فردای اقتصادی: رئیس سازمان توسعه تجارت ۱۸مرداد در توییتی اعلام کرد که اولین ثبت سفارش رسمی واردات با رمزارز به ارزشی معادل ۱۰میلیون دلار با موفقیت صورت پذیرفت. به گفته علیرضا پیمان‌پاک، تا پایان شهریور ماه، استفاده از رمزارزها و قراردادهای هوشمند به طور گسترده در تجارت خارجی با کشورهای هدف عمومیت خواهد یافت. اطلاعات دقیقی در مورد کشور مورد مبادله و یا حتی کالاهای وارداتی در دست نیست، اما طبق اظهار نظرها عمده این مبادلات با روسیه خواهد بود.
تبادل تجاری با استفاده از ارزهای دیجیتال سروصدای زیادی در فضای تجارت و کریپتو در ایران به جای گذاشت و حتی شایعاتی در مورد واردات خودرو با رمزارز مطرح شد اما پیمان پاک رئیس سازمان توسعه تجارت کشور این موضوع را تکذیب کرد.
تسهیل تجارت بین‌الملل با رمزارزها
پیمان پاک هدف از فرآیند استفاده از ارز دیجیتال برای واردات را توسعه و تسهیل تجارت و همچنین تبادلات مالی، پیش بینی نیازمندی‌ها در آینده و رشد تجارت غیر نفتی مطرح کرده است.
به گفته وی در این سیستم واردات در ازای رمزارزهایی که در داخل به صورت قانونی استخراج شده‌اند آزاد است. به عبارتی تمامی استخراج‌کنندگان رسمی از پایان شهریور می‌توانند با رمز ارز خود واردات انجام دهند و فعلا بحث صادرات وجود ندارد. این درحالی است که در اواخر تیر ماه پیمان پاک در مصاحبه با روزنامه شرق بیان کرده بود که صادرکنندگان با ارایه کالاها به وسیله رمزارزها، می‌توانند اقدام به واردات کالاها با ارزهای دیجیتال بدست آمده کنند.
مهرداد عباد، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در اینباره گفت: از مدت‌ها قبل بحث استفاده از رمزارزها در تجارت ایران مطرح بود و با توجه به تحریم‌ها و محدودیت‌هایی که برای نقل و انتقال پول به کشور وجود دارد، از این روش به عنوان یکی از راهکارهای مهم موجود برای عبور از مشکلات یاد می‌شد اما با این وجود اجرای نهایی آن نیاز به مقدماتی دارد که بسیاری از آنها هنوز فراهم نیست.
وی با اشاره به خبر اعلام شده از سوی رئیس سازمان توسعه تجارت، گفت: با وجود اعلام این خبر مثبت، هنوز اطلاعات دقیقی از این معامله، اینکه کدام شرکت دولتی یا خصوصی در آن حضور داشته، کشور مبدا چه بوده، کدام کالا ثبت سفارش شده و به وسیله چه ارزی این نقل و انتقال نهایی شده است در دست نیست و از این رو نمی‌توان با قاطعیت از نحوه اجرای آن سخن گفت.
به گفته عباد، صرف اینکه دولت این روش را به رسمیت شناخته اتفاقی مثبت خواهد بود، زیرا اگر در سال‌های گذشته شرکتی قصد ورود به این حوزه را داشت حتی امکان آن که مجرم شناخته شود نیز وجود داشت، اما با این حال باید دید در عمل چه روش‌هایی برای اجرای این برنامه در دستور کار قرار می‌گیرد.
مسیر کریپتویی برای عبور از تحریم‌ها
استفاده از رمز ارز برای واردات واکنش‌های مختلفی را برانگیخت از جمله محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران، در این رابطه گفت: ما می‌توانیم از این ابزار برای ابداع راهکاری برای استفاده از ارزهای خارجی بهره بگیریم. تا زمانی که با تحریم روبه‌رو هستیم، هر روشی که بتواند شرایط را برای واردات و صادرات تسهیل کند، امری مثبت است. ایران به دلیل تحریم‌ها از امکانات بانکی در مبادلات خارجی محروم بوده، بنابراین شرایط ما در رقابت بین‌المللی نابرابر است. با توجه به شرایط کنونی، استفاده از رمزارز می‌تواند تسهیل‌گر و افزایش‌دهنده تجارت خارجی باشد. نتیجه این تسهیل واردات مواد اولیه است. همچنین می‌توانیم از منابع جدید ارزی برای واردکنندگان بهره ببریم.
او بیان کرد: موضوع رمزارزها حائز اهمیت است. زیرا در جهان کشوری نیست که تجارت خارجی خود با رمزارز را آغاز کرده باشد. اما بنا بر اعلام ریاست بانک مرکزی، استفاده از رمزارزهای دارای مجوز برای تجارت خارجی در ایران به رسمیت شناخته شده است. این مساله تاثیر مثبتی بر تجارت خارجی ایران می‌گذارد.
لاهوتی گفت: بعضی ازمعامله‌گران حوزه رمزارز اعتقاد دارند که موضع دولت در این زمینه متناقض است. یعنی آنجایی که موضوع رمزارز به اقتصاد و منفعت دولت مربوط می‌شود، به رسمیت می‌شناسد اما در عین حال هشدارهای متناقضی به معامله‌گران یا افراد عادی جامعه می‌دهد. به طور مثال هنوز اقدامی برای ساماندهی صرافی‌های دیجیتال مجوزدار صورت نگرفته است.
نیاز به سازوکار شفاف در حوزه رمزارز
امید علوی، رئیس هیئت مدیره انجمن بلاکچین نیز با اشاره به مصوبه ۱۳/۰۵/۹۸ هیئت وزیران تاکید کرد که بر اساس این مصوبه استفاده از رمزارزها در مراودات خارجی قانونی است. او در مصاحبه با دیجیاتو گفت: «مشکل اما عدم ایجاد سازوکار برای استفاده از دارایی‌های دیجیتال در مراودات خارجی بود. همین موضوع هم تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های ماینرها تبدیل شده بود.»
علوی با بیان این موضوع به عدم ارائه راهکار توسط دولت در ارائه راهکار مناسب در راستای این موضوع اشاره کرد و گفت: «اعلام ثبت سفارش واردات توسط رئیس سازمان توسعه تجارت و معاون وزیر صنعت شاهد نقطه عطفی در صنعت رمزارز هستیم». به گفته او، این موضوع منجر به آن خواهد شد که برای اولین بار شاهد به گردش درآمدن رمزارزها در جریان اقتصاد کشور هستیم.
در نتیجه ماینینگ می‌تواند به تولید بیت‌کوین کمک کند و در ادامه این موضوع منجر به استفاده برق و تبدیل آن به کالایی ارزشمند به نام بیت‌کوین خواهد شد که امکان نقدشونگی سریع دارد و از این طریق صادرکنندگان با تحویل رمزارز با این شیوه رفع تعهد ارزی خواهند کرد.
در مقابل این نگاه امیدوارانه، سعید خوشبخت، کارشناس و فعال حوزه بلاکچین بیان کرد که این تصمیم ناگهانی سرشار از ابهام و پرسش است. جزئیات آن روشن نیست و بر خلاف آنچه به نظر می‌رسد، قرار نیست شاهد امکان بهره‌برداری از آن در جریان تجارت خارجی باشیم. این قوانین می‌توانند باعث ایجاد انحصار شوند و از طرفی ریسک نوسانات نرخ رمزارزها نیز وجود دارد. از طرف دیگر مشکلاتی از قبیل اینترنت ملی نیز وجود دارد. به باور او ظاهر این طرح قشنگ است، اما نهایتا موجب محدودیت و انحصار می‌شود. وی افزود: «علاوه بر آن فعالان حوزه رمزارزی که از این رفتار دفاع می‌کنند یا متاسفانه جزء حضانت‌کنندگان هستند یا فکر می‌کنند ممکن است با چیزی مثل طرح صیانت فعالیت‌های حوزه ارتباطات شرکت‌ها را آزاد کرد.»
ساده‌انگاری تبادل تجاری با رمزارزها
هفته گذشته در گزارشی در فردای اقتصاد با عنوان :«دورزدن تحریم‌ها با رمزارز؟» به مشکلات موجود و میزان کارایی تجارت با ارزهای دیجیتال پرداخته شد. به عقیده تحلیل‌گران به نظر می‌رسد استفاده از ارزهای دیجیتال برای کشوری چون ایران می‌تواند به قانونگذاری و جدی شدن صنعت رمزارز در کشور منجر شود اما در عین حال مشکلات و معایب خاصی نیز دارد.
ایران با مشکل تامین برق مواجه است لذا عملا دستیابی به رمزارزهای مورد نیاز برای حجم معاملات پیش‌بینی شده دور از ذهن است. ایران با فرض بیت کوین ۲۳ هزار دلاری، حداکثر در سال، قادر به دستیابی به ۳۰۰ میلیون دلار درآمد از استخراج رمزارزخواهد بود. همچنین یافتن طرف معامله‌ای که حاضر به اعتماد و معامله با رمزارزها باشد چندان ساده نیست. از طرف دیگر در چنین شرایطی معمولا پذیرش رمزارزها زیر قیمت مورد معامله خواهد بود که هزینه‌ها را افزایش می‌دهد.
مشکلات ردیابی IPهای مربوط به ایران و همچنین مسدود کردن حساب‌های رمزارزی مرتبط نیز در این بین وجود دارد. در همین راستا، سال گذشته ایالت متحده درپی سخت‌تر شدن تحریم‌ها اقدام به بستن کیف پول‌های مشکوک مربوط به ایرانیان کرد. همین موارد ریسک‌های تجارت با ارزهای دیجیتال را برای ایران بسیار افزایش می‌دهد.
به نظر فعلا نخستین گام در حوزه واردات کالا با رمزارزها صرفا از تیترهای رسانه‌ای فراتر نرفته و باید دید در آینده تا چه حد این موضوع سهمی از تجارت را به خود اختصاص می‌دهد.