فردای اقتصاد: اولین چرخ‌های صنعت خودروسازی ایران، در دهه ۴۰ شمسی در جاده‌ها به گردش در آمد. از آن زمان تا بحال بیش از ۶۰ سال می گذرد، صنعت خودروسازی چالش های بسیاری را تجربه کرده است تا به شرایط فعلی برسد، خودروسازی یکی از بزرگترین صنایع فعال در ایران است.
در سال های اخیر با اینکه تقاضا روزافزون بوده اما عرضه به پای تقاضا نرسید، همین مسئله علتی شد تا تعادل در بازار بهم بخورد و دولت هم به عنوان متولی، سرنوشت متقاضیان را به شانس گره زد، تجربه قرعه کشی اگرچه برای خودروسازان نفع نداشت اما برای رانت خواران بازار نان خوبی داشت، تفاوت قیمتی که از درب کارخانه تا بازار گاهی تا ۱۰۰ درصد هم اختلاف دارد، محل تامین این رانت است، اما در مردادماه سال جاری برای اولین بار خودرو در بورس کالا عرضه شد، به تعداد محدود و با قیمت پایه.
خودروسازانی با ۷۹ هزار میلیارد تومان زیان انباشته
تا پیش از این مسئله خودروسازان با تولید خودرو و عرضه آن به قیمت دستوری وضع شده توسط دولت از طریق قرعه کشی متحمل زیان بسیاری می شدند،آمارها حاکی از آن است زیان انباشته تا ۶ ماهه ۱۴۰۱ در سه گروه خودروسازی ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو در مجموع ۷۹ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان بوده است، رقمی که اگر خودروسازان نتوانند از عهده جبران آن بر بیایند می‌تواند منجر به سقوط و شکست این صنعت در ایران شود، اما این همه ماجرا نیست. خودروسازان از سهامداران عمده بازار سرمایه هستند، شکست این صنعت به منزله ایجاد ضرر عمده در بازار سرمایه می شود، اگر خودرو سازها برای جلوگیری از عدم ورشکستگی کامل بخواهند به سراغ بانک ها بروند، بانک ها به چنین شرکت های مملو از زیانی چگونه وام بدهد؟ پس این مسئله هم به بن بست می رسد، اینجاست که دولت بنابر شیوه تکراری هرساله خودش با تسهیلات تکلیفی به سراغ شوک جهت احیای این صنعت می‌رود بانک مرکزی فرمانده انتشار پول برای جبران هزینه ها می شود و بانک ها با دستور از بالا مامور به انجام وظیفه.
این سیکل همین وضع موجود می شود که در آن این تسهیلات در نتیجه همه را متضرر می کند، خودروسازها بدهکارتر می شوند، بانک ها زیان میبینند و مردم از تورم ایجاد شده ضربه می خورند.
نظر کارشناسان درباره عرضه خودرو در بورس
تجربه چند ماهه عرضه خودرو در بورس کالا نشان داد با اینکه ارائه محصول نهایی در بورس کالا که عرضه کننده مواد اولیه است، به عنوان یک ایراد وارد است، اما این تجربه تا اینجا برای مردم و خودروسازان موفقیت امیز بود در واقع خودرو در بورس با سیستمی شفاف عرضه می شود، پول به حساب خودروساران واریز می گردد، چرخ خودروسازی می چرخد و مردم هم مستقیما به کالای نهایی دست پیدا می کنند.
گویا ترس وزارت صمت از عرضه خودرو در بورس از بقیه سازمان ها و نهادها بیشتر است، سخنگوی آن از شرایطی سخن می گوید که به واسطه عرضه خودرو در بورس ممکن است قیمت های واقعی شده بالا رود و دست این وزارتخانه کوتاه تر از آنی بشود که بتواند با قیمت گذاری دستوری به سرکوب قیمت بپردازد. از نظر این وزارتخانه عرضه باید توسط فروشگاه های مجاز تولیدکنندگان باشد اما از نظر کارشناسان در شرایط غیرشفاف فروش خودرو، بورس کالا می تواند تا حدود بسیار زیادی فضا را برای خریدار واقعی، فراهم کند، اگر تمام خودروهای داخلی و خارجی در بورس کالا عرضه شود، قیمت بازار به قیمت عرضه نزدیک تر می شود، پول به حساب خودرو ساز می رود و خرج توسعه بازار و پیشرفت این حوزه می گردد، تنها دستی که کمتر از همه و برخلاف روال گذشته عایدی خواهد داشت، واسطه های این بازار پر سود می شوند