آنا: امین کوهساریان، رئیس هیات مدیره نظام پرستاری تهران درباره مشکلات پرستاران درباره کمبود نیروی پرستاری، قانون اضافه کار اجباری، مسئله مهاجرت پرستاران و... با خبرنگار آنا به گفت‌وگو پرداخت.
کوهساریان با توجه به نارضایتی پرستاران در نظام سلامت می‌گوید: ما در ساختارهایی که داریم استانداردسازی نیروی انسانی مطابق شاخصه‌هایی که خود از سمت وزارت بهداشت تعیین کردیم نیست.
او ادامه می‌دهد: مشخصا نسبت پرستار به تخت بیمارستانی را در حد استاندارد رعایت نکردیم در حالی که نسبت پرستار به تخت بیمارستانی باید عدد یک به هشت باشد که همین هم در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس عدد ۳ هست.
رئیس هیات مدیره نظام پرستاری تهران ادامه می‌دهد: درحال‌حاضر، بیمارستان‌هایی در دست افتتاح داریم که بعضی‌ها نیمه کاره هستند. این خیلی خوب است که تخت بیمارستانی را افزایش می‌دهیم، اما بدون در نظر گرفتن نیروی انسانی متاسفانه به مردم ظلم می‌شود. یعنی اگر بیمارستان‌ها باز شود پرستارهای ما مجبور هستند اضافه کاری اجباری تحمل کنند تا گذران بیمارستان اتفاق بیافتد.
اضافه کار اجباری، لطف تحمیل شده به پرستار
کوهساریان درحال‌حاضر بیمارستان‌هایی هستند که پرستار را به شرطی استخدام می‌کنند که حتما صد ساعت اضافه کار بیاید اشاره می‌کند و می‌گوید: شما در نظر بگیرید، خانمی که متاهل است و بچه دارد حتی شیفت‌های خودش را به سختی می‌تواند بیاید چطور اضافه کار هم به او تحمیل می‌شود؟
رئیس هیات مدیره نظام پرستاری تهران در رابطه با اضافه کار اجباری پرستاران گفت: علت این اضافه کار اجباری به دلیل کمبود نیروی انسانی است وقتی شاخص نیروی انسانی کم است مجبوریم از نیروی پرستار بیشترین بهره را بگیریم تا جبران کمبود نیروی انسانی را انجام بدهیم که این موضوع در حقیقت ظلم مضاعفی به پرستار و به سلامت مردم است، چون انتظار می‌رود سیستم طوری چیده شود که پرستار سرحال و تازه نفس با روحیه و شاداب بالای سر بیمار برود و پرستار با روحیه در روند درمانی بیمار کمک‌کننده است.
او ادامه می‌دهد: شیوه کار کردن پرستاران بسیار مهم است یعنی استاندارد از پرستارانمان استفاده کنیم به شکلی که پرستار بعد از مدت زمان، دچار فرسودگی شغلی نشود. وقتی پرستاری می‌گوید ۲۰ سال خدمت کردم با اضافه کاری که به او تحمیل شده است گویی ۴۰ سال کار کرده است. در نظر بگیرید قشر زیادی از پرستاران از بانوان هستند. این خانم چقدر باید به سختی گذران ایام را کند و قطعا باعث فرسودگی شغلی او می‌شود. بسیاری از پرستاران ما به جایی می‌رسند که بین زندگی شخصی و شغلشان باید دست به انتخاب بزنند و قطع همکاری کنند. در حالی که اگر شیفت عادلانه‌ای در نظر گرفته شود که ثبات هم داشته باشد. کادر سلامت سرحال و شاداب است و بهترین خدمات را ارائه می‌دهد. یکی از اتفاق‌هایی که در این اضافه کارهای تحمیلی اتفاق می‌افتد بالا رفتن ضریب خطای پزشکی است.
مهاجرت پرستاران کم نشده است
رئیس هیات مدیره نظام پرستاری تهران به مهاجرت پرستاران اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «وقتی پرستار در شرایطی قرار می‌گیرد که امنیت شغلی ندارد و پرداختش نیز عادلانه نیست و زمینه مهاجرتش هم فراهم است. قطعا به فکر مهاجرت می‌افتد و فکر می‌کند بهتر است جایی برود که پرداخت هایش به نسبت عادلانه‌تر باشد و استخدامش را انجام بدهند و اضافه کار اجباری هم نداشته باشد. در حالی که باید در کشورمان فضایی را فراهم کنیم که به پرستار اضافه کار اجباری تحمیل نشود و نیروی انسانی به اندازه‌ای باشد که پرستار هنگام شیفت خستگی را به بیمار منتقل نکند و سرحال بتواند خدمت را به بیمار ارائه دهد.
او با تاکید بر اینکه بارها پیشنهاد داده‌ایم که وقتی نسبت به یک نیروی قراردادی که ۱۵ تا ۲۰ سال برای شما کار کرده است مطمئن شده‌اید باید با او قرارداد چند ساله بسته شود می‌گوید: «تنها در این صورت است که پرستار احساس امنیت کند و پیش خودش بگوید برای من ارزش قائل شده‌اند.
کوهساریان با بیان اینکه ما تعداد دانشکده‌های پرستاری‌مان که پرستار تربیت می‌کنند عدد مشخصی دارد می‌گوید: عددی حدود ماهانه ۲۰۰ نفر درخواست گوداستندینگ داشتیم. سال گذشته حدود ۲ هزار خروجی پرستار داشته‌ایم. این در حالی است که ما در کشور با سوبسید، یارانه و کمک دولت درس می‌خوانیم و این یعنی هزینه‌هایی که از بیت المال می‌شود را به رایگان در اختیار کشورهای دیگر می‌گذاریم. آن هم نه یک پرستار عادی، معمولا پرستارهایی که مهاجرت می‌کنند، پرستارهایی هستند که چند سابقه کسب کرده‌اند و تجربه و مهارت هم ضمیمه شده است و این موضوع را از هر منظر که نگاه کنیم برای کشور ما ضرر محسوب می‌شود و باید حتما به عنوان بحران به آن نگاه کرد.
رئیس هیات مدیره نظام پرستاری تهران ادامه داد: این کشورها متوجه شدند که باید ظرفیت نیروی انسانی در حوزه پرستاری تقویت شود به همین دلیل درخواست‌ها از کشورهای دیگر افزایش پیدا کردو زمینه‌هایی مهاجرت پرستاران را تسهیل کرد و متاسفانه فضایی فراهم شد که نگران‌کننده است.
کوهساریان در رابطه با مقصد مهاجرت پرستاران می‌گوید: در سال‌های گذشته بیشتر کشورهای اروپایی و مشخصا آمریکای شمالی و درحال‌حاضر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به مقصد اصلی مهاجرت پرستاران تبدیل شده‌اند.
وی گفت: به همان نسبت که جمعیت پرستاری در کلان شهر تهران زیاد است به همان نسبت هم تعداد مهاجرت هم بیشتر است. به نسبت ۲۰۰ نفر ماهانه، حدود ۴۰ پرستار از تهران مهاجرت کرده‌اند. البته ما یک سری کانال‌های دیگر را در نظر نمی‌گیریم. چون صرفا ما یکی از مجراها هستیم. مثلا وزارت کار یکی از این کانال هاست. البته کانال‌های غیر رسمی زیادی هم وجود دارد که متاسفانه کلاهبرداری‌هایی هم انجام می‌شود. آنطوری که ما خبر داریم آن‌هایی که پیش ما در خواست گوداستندینگ می‌کنند، یعنی تصمیمشان برای رفتن نهایی است. باید یک سری که به هر نحوی از رفتن منصرف شده‌اند را هم در نظر بگیریم. بررسی‌های ۶ ماهه اخیر هم نشان می‌دهد با روند کاهشی روبه‌رو نبوده‌ایم و همان روندی که در سال گذشته وجود داشته ادامه دارد.
به پرستاران با نگاه کارگر فصلی نگاه نکنیم
کوهساریان با اشاره به تعدیل پرستاران می‌گوید: علی رغم دستور مقام معظم رهبری در بحث تعرفه‌گذاری و استخدام پرستاران، متاسفانه تا به حال این اتفاق نیافتاده است و با تعدیل پرستاران هم مواجه بودیم که به مراتب بدتر بود. حتی نگاه مقام معظم رهبری این بود که به پرستاران نگاه کارگر فصلی نداشته باشیم، چون بحث سلامت مردم طوری نیست که به صورت موقت افرادی را بیاوریم و بعد که بحران تمام شد آنها را از کار بیکار کنیم. چرا که زمان می‌برد تا یک نفر با مسیر و کار آشنا شود نسبت شغل خود مهارت‌هایی که لازم است کسب کند. وقتی نیرو را از دست می‌دهید یعنی مهارت آن فرد را از دست داده اید.
رئیس هیات مدیره نظام پرستاری تهران در پاسخ به کمبود پرستار در ایران می‌گوید: «کمبود پرستار شامل کل کشور می‌شود و در تهران هم وجود دارد. تقریبا از کادر سلامت چیزی حدود ۱۷ هزار تعدیل شده داشتیم که اگر بخواهیم نیروی پرستار را در نظر بگیریم چیزی حدود ۲ هزار نفر از کادر پرستار بوده‌اند.»
او ادامه می‌دهد: معاونت توسعه وزارت بهداشت گفت ما ۲۳۰ هزار پست خالی در وزارت بهداشت داریم که عدد بزرگی است و متاسفانه تعداد اعظم آن نیروی پرستار است. سازمان نظام پرستاری، معاونت پرستاری وزارت خانه پیگیری‌هایی انجام داده‌اند و موافقت‌هایی از طرف آنها وجود دارد، ولی مشخصا سازمان برنامه و بودجه و سازمان اداری استخدامی باید در این زمینه مجوز و بودجه لازم را فراهم کنند تا استخدام پرستاران انجام شود.
کوهساریان در رابطه با یکی از دلایل نارضایتی پرستاران می‌گوید: ما در بیمارستان‌ها پرستاران طرحی، پیمانی، رسمی، قراردادی و شرکتی داریم که پرداختی‌های آنها متفاوت است و این موضوع باعث می‌شود که پرستاران حس خوبی به بحث عدالت در مورد خودشان نداشته باشند. البته این موضوع در کل کشور وجود دارد و سیستم بهداشت و درمان مستثنا نیست. وقتی تنوع استخدامی وجود دارد تنوع پرداخت به وجود می‌آید.
پرستاران ۸۹ روزه تعدیل شدند
رئیس هیات مدیره نظام پرستاری تهران از تعدیل پرستاران با قرداد ۸۹ روزه صحبت می‌کند و می‌گوید: در کشور پرستاران با قراردادهای ۸۹ روزه دیگر نداریم، چون عملا بیشتر آنها تعدیل شده اند، اگر هم باشند تعداد آنها بسیار کم است. بیشترین جزیی که داریم پرستاران رسمی، قراردادی، پیمانی و شرکتی هستند. البته قسمت بسیار زیاد پرستاران مان در بخش خصوصی، تامین اجتماعی و نیروهای مصلح کار می‌کنند که متاسفانه این تنوع هم باعث تفاوت در پرداختی‌ها شده است.
کام تلخ پرستاران با اجرای تعرفه‌ها
او به مشکل تعرفه و نارضایتی پرستاران اشاره می‌کند و می‌گوید: اتفاقی که اخیرا در تفاوت پرداختی‌ها افتاد، این بود که تعرفه‌گذاری به صورت الحساب سه ماهه پرداخت شود؛ که با رویکرد مناسبی این کار انجام نشد. علی رغم اینکه دستور العمل مشخص در این زمینه وجود داشته که میانگین سه ماه آخر را از دریافتی کارانه پرستاران ضرب در ضریب ۲.۲ بشود متاسفانه بعضی‌ها با اضافه کردن ضریب اشغال تخت این عدد را بالا و پایین کردند که البته عدد بیشتر به سمت کاهشی رفت. مثلا عددی «۱.۱»، «۱.۲» و «۱.۵» تبدیل شد.
کوهساریان ادامه می‌دهد: این باعث شد که یک سری پرداختی‌ها آن طوری که باید اتفاق نیافتد. یعنی عملا این دستوری که از سمت رهبری بود و قرار بود با این کار پرستاران اتفاق خوبی حس کنند عملا در کام پرستاران تلخ شد. البته یکی از چالش‌های پرستاری همین است که وقتی قانون هم تصویب می‌شود تنوع تصمیم‌گیری داریم. با اینکه دانشگاه‌های علوم پزشکی همه باید به یک شکل زیر نظر وزارت خانه عمل کنند در کل کشور یا حتی همین تهران را بررسی کنید متوجه می‌شوید که تفاوت شیوه اجرا وجود دارد. واین موضوع برای پرستاران آزاردهنده است و حسن اجرای عدالت را ندارند.
تفاوت دریافتی پرستار در ایران
کوهساریان در رابطه با دریافتی پرستاران می‌گوید: کمترین پرداختی حقوق پرستار کارشناس در کشورهای همسایه کمتر از ۲ هزار دلار نیست که حدود ۶۰ میلیون می‌شود. در حالی که حقوق پرستار در کشور به ۲۰ میلیون تومان هم نمی‌رسد. بهتر است بگوییم پرستار ۱۵ سال خدمت را در نظر بگیریم میانگین ۹ میلیون دریافت می‌کند.
امید به زندگی افزایش پیدا کرده است
کوهساریان در بخش از صحبت هایش به بالا رفتن امید به زندگی در کشورمان اشاره می‌کند و می‌گوید: امید به زندگی در کشور افزایش پیدا کرده است. به همان نسبت دریافت خدمات سلامت هم افزایش پیدا خواهد کرد پس قطعا به کادر سلامت مجرب نیاز پیدا خواهیم کرد. این موضوع کاملا مشخص و شفاف است. یکی از راهکارهایی که می‌توان پرستاران را دلخوش به انجام وظیفه خود کرد جدا از امنیت شغلی، پرداخت عادلانه است. ما قوانین و ساختارهایمان در کشور باید طوری تغییر پیدا کند که پرداخت هایمان را عادلانه کنیم.
او به وعده فوق العاده خاص رئیس‌جمهوری اشاره می‌کند و می‌گوید: امنیت شغلی، پرداخت عادلانه، در نظر گرفتن سختی کار و جلوگیری از اضافه کار اجباری، استفاده داز نیروی کاری استاندارد و در کنار آن ارائه خدمات رفاهی می‌تواند از مهاجرت پرستاران جلوگیری کند. پرستاران به دنبال آن هستند که وعده فوق العاده خاص که رئیس‌جمهوری داده‌اند در مورد آنها اجرا شود؛ که اگر عملی شود برایشان ایجاد انگیزه می‌کند.
پرستاران درانتظار حقوق اولیه
رئیس هیات مدیره نظام پرستاری تهران از فشار کاری وتبعات آن برای پرستاران می‌گوید: مشخصا وقتی فشار کاری مضاعف اتفاق می‌افتد و به نحوی تضاد نقشی یا کشش نقشی اتفاق بیافتد یک سری مشکلات روحی روانی برای فرد به وجود می‌آید. شما از افسردگی اسم بردید که شایع است و در سال‌های گذشته اتفاق افتاده و برای بعضی از پرستاران رخ داده است. افکار خودکشی، افسردگی جزو اختلالاتی بود که پرستاران در دوران بعد از کرونا با آن درگیر شدند. به همین دلیل ما سعی کردیم صحبت کنیم و با سازمان نظام روانشناسی ارتباط بگیریم و یک تفاهمنامه‌ای منعقد و کارگاه‌هایی در مراکز مشاوره برگزار شود. به هر حال آن برنامه کلانی که در نظر ما بود اتفاق نیفتاد، شاید بهتر بود این موضوع از طرف مراکز دانشگاهی پیگیری شود.
کوهساریان در پایان به نیاز پرستاران و دریافت حقوق اولیه شان اشاره می‌کند و می‌گوید: پرستاران آنقدر در دریافت حقوق اولیه خود مشکل دارند که دیگر کمتر به خدمات رفاهی فکر می‌کنند. چالش اصلی پرستاران مسئله حقوق است. پرستاران نباید در تهیه لباس خود، محل استراحت چالش داشته باشد.