فردای اقتصاد: سومین نشست خبری رئیس و اعضای هیئت مدیره سازمان بورس صبح امروز (۸ آذر ۱۴۰۱) با حضور جمعی از خبرنگاران و اصحاب رسانه در محل سازمان بورس و اوراق بهادار برگزار شد.
در ابتدای این نشست مجید عشقی، رییس سازمان بورس عملکرد یک سال گذشته این سازمان را تشریح کرد و گفت: بازار سرمایه از یک دوره پر از چالش گذر کرده است. طی این دو سال، موضوعات مختلفی در بازار حاکم بود که منجر شد تا روزهای سختی برای سرمایه‌گذاران رقم بخورد.
وی در ادامه عنوان کرد: سه محور اساسی در راستای حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران با تاکید بر منافع بلندمدت، افزایش نقش بازار سرمایه در تامین مالی و مدیریت ریسک، ارتقا بخشی و هوشمندسازی نظام نظارتی تعریف و ۱۰ راهبرد در این خصوص برنامه‌ریزی شد.
به گفته رییس سازمان بورس، در راهبرد اول تقویت اعتماد عمومی، شفافیت و جریان اطلاعات سالم در بازار سرمایه مورد توجه قرار گرفت. در راستای تقویت اعتماد عموی، پیگیری تصویب بسته ۱۰بندی حمایتی دولت از بازار سرمایه پیگیری مستمر حسن اجرای مفاد مختلف آن حسب تائید رئیس‌جمهور در بهمن ۱۴۰۰، پیگیری تعیین نحوه محاسبه و اعمال سقف برای نرخ خوراک و سوخت صنایع، پیگیری تثبیت فرمول نحوه محاسبه حقوق دولتی معادن، پرداخت یکجای سود سهام عدالت در سال ۱۴۰۰، پرداخت منسجم و الکترونیکی سودهای سنواتی (رسوبی)، تقویت منابع و سازوکارهای عملکردی صندوق تثبیت و صندوق توسعه بازار و همچنین الزام به تخصیص ۱۰درصد از وجوه حاصل از عرضه اولیه سهام دولت برای بازارگردانی انجام شد.
عشقی ادامه داد: همچنین برای تقویت شفافیت و جریان اطلاعات سالم، اقدام به ارتقای الزامات گزارشگری و افزایش شفافیت ناشران بورسی و فرابورسی، نمایش عمق مظنه برای همه سهامداران، تشویق گزارشگران ناهنجاری با اطلای پاداش نقدی، ایجاد زیرساخت‌های لازم برای جمع‌آوری اطلاعات مربوط به دارندگان اطلاعات نهانی، بازنگری در فرم‌های افشای اطلاعات کدال جهت افزایش کارایی و ارتقای کیفیت اطلاع‌رسنای ناشران، بازنگری در گزارش تفسیری جهت افزایش شفافیت اطلاعاتی ناشر، راه‌ادنازی سامانه سهام شناور آزاد برای شناسایی لایه‌های سهامداری و ذینفع واحد و درج عناوین و اطلاعات مجوزهای سازمان در پایگاه ملی مجوزهای کشور مورد توجه قرار گرفت.
رئیس سازمان بورس اضافه کرد: برای ارتقای فرهنگ سرمایه‌گذاری و سواد مالی، برگزاری نشست‌های تخصصی و جلسات مشترک با سرمایه‌گذاران و فعالان بازار، تنظیم پیش‌نویس سند راهبردی آموزش، توسعه سامانه‌های آزمون گواهینامه‌های حرفه ای و توسعه مراکز برگزاری آزمون در دیگر استان‌ها، تنوع‌بخشی به ابزارهای اطلاع رسانی، ترغیب سهامداران به سرمایه‌گذاری مستقیم و ... انجام شد.
وی راهبرد سوم را اصلاح قوانین و مقررات همگام با توسعه بازار سرمایه با تاکید بر نقش سیاستگذاری و نظارتی سازمان عنوان کرد و مشارکت در اصلاح قانون بازار، مشارکت موثر در برنامه‌های بودجه و تدوین برنامه هفتم توسعه در خصوص بازار سرمایه، تدوین لایحه مدیریت تضاد منافع در بازار، بازبینی و اصلاح دستورالعمل رسیدگی به تخلفات در بازار سرمایه که فرآیند آن در جریان است، اصلاح و بازنگری در دستورالعمل حاکمیت شرکتی، مشارکت در اصلاح قانون تجارت همگام با اصلاحات مرکز پژوهش‌های مجلس و تدوین دستورالعمل ضوابط خاص پذیرش شرکتهای استارتآپی را از جمله اقدامات مربوطه در این خصوص قلمداد کرد.
به گفته مجید عشقی، در راهبرد چهارم برای افزایش کیفیت و سرعت رسیدگی به شکایات و تخلفات بازار سرمایه، پیگیری تخصصی شعب میانجی‌گری در بازار سرمایه، تدوین و تصویب دستورالعمل انتشار سوابق تخلفاتی و کیفری مدیران ناشران و نهادهای مالی، پیگیری تخصیص شعبه کیفری رسیدگی کننده به جرایم بازار و برگزاری جلسات و کارگاه‌های آموزشی برای ضابطین قضایی و قضات دادگستری‌ها صورت پذیرفت.
رئیس سازمان بورس تاکید کرد: برای توسعه کمی و کیفی نهادهای مالی با تمرگز بر سرمایه‌گذاری مستقیم، انحصارزدایی و تسهیل در فرآیند صدور مجوز نهادهای مالی، طراحی و تأسیس صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی، پذیره‌نویسی نخستین صندوق جسورانه در حوزه فرهنگ و هنر در فرابورس، اصلاح دستورالعمل صدور مجوز برای کارگزاری‌‌ها با صدور ۱۳ موافقت اصولی و ۵ مجوز تاسیس شرکت کارگزاری یا مجوز فعالیت پس از ۱۲ سال عدم صدور مجوز انجام شد. همچنین برای سبدگردانی، مشاور سرمایه‌گذاری، تامین سرمایه و پردازش اطلاعات مالی نیز ۲۷ موافقت اصولی، ۱۷ مجوز تاسیس، ۱۲ مجوز فغالیت و ۳۱ مجور فعالیت فرعی صادر شد و برای شرکتهای سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها نیز ۵۰ موافقت اصولی تاسیس یا تبدیل و ۲۳ مجوز فعالیت صادر شد.
به گفته وی، در راهبرد ششم برای توسعه و تعمیق بازار اوراق بدهی ضمن تسهیل سازوکارهای پذیرش و افزایش سرمایه شرکت‌ها، تصویب ضوابط و شرایط اختصاصی پذیرش سهام شرکتهای نوپا و فعال در حوزه اقتصاد دیجیتال، پذیرش محصولات شرکتهای تولیدکننده خودرو در بورس کالا، تسهیل‌گری و کاهش مدت زمان فرآیندهای افزایش سرمایه ناشران، پذیرش شرکتهای دانش بنیان، بازنگری در مقررات شرکت پروژه در شرف تاسیس، پذیرش نخستین معدن طلا در فرابورس، پیشرفت بیش از ۳۴ طرح اقتصادی با کمک تامین مالی جمعی، راه‌اندازی اداره میز صنعت و رتبه‌بندی ناشران انجام شد.
عشقی ادامه داد: در راهبرد هفتم برای توسعه و تکمیل زنجیره خدمات و محصولات بازارهای متشکل کالایی، راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی و سیمان و میلگرد، راه‌اندازی بازار قراردادهای آتی بر روی دو کالای متانول و نفتای سبک در بورس انرژی، راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در حوزه املاک و مستغلات، راه‌اندازی بازار گواهی صرفه جویی انرژی در بورس انرژی ایران، راه‌اندازی گواهی سپرده کالایی نفت خام و میعانات گازی و انجام اقداماتی برای راه‌اندازی بازار اوراق گواهی ظرفیت آتی که هنوز در جریان است، صورت گرفت. در راهبرد هشتم نیز برای توسعه ابزارهای مشتقه با هدف پوشش ریسک بازار، به کارگیری دارایی پایه جدید قراردادهای آتی، فراهم کردن امکان اعمال مکانیزه اوراق اختیار فروش تبعی، انتشار گسترده اوراق بیمه سهام بر روی پرتفوی ۹۶ درصد سهامداران و میزان مشارکت بیش از ۵۸۰ هزار نفر انجام شد.
رئیس سازمان بورس، راهبرد نهم را تقویت و هوشمندسازی سازوکارهای نظارتی پیشگیرانه و فراگیر، طراحی و توسعه داشبورد مدیریتی ریسک سیستمی بازار، توسعه و راه‌اندازی سامانه مدیریت یکپارچه نهادهای مالی، تقویت سامانه‌های نظارتی و رونمایی از مرکز نظارت هوشمند عنوان کرد و در تشریح راهبرد دهم نیز به تقویت زیرساخت‌ها و توسعه راهکارهای مبتنی بر فناوری اشاره کرد و خاطرنشان کرد: اقداماتی برای افزایش دامنه نوسان و حجم مبنا، واریز سود سنواتی ۱۰۴ ناشر به حساب ۶.۵ میلیون سهامدار، رونمایی از توثیق الکترونیکی سهام، الزام ناشران به پرداخت سود تقسیمی از طریق سجام، پرداخت متمرکز سود سهام عدالت بالغ بر ۲۵ هزار میلیارد تومان طی یک مرحله به حساب ۴۵ میلیون سهامدار و برگزاری مجامع الکترونیکی از طریق سپرده گذاری انجام شد.
راهکار سازمان بورس برای اوراق گام
رییس سازمان بورس در پاسخ به سوال «فردای اقتصاد» در خصوص دو نگرانی فعالان بازار از افزایش نرخ سود بدون ریسک با روند رو به رشد عرضه و معاملات ثانویه اوراق گام در بورس یا توقف معاملات و کشیده شدن دادوستد اوراق به بازارهای خارج از بورس همانند تجربه پیشین سخاب‌ها عنوان کرد: اوراق گام از سال ۹۸ راه‌اندازی شده و در یکی دو ماه اخیر به سبب افزایش عرضه با نرخ‌های بالا خریدوفروش می‌شود که با توجه به حساسیت بالای این موضوع، قطعا به اصلاح مقررات سیاستی در زمینه اوراق گام نیاز داریم.
وی ادامه داد: انتشار اوراق گام در شبکه بانکی صورت می‌گیرد و توقف یا عدم توقف آن در حیطه اختیارات سازمان نیست اما در تلاشیم با نظام‌مند کردن نحوه انتشار و معاملات ثانویه آن در بازار و پیگیری این موضوع در هیات‌مدیره سازمان بورس یا شورای عالی بورس از آسیب بیشتر افزایش نرخ سود به بازار سرمایه جلوگیری کنیم. اگر با همین روند فعلی اوراق گام منتشر و در بازار سرمایه عرضه شود، ممکن است مشکلاتی برای بازار سرمایه و فعالان آن ایجاد شود.
عشقی تاکد کرد: نگرانی در خصوص توقف معاملات ثانویه اوراق گام در بورس و تکرار تجربه سخاب‌ها وجود ندارد.
جدیدترین آمار از انتشار و معامله اوراق گام در بورس
در ادامه رضا عیوض‌لو، معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس با ارائه آماری از حجم انتشار، عرضه و معاملات اوراق گام گفت: تا این لحظه در حدود ۴۰ همت اوراق گام پذیرش شده و ۳۰ همت آن در بازار سرمایه در حال معامله است. پس از پایان بررسی‌ها، مقررات جدید اعلام خواهد شد.
سوابق تخلفاتی مدیران بورسی افشا خواهد شد
مجید عشقی در نشست خبری خود با اصحاب رسانه با اعلام خبر ویژه‌ای جهت افزایش شفافیت بازار سرمایه بیان کرد: دستورالعمل انتشار سوابق تخلفاتی و کیفری مدیران ناشران و نهادهای مالی تدوین شد. با اجرای این قانون نام متخلفان مدیران نهادهای مالی هم منتشر خواهد شد. بند چ ماده ۳۶ قانون احکام دائمی کشور، قانونی بوده که ۱۳ سال بر زمین مانده و از این پس اجرایی خواهد شد.
مهرداد مسعودی‌فر، معاون حقوقی سازمان بورس نیز درباره اجرایی شدن بند چ ماده ۳۶ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور و افشا اسامی مدیران متخلفین بازار سرمایه گفت: فلسفه وضع این قانون، بازدارندگی است. یعنی مدیران توجه داشته باشند که اگر وصف تخلفاتی داشته باشد، اسامی آنها برای مردم افشا می‌شود.
وی افزود: فلسفه بعدی آن است که تمام کسانی که می‌خواهند در بازار سرمایه فعالیت کنند، قصد دارند سهمی بخرند یا مدیری را معرفی کنند، باید منبعی داشته باشند که ببینند آیا آن فرد سابقه خوبی دارد یا خیر، که با راه‌اندازی این سامانه محقق خواهد شد.
مسعودی‌فر ادامه داد: بنا بر دلایلی این قانون در ادوار گذشته سازمان اجرا نشد. جزئیات این قانون در شورای عالی بورس هم نهایی و ابلاغ شد و از این به بعد، اسامی افرادی که در بازار سرمایه مرتکب تخلفاتی شوند، در سامانه ای که به زودی اعلام خواهد شد، منتشر می‌شود.
معاون حقوقی سازمان بورس در پایان یادآور شد: ضوابط خاصی در خصوص سطح‌بندی جرائم نیز مشخص شده و فرآیندهای آن به کمک خبرنگاران اطلاع‌رسانی خواهد شد. ضمنا سقف نرخ جرائم به یک میلیارد تومان افزایش یافته است.
سهام عدالت استانی منتظر نهایی شدن مدل جدید
رئیس سازمان بورس در خصوص بازگشایی سهام عدالت استانی گفت: مسائل روز هم در خصوص سود سهام عدالت و هم در خصوص مجامع شرکتهای سرمایه‌پذیر که شرکتهای بزرگ کشور هستند، در حال انجام است اما در خصوص خود شرکتهای سهام استانی و بحث فروش سهام منتظر نهایی شدن مدل هستیم که پس از نهایی شدن مجامع استانی برگزار خواهد شد.
وی ادامه داد: مدیریت سهام عدالت در دست دولت نیست. در شورای عالی بورس این موضوع مطرح شد. از سال گذشته تصمیم شورا بر این شد که در میان‌مدت مدیریت این سهام به کانون سهامداران منتقل شود. سهامداران مستقیم در تمام ۳۶ شرکت می‌توانند در مجامع این شرکت‌ها حاضر شوند و رای بدهند. مدیریت سهام سهامداران غیرمستقیم اما به طریق کانون سهام عدالت واگذار شده است. ما برای دوره گذار که مجامع شرکتهای سرمایه‌گذاری استانی برگزار و اصلاحات آیین‌نامه تعیین تکلیف شود، مقرر شد در کمیته‌ای سه نفره متشکل از نماینده وزارت اقتصاد، عضو حقیقی شورا و کانون سهام عدالت در خصوص نحوه حضور در مجامع شرکتهای سرمایه‌پذیر و معرفی نمایندگان حقیقی برای حضور در هیئت مدیره این شرکت‌ها تصمیم‌گیری شود.
عشقی در ادامه به برنامه‌های سازمان بورس برای فروش سهام عدالت اشاره کرد و افزود: اکنون بازار در شرایطی قرار گرفته که از کشش لازم برای فروش سهام عدالت برخوردار نیست.
وی افزود: پرداخت متمرکز سود سهام عدالت بالغ بر ۲۵ همت طی یک مرحله به حساب ۴۵ میلیون سهامدار واریز و همچنین سود سنواتی رسوب شده به حساب ۶٫۵ میلیون سهامدار پرداخت شد.
رئیس سازمان بورس در ادامه به آخرین اقدامات انجام شده برای تعیین تکلیف سهام عدالت متوفیان اشاره و گفت: با قوه قضائیه در حال رایزنی هستیم تا کار با دقت انجام شود. بحث‌هایی درباره گواهی انحصار ورثه متوفیان قبل از سال ۹۷ داریم.
وی با بیان اینکه بیش از ۱۵ میلیون نفر درگیر مباحث سهام عدالت متوفیان هستند که باید مسایل مربوط به آن حل شود، اظهار داشت: بسیاری از گواهی انحصار وراثت دارای نسخه الکترونیکی نیستند یا ممکن است این گواهی بسته به مذاهب افراد با تفاوت‌هایی همراه شود.
عرضه خودرو در بورس کالا ادامه دارد؟
عشقی به افزایش میزان عرضه خودرو در بورس کالا اشاره کرد و گفت: در چند وقت گذشته روند خوبی را در پیش گرفتیم و به‌تازگی پذیرش خودروهای پرتیراژ در این بازار انجام شد، اکنون هم عرضه‌ها با هماهنگی وزارت صمت و خودروسازان در حال انجام است. امیدوارم به جایی برسیم که همه عرضه های خودرو از طریق بورس کالا انجام شود و از این طریق روش‌های عجیب فروش خودرو جمع‌آوری شود.
رییس سازمان بورس ادامه داد: مشکل خودروسازها فقط بحث قیمت‌گذاری دستوری نیست، بلکه این مساله باید در اصلاح ساختار مالی، اصلاح مالکیتی و تصدی‌گری دولت دنبال شود که اکنون وزارت صمت پیگیر است و سازمان بورس هم اقدامات لازم در این زمینه را انجام خواهد داد.
تعامل خوب بازار پول و سرمایه
مجید عشقی در ادامه به جلسات مشترک سازمان بورس با بانک مرکزی اشاره کرد و گفت: همواره یکی از موضوعات مهم در حوزه بازار سرمایه تعامل جدی آن با بازار پول بوده است از این رو در حال حاضر جلسات مشترک با بانک مرکزی به طور مستمر برگزار می‌شود. خوشبختانه تعامل خوبی با بانک مرکزی داریم و تا کنون موضوعات متعددی در این جلسات بررسی و اجرایی شده است از جمله تسهیل فعالیت نهادهای مالی در سیستم بانکی، انتشار اوراق سکه توسط بانک مرکزی، نظارت و مدیریت ریسک شرکتهای کارگزاری.
دامنه نوسان افزایش می‌یابد؟
رییس سازمان بورس با اشاره به افزایش دامنه نوسان اعلام کرد: موضوع دامنه نوسان یکی از تابوهای جدی بازار بود که طبق برنامه‌ریزی پیش رفت و تا انتهای سال نتیجه تغییرات بر اساس گزارش شرکتهای بورس و فرابورس بررسی و دوباره در خصوص تغییر آن تصمیم‌گیری می‌شود. این اتفاق نقدشوندگی را افزایش داد و باعث تعدیل معاملات شد وصف‌های خرید و فروش قفل کمتر شد.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه به نمایش عمق مظنه اشاره و اعلام کرد: اکنون عمق مظنه برای همه نمایش داده می‌شود که باعث شده اطلاعات به صورت متقارن در اختیار فعالان بازار قرار گیرد. با مجلس شورای اسلامی جلسات متعددی در زمینه اصلاح قوانین و مقررات برای توسعه بازار و همچنین مواردی مانند لایحه مدیریت تضاد منافع که تاکنون در بازار سرمایه مورد بررسی نبوده است، داشته‌ایم.
عشقی در ادامه به دستورالعمل تخلفات در بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: مقررات دستورالعمل تخلفات پراکنده بوده و رویکرد این است که با اصلاح و رفع مشکلات برای تخلف زدایی، مانع تخلفات به صورت سیستمی شویم. دستورالعمل حاکمیت شرکتی تصویب شده و ابلاغ خواهد شد. این دستورالعمل به عنوان ضمانت اجرا در نظر گرفته شده است و با رعایت نشدن دستورالعمل برخورد جدی خواهد شد. دستورالعمل ضوابط پذیرش شرکتهای استارتاپی منجر به ورود تپسی شد و امیدواریم شرایط پذیرش در این حوزه برای ورود بیشتر این شرکت‌ها، تسهیل شود.