فردای اقتصاد: هفتمین رشد پرمقدار بورس ۱۴۰۱ در معاملات نخستین روز چهارمین هفته مردادماه رقم خورد. امروز دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای ۱.۲۹ درصد صعود کرد و خود را به محدوده یک میلیون و ۴۶۷ هزار واحدی رساند. آخرین بار ۲۳ خردادماه بود که شاخص کل، رشدی بیش از این تجربه کرده بود. خوش‌بینی‌های برجامی مهمترین بال صعود قیمت سهام در بورس شنبه بود. هنوز سهامداران واکنش مثبت بازار و برخی صنایع به رویدادهای برجامی در دهه ۹۰ را فراموش نکرده‌اند و گویا هر بار که خبری مثبت از مذاکرات هسته‌ای به بازار مخابره می‌شود، بورسی‌ها در انتظار تکرار تجربیات آن سال‌ها مجددا در صنایعی که به صنایع برجامی نیز معروف هستند، حضور به هم می‌رسانند. هر چند این‌بار شرایط کمی متفاوت است و سهامداران طی دو سال رکودی گذشته، تجربیاتی اندوخته‌اند تا این روزها با نگاهی تحلیلی‌تر تصمیم‌گیری کنند.
تجربیات برجامی بورس تهران
سوم آذرماه سال ۹۲ بود که توافق ژنو نهایی شد. از دو ماه قبل اما رشد بورس آغاز شده بود و از آن زمان تا نهایی شدن توافق، شاخص کل رشدی ۲۷ درصدی را تجربه کرد. دو گروه خودرو و بانک نیز در این بازه زمانی، به ترتیب با رشد ۱۷ و ۲۴ درصدی همراه شدند. سوم آذر ۹۲ اما توافق ۶ ماهه ژنو میان جمهوری اسلامی ایران و گروه ۱+۵ امضا شد تا رشد نماگر اصلی بورس تهران و همچنین صنایع مرتبط تداوم یابد. این روند صعودی، پیوسته و تا ۱۶ دی ۹۲ ادامه پیدا کرد تا حدود ۱۲ درصد دیگر بر ارتفاع دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای افزوده شود. این موج صعودی در بیش از ۸۰ درصد صنایع بورسی نیز مشاهده شد
اما بورس تهران در سال‌های ۹۳ تا ۹۴ تحت تاثیر مذاکرات هسته‌ای نوسانات زیادی را تجربه کرد. بورس در این سال‌ها سه دوره صعودی را همزمان با مذاکرات هسته‌ای پشت سر گذاشت تا اینکه به زمان اجرایی شدن برجام در اواخر سال ۹۴ رسیدیم. رشد بیش از ۳۰ درصد شاخص کل در سه ماه پایانی سال ۹۴، شاید اصلی‌ترین واکنش بورس آن زمان به مذاکرات هسته‌ای بود. نکته قابل توجه اما صعود دور از انتظار قیمت سهام خودرویی بود که به رشد حدود ۲۰۰ درصدی شاخص این صنعت در بازه زمانی مذکور انجامید. این در حالی بود که دیگر گروه متاثر از مذاکرات هسته‌ای یعنی بانکی‌ها به رشد ۲۶ درصدی بسنده کردند.
باز هم بورس و مذاکرات
این روزها بازار سهام همانند همان سال‌ها حول محور برجام در حال نوسان و حرکت است. هر چند دیگر همانند گذشته بورسی‌ها از توافقات هسته‌ای و احتمال فروکش انتظارات تورمی نمی‌ترسند و دیگر تنها صنایع برجامی نیستند که مورد اقبال سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرند. حالا بورسی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌ها می‌تواند برای کل صنایع و بازار مفید واقع شود. صنایع برجامی همانطور که به سبب فشارهای تحریمی و در ادامه آن دخالت‌های دولتی که ناشی از همان فشارها بیشتر و بیشتر شد، زیان زیادی را متحمل شدند با رفع تحریم‌ها و احیای برجام یقینا شرایط مساعدی را پیش رو خواهند داشت. در این میان شرکت‌های صادرات‌محور شاید در صورت حصول توافق هسته‌ای از کاهش نرخ دلار متضرر شوند اما با کاهش هزینه نقل و انتقال پول، دور زدن تحریم‌ها، حذف هزینه واسطه‌ها و البته یافتن بازارهای جدید صادراتی طبیعتا منتفع خواهند شد.
آشتی مجدد حقیقی‌ها
حضور سهامداران خرد در زمین خرید سهام طی یک سال اخیر به قدری کمرنگ بوده که تنها در روزهای خاص می‌توان شاهد خالص خرید مثبت این دسته از بازیگران سهام بود. امروز همزمان با رشد ۱.۲۹ درصدی شاخص کل، حقیقی‌ها بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان سرمایه وارد بازار سهام کردند که بیشترین خرید آن‌ها از ۲۳ خردادماه به شمار می‌رفت. دو گروه بانک و خودرو یعنی صنایع برجامی، در صدر لیست خرید حقیقی‌ها جای داشتند اما رتبه‌های بعدی از آن گروه‌های کامودیتی‌محوری همچون فلزات اساسی و شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی شد.
ارزش معاملات در کانال ۳هزار میلیارد تومان
حدود یک ماهی می‌شود که شاهد نزول ارزش دادوستد سهام به سطوح کمتر از ۳هزار میلیارد تومان بودیم. امروز اما این متغیر مهم بورسی افزایشی بود و با رشد روزانه ۵۳ درصدی، بار دیگر به کانال ۳هزار میلیارد تومان وارد شد. هر چند هنوز این سطح از دادوستد سهام پایین است اما همین رشد روزانه در صورت تداوم می‌تواند نوید روزهای بهتری را به سهامداران بدهد.