فردای اقتصاد: درحالی که امروز ۱۵ آذرماه، سررسید تقدیم لایحه بودجه به مجلس است اما نه تنها دولت لایحه‌بودجه را تدوین نکرده بلکه قراراست تدوین سند بالادستی بودجه یعنی برنامه هفتم توسعه را پس از نهایی شدن بودجه، در دولت آغاز کند. تغییر اولویت‌ها در دولت صدای مجلس را هم درآورده است. مجلس خود را آماده کرده بود تا برنامه هفتم توسعه را بررسی و تدوین کند اما دولت بنا دارد تا برنامه هفتم را پس از بودجه تدوین کند. سیاست‌های کلی برنامه هفتم توسعه از اواخر مردادماه امسال از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام به دولت ابلاغ شده بود. منتظر بود که ابتدا برنامه هفتم توسعه و سپس بودجه سال ۱۴۰۲ را تصویب کند. اما تغییر اولویت‌ها در دولت؛ مجلس را به گمانه زنی و سناریو نویسی درباره این دو سند مهم مالی و پیشران اقتصادی کشور واداشته است.
«فردای اقتصاد» در گفت‌وگو با محمدمهدی مفتح، علیرضا پورابراهیمی و محسن دهنوی سه نماینده مجلس دراین باره گفت‌وگو کرده است.
اصرار دولت برنهایی شدن بودجه
محمدمهدی مفتح، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس معتقد است که دولت اصرار دارد که تدوین لایحه بودجه در مراحل نهایی است و پس ازتدوین بودجه، برنامه هفتم را بررسی می‌کند. به‌گفته مفتح، عضو کمیسیون برنامه، بودجه ومحاسبات مجلس، درجلسه غیرعلنی که با دولت در مجلس داشتیم جناب آقای میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور اصرارداشتند که مراحل نهایی رسیدگی به بودجه در دولت درحال انجام است. بنابراین هنوز برنامه هفتم توسعه در دولت جمع‌بندی نشده است که بخواهد به مجلس تقدیم شود.
وی در پاسخ به این پرسش که چقدر احتمال دارد بودجه در سال آتی بررسی شود گفت: اگر بررسی بودجه تا پایان امسال به اتمام نرسد به سال بعد موکول می‌شود البته یک بحث این است که مجلس ابتدا به برنامه هفتم رسیدگی کند و چون ممکن است بررسی برنامه هفتم توسعه زمان بیشتری ببرد و مجلس نتواند بودجه را تمام کند. اگر این اتفاق بیفتد مثلا دو دوازدهم و سه دوازدهم بودجه تصویب خواهد شد و در دو سه ماه اول سال بعد، بودجه را بررسی و تصویب کند. این بحث در حد گمانه است و هنوز دولت به مجلس اعلام نکرده است که برنامه هفتم توسعه را چه زمانی تقدیم خواهد کرد.
اولویت‌ها درست دیده نشده است
محسن دهنوی عضو هیات رئیسه مجلس هم با اشاره اینکه قرار بود ریل‌برنامه تغییر کند به اصرار مجلس بر تصویب برنامه هفتم قبل از ارائه بودجه اشاره کرد. به گفته دهنوی به خاطر تغییر ریل برنامه بود که اصرار داشتیم که حتی‌الامکان دولت قانون برنامه را اول بیاورد.وی در پاسخ به چرایی تاخیر دولت در ارائه برنامه هم گفت: به نظرم اولویت‌ها درست دیده نشده است زیرا تدوین برنامه هفتم که ریل توسعه‌کشور در چند سال آینده است ولی خب متأسفانه انجام نشده است و لایحه بودجه نسبت به خیلی از مسائل دیگر در سازمان برنامه اولویت داشته است.
سناریو سه‌گانه بررسی بودجه
این عضو هیات رئیسه مجلس درباره تاخیر دولت در ارائه برنامه هفتم توسعه و چگونگی تصویب بودجه در مجلس گفت: یک راه این است که بودجه را بر اساس برنامه ششم توسعه بنویسیم. راه دیگر این است که از دولت مطالبه کنیم که برنامه هفتم توسعه را زودتر به مجلس ارائه دهد. از سوی دیگر برخی از کارشناسان هم پیش‌بینی کرده‌اند که سه دوازدهم بودجه تصویب شود. البته این یک پیش‌بینی است و الزام آور نیست.این کارشناسان معتقدند که اگر دولت بخواهد تا یک‌ماه آینده قانون برنامه را بدهد که احتمالا دو ماه هم تصویب و رفت و برگشت به شورای نگهبان و مجمع تشخیص طول خواهد کشید؛ لذا احتمالا به شب عید می‌خوریم و چون نمی‌توان کشور را بدون بودجه گذاشت ناچار می‌شویم سه دوزادهم تصویب کنیم. یک نظر هم این است که همین الان به دولت بگوییم لایحه بودجه را بیاورد برنامه را تمدید کنیم و پس از بودجه بلافاصله دولت برنامه جدید را بیاورد.
وی در پاسخ به اینکه برخی از صاحب‌نظران اقتصادی معتقدند که هنوز اجماع نظری بین مجلس، مجمع و دولت بر سر محاسبه فروش‌نفت و مسائل درآمدی وجود ندارد گفت: این‌طور نیست؛ هنوز با دولت در قانون برنامه وارد این دسته از محتواها نشدیم. البته مجمع تشخیص چون سیاست‌های کلی را باید ابلاغ کند. سیاست‌های برنامه هفتم را ابلاغ کرده و وارد یک سری مسائل این‌جوری شده است ؛ ولی وارد جزییات این شکلی نشدیم که مثلاً بگوییم چنین اختلاف نظری وجود دارد.
دهنوی در پاسخ به اینکه آیا از دولت نپرسیده‌اید که چرا برنامه هفتم توسعه را تدوین نکرده‌اند گفت: چرا پرسیدیم؛ سازمان برنامه می‌گوید ما درگیر موضوعات متفاوت و مختلف مانند حذف ارز ۴۲۰۰ بودیم، یارانه‌ها بودیم و تغییرات فضای اقتصادی کشور بودیم ولی به نظرم باز خوب است از خود سازمان برنامه این سوال را بپرسید.
گزارش کاملی از برنامه ششم وجود ندارد
از سوی دیگر علیرضا پور ابراهیمی، رئیس کمیسیون‌اقتصادی مجلس نیز درباره علت تاخیر دولت در تقدیم برنامه هفتم به مجلس و جایگزینی تدوین بودجه با برنامه گفت: من کاری به توافقات بین روسای دو قوه ندارم. به عنوان یک کارشناس صحبت می‌کنم آن روز هم در صحن صحبت کردم تعدادی ناراحت و تعدادی هم خوشحال شدند. معتقدم که بنا به دلایل مختلف الان وقت تدوین برنامه هفتم توسعه نیست.
به گفته پورابراهیمی، ورود به تدوین برنامه نیازمند انجام کار جامع و کامل است که به هر دلیل دولت این کار جامع و کامل را تا امروز انجام نداده است. مجمع تشخیص مصلحت نظام سیاست‌های کلی را تعیین کرده است. دولت باید خروجی‌های برنامه ششم را بیاورد.یکی ازتکالیف دولت هم این است که باید احکام برنامه‌های قبلی را آسیب شناسی کند و حکم جدید بیاورد. اگر احکام برنامه ششم مثلا ۷۰ درصد اجرا شده بگوید می‌تواینم در برنامه می‌توانیم الحاق کنیم و تمدید کنیم و در برنامه بعدی کامل کنیم و اگر نشده پس برای چه باید برنامه جدید آورد.
رئیس کمیسیون‌اقتصادی مجلس افزود: بررسی برنامه ششم یکی از کارهای مهمی است که دولت باید انجام می‌داد که در برنامه هفتم بتواند از بازخورد آن استفاده کند. اینکه ما به طور کلی بگوییم که برنامه ششم تمام شده چه فایده دارد امکان دارد برخی از احکام برنامه ششم حتی یک میلی‌متر هم جلو نرفته باشد دلیل آن چیست. آیا لازم است که در برنامه هفتم هم بیاوریم. موضوع این است که آسیب شناسی برنامه ششم توسعه باید اولویت اول دولت سیزدهم می‌بود تا آنجا که اطلاع دارم گزار ش کاملی از برنامه ششم توسعه در دولت وجود ندارد یا لااقل وجود دارد و ما اطلاع نداریم. استنباطم این است که الان دولت اشراف کامل بر تدوین برنامه ندارد ضمن اینکه سیاست‌ها هم اخیرا ابلاغ شده است.
پورابراهیمی پیشنهادکرد تا بودجه سر موعد مقرر یعنی ۱۵ آذر بیاید و برنامه‌هفتم توسعه به سال آینده موکول شود تا مجلس بتواند یک سال برنامه ششم توسعه را تمدید کند. وی گفت: هیچ مشکل قانونی و اینها هم ندارد؛ بنابراین در سال‌های گذشته هم یک بار این کار را کردیم و اتفاقی هم نمی‌افتد. تا اواخر بهار برنامه هفتم را دولت به مجلس تحویل دهد مجلس هم تا آخر شهریور بررسی آن را تمام می‌کند.