فردای اقتصاد – اتفاقات و اختلالات اخیر اینترنت در کشور صنایع مختلف را تحت تاثیر خود قرار داده و یکی از صنایعی که بیشترین تاثیر را از این موضوع گرفته صنعت تبلیغات و زیر بخش‌های آن است.
توقف کمپین‌های تبلیغاتی و فعالیت‌های مارکتینگ شرکتی بخشی از راهکارهای کسب و کارها برای گذر از شرایط پر ابهام جاری است.
تبلیغات در بستر دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی به دلیل فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی پرطرفدار و همچنین سرویس‌های گوگل اعم از گوگل پلی، آسیب‌ها به حوزه‌های مرتبط با دیجیتال مارکتینگ و شبکه‌های اجتماعی و حوزه سئو وارد شده است اما در صورت ادامه پیدا کردن این وضعیت کسب و کارها با مشکلات جدی رو به رو خواهند شد.
حوزه تبلیغات و مارکتینگ در نوک پیکان هزینه کرد شرکت‌ها قرار دارند و به همین دلیل جزو نخستین بخش‌هایی است که در شرایط اضطرار، بودجه این بخش در شرایط بحرانی و اضطراری، کاهش پیدا می‌کند.
طی ماه‌های اخیر ایجاد اختلالات اینترنت و رکود اقتصادی صنعت تبلیغات را تحت تاثیر خود قرار داده اما نکته حائز اهمیت در این رابطه این است که داده و آمار دقیق و مدون در اینباره بسیار محدود است. این موضوع یکی از نگرانی‌های مدیران کسب و کار به حساب می‌آید تا بتوانند از آن برای استراتژی‌های شرکت خود استفاده کنند. به همین دلیل نگاهی به رفتار عمومی شرکت‌ها در هفته‌های اخیر مشخص کننده نوعی سردرگمی در میان کسب و کارها در مواجهه با وضعیت رخ داده است. گزارشی که «مارتک ۳۶۰» از وضعیت صنعت تبلیغات ایران منتشر کرده نشان دهنده افت قابل توجه درآمدهای این صنعت در تخمین‌های بازار تبلیغات تا پایان سال است.
بازار منحصر به فرد تبلیغات در ایران
به این دلیل که صدا و سیما بزرگترین سهم از درآمدهای بازار تبلیغات را تحت اختیار خود دارد و آمار شفافی هم از جانب این مجموعه منتشر نمی‌شود و اطلاع رسانی دقیقی از جابب آن منتشر نمی‌شود، نمی‌توان آمار دقیقی در این رابطه داشت. علاوه بر این مجموعه، شهرداری‌های کلانشهرهای بزرگ هم درآمد حاصل از واگذاری فضاهای تبلیغاتی محیطی را به عنوان یکی از تاثیرگذارترین شیوه‌های تبلیغات در این صنعت به صورت دقیق منتشر نمی‌کند.
اما کسب و کارهای خصوصی و فعال در حوزه تبلیغات آنلاین طی چند سال اخیر با وجود داشتن سهم کوچکی از این بازار با انتشار گزارش‌های مختلف سعی در ایجاد شفافیت در این صنعت را دارند.
براساس این گزارش حجم کل هزینه تبلیغات در ایران در سال ۱۳۹۹ بیش از ۳۴۰۰۰ میلیارد ریال پیش بینی شده بود که حدود ۱۷ درصد از این مبلغ معادل ۵۷۳۱ میلیارد ریال به حوزه آنلاین اختصاص داشته و ۲۹۰۰۰ میلیارد آن به حوزه‌های دیگر اعم از رادیو و تلویزیون– تبلیغات محیطی و شهری و چاپی اختصاص یافته است.
با توجه به تاثیرات همه گیری کووید و تحریم ها بر کسب و کارها و براساس تحقیقات صورت گرفته همه گیری ۷ تا ۱۱ درصد اقتصاد کشور را کوچک تر کرد که به تبع آن کوچک شدن صنعت تبلیغات در کشور متصور است.
بر أساس تحقیقات صورت گرفته در ایران رادیو و تلویزیون سهم ۵۲ درصدی، تبلیغات محیطی و شهری با سهم ۲۸ درصدی، سهم دیجیتال با سهم ۱۷ درصدی به ترتیب بیشترین سهم از بازار تبلیغات کشور را به خود اختصاص داده‌اند.
براساس آمارهای منتشر شده در سال ۱۴۰۰ رادیو و تلویزیون ۲۳.۹۲۹ میلیارد ریال، محیطی و شهری ۱۲.۶۴۲ میلیارد ریال و دیجیتال ۷۶۷۵ میلیارد ریال درآمد را به خود اختصاص داده اند
همچنین با توجه به نرخ تورم در سال ۱۴۰۱ پیش‌بینی می‌شد در حوزه رادیو وتلویزیون ۳۳.۵۰۱ میلیارد ریال در حوزه محیطی و شهری ۱۷.۶۹۹ میلیارد ریال و در حوزه دیجیتال ۱۰.۷۴۵ میلیارد ریال تا پایان سال هزینه شود.
اختلالات اینترنت و فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی
صنعت تبلیغات دیجیتال بر اساس گزارش‌هایی که اخیرا منتشر شده از اختلالات اینترنت و فیلترینگ تاثیرپذیری زیادی داشته است.
تپسل نیز با انتشار گزارشی از اثرات قطعی و اختلال اینترنت در مهرماه با بیان اینکه 53 درصد از کمپین‌های تبلیغاتی در زمان اختلال اینترنت در مهرماه کاهش پیدا کرده، از کاهش 10 درصدی بازدید تبلیغات در وبسایت‌های بزرگ و همچنین کاهش 95 درصدی هزینه‌کرد تبلیغ‌دهندگان در کمپین‌های تبلیغاتی خبر داد.
تریبون، پلتفرم انتشار رپورتاژ آگهی نیز، در این خصوص گزارشی را ارائه داده است. در گزارش تریبون آمده است که با توجه به شرایط فعلی کشور، انتشار رپورتاژ آگهی در برخی از وبسایتها با کاهش ۴۹ درصدی مواجه شده است. کاهش تمایل کسبوکارها به انتشار رپورتاژ آگهی درآمد وبسایتها از این کانال را بیش از ۵۵ درصد کاهش داده است.
پیش‌بینی صنعت تبلیغات تا پایان سال
ادامه وضعیت موجود نه تنها حوزه تبلیغات دیجیتال بلکه سایر حوزه ها را نیز تحت شعاع قرار داده است
تحقیقات میدانی مارتک ۳۶۰ از شرکت های تبلیغاتی در خصوص حجم تبلیغات محیطی نیز نشان از کاهش ۵۳ درصدی فروش فضا های تبلیغات محیطی دارد.
از این رو با توجه به تداوم شرایط موجود می‌توان در خوشبینانه‌ترین حالت در حوزه تبلیغات دیجیتال درآمد ۲۵۲۵ میلیارد ریالی را تا پایان سال ۱۴۰۱ متصور بود که نشانگر نصف شدن میزان درآمدهای تبلیغاتی در شش ماه نخست سال را دارد.
چنین اتفاقی خبر خوبی برای صنعت تبلیغات و به دنبال آن حوزه تبلیغات دیجیتال نیست و حتی قبل از این هم دامنه تاثیرات آن را در این حوزه شاهد بوده‌ایم از جمله شرکت صباویژن متعلق به هلدینگ صباایده ( آپارات، فیلیمو و …) از تعلیق بخشی از فعالیت‌های خود و تعدیل تعدادی از نیروهایش خبر داده بود.