر شود. در هفته گذشته، نفت و فلزات روندی کاهشی را طی کردند و به جز قیمت مس که تقریبا بدون تغییر باقی ماند، بهای باقی فلزات بین ۲ تا ۳ درصد کاهش هفتگی داشتند و شاخص‌های نفتی نیز حدود ۲ درصد ارزان‌تر از هفته قبل قیمت خوردند تا معامله بورسی‌ها در سهام کامودیتی‌محور نیز با احتیاط بیشتری دنبال شود.

با این حال براساس صورتجلسه‌ای که کمیته بازار آزاد فدرال (FOMC) در شامگاه چهارشنبه (به وقت ایران) منتشر کرد، مقامات فدرال رزرو توافق کرده‌اند که سرعت افزایش نرخ بهره را نسبت به چهار دوره قبلی کاهش دهند، زیرا این موضوع به سیاستگذاران اجازه می‌دهد تا تاثیر سیاست‌های انقباضی اخیر را بر وضعیت اقتصاد ارزیابی کنند. اتفاقی که می‌تواند این معاملات را کمی تغییر دهد.

در این خصوص بخوانید:

تزریق امید فد به بازارهای جهانی

تصویر متفاوت از زمستان سخت

سیگنال سبز از بورس کالا

در روزهایی که سرمایه‌گذاران همچنان نسبت به ورود سرمایه‌های خرد به تالار شیشه‌ای مردد هستند، در هفته‌ای که گذشت با ورود معاملات یکی از خودروهای پرتیراژ داخلی به بورس کالا، سهام خودروسازان مورد توجه فعالان بورسی قرار گرفت و شاخص این صنعت رشد هفتگی ۶.۷ درصدی را ثبت کرد. در هفته‌ای که گذشت یکی از محصولات پرتیراژ ایران خودرو یعنی پژو ۲۰۷ دنده‌ای در بورس کالا عرضه شد و در نهایت ۵۹۱۳ تقاضا برای این محصول شکل گرفت و با ۸۲ درصد رقابت نسبت به قیمت پایه، ۳۴۳ میلیون تومان معامله شد که با احتساب مالیات و ارزش افزوده (بدون در نظر گرفتن خواب ۳ ماهه پول) به ۳۹۲ میلیون تومان می‌رسد که یک اختلاف ۱۱ درصدی با بازار آزاد دارد.

آخرین بررسی‌ها از زیان انباشته بیش از ۷۹ میلیارد تومانی سه خودروساز بزرگ تا پایان شهریور ۱۴۰۱ خبر می‌دهد. بر اساس گزارش‌های ۶ ماهه، ایران‌خودرو با زیان انباشته ۴۱.۴ هزار میلیارد تومانی، ۳۷ درصد بیشتر از سرمایه خود زیان ساخته است. زیان انباشته سایپا نیز تا پایان شهریور ۱۴۰۱، بالغ بر ۲۶ هزار میلیارد تومان بود که در مقابل سرمایه ۱۹.۵ هزار میلیارد تومانی این خودروساز، از سبقت ۳۴ درصدی خبر می‌دهد و اما پارس خودرو؛ شرکتی که پس از تعلیق ۴ ماهه نماد، روز شنبه با اخراج از تابلوی اصلی بورس، به بازار پایه منتقل شد. این شرکت با سرمایه ۱۱.۴ هزار میلیارد تومانی، تا پایان شهریورماه ۱۱.۵ هزار میلیارد تومان زیان انباشته ثبت کرده است. مطابق با ماده ۱۴۱ قانون تجارت اگر بر اثر زیان‌های وارده حداقل نصف سرمایه شرکت از میان برود، نشانگر مواجهه شرکت با مشکلات جدی مالی است. شرایطی که باعث شده تا در سال‌های اخیر هر سه خودروساز با ورود به لیست هشدار سازمان بورس، در زمره نمادهای مشمول فرایند تعلیق جای گیرند و بارها تا سر حد ورشکستگی پیش روند اما هر بار با روشی (همچون افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها) شرایط را کمی تغییر دادند. پارس‌خودرو اما در نهایت به دام افتاد و پس از مخالفت سازمان بورس با افزایش سرمایه مجدد این خودروساز، به بازار پایه (تابلوی زرد) تبعید شد.

حالا آغاز عرضه محصولات داخلی در بورس کالا، موجب تقویت امید به پایان اقتصاد دستوری در این صنعت شده است. روز چهارشنبه نیز خبر آمد که شرکت ایرانخودرو در نظر دارد خودروی تارا و ۲۰۷ اتوماتیک را نیز ۸ آذرماه راهی بورس کالا کند. به نظر می‌رسد در صورتی که تداوم معاملات خودرو در بازار شفاف و رقابت‌پذیر بورس کالا با آزادسازی واردات خودرو، کاهش تعرفه واردات و ورود تکنولوژی با حضور و مشارکت خودروسازان خارجی در صورت رفع تحریم‌ها همراه شود، شاید بتوان شاهد بازگشت آرامش به بازار خودرو و انتفاع عموم مردم و تولیدکنندگان بود.

در این خصوص بخوانید:

بدرقه اقتصاد دستوری در حوزه خودرو؟

آغاز دومینوی اخراج خودروسازان؟

رشد آهسته دلار نیما

دلار نیمایی در پایان هفته خود را به مرز ۲۸ هزار تومان رساند تا در مقیاس هفته ۰.۵ درصد افزایش قیمت داشته باشد. این ارز همچنان فاصله‌ای ۷۵۰۰ تومان با قیمت دلار آزاد دارد و مدتی‌ است به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های صنایع و اهالی بازار سرمایه تبدیل شده است. با این حال تداوم رشد این ارز هر چند بسیار آهسته،‌ می‌تواند سیگنال مناسبی را به بازار مخابره کند. در این میان بورسی‌ها چشم به تصمیمات دولت و مجلس و بودجه ۱۴۰۲ دوخته‌اند تا ببینند این ارز مهم بورسی چه سرنوشتی خواهد داشت. آیا به ۴۲۰۰ دیگری تبدیل می‌شود یا به سمت تک نرخی شدن ارز پیش خواهیم رفت.