تجارت خدمات چگونه به استقبال ۲۰۲۳ می‌رود؟

فردای اقتصاد: سازمان تجارت جهانی جدیدترین تحلیل خود از سری گزارش‌های موسوم به «شاخص تجارت خدمات» را منتشر کرد. این شاخص سازمان تجارت جهانی اطلاعات لحظه‌ای از جریان تجارت خدمات در جهان را بر اساس روندهای گذشته ارائه می‌کند. به گزارش WTO، مقدار ۱۰۰ شاخص به معنی ثبات جریان تجارت، مقدار زیر ۱۰۰ به معنی کاهش جریان تجارت و مقدار بالای ۱۰۰ به معنی افزایش تجارت کالایی جهان در ماه‌های آتی است.

در این میان، بر اساس اطلاعات جدید به نظر می‌رسد فعالیت جهانی تجارت خدمات در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۲ ضعیف شده است و احتمالا در ماه‌های آغازین ۲۰۲۳، با کاهش رشد اقتصادهای بزرگ که بر بهبود پس از همه‌گیری تأثیر می‌گذارد، تجارت خدمات تضعیف می‌شود. طبق گزارش ماه اکتبر، شاخص تجارت خدمات به ۹۸.۳ سقوط کرد، کمی پایین‌تر از مقدار پایه خود یعنی ۱۰۰ و بسیار پایین‌تر از گزارش ماه ژوئن که شاخص ۱۰۵.۵ محاسبه شده بود. این یافته‌ها نشان‌دهنده کُند شدن رشد حجم تجارت در ماه‌های پایانی سال ۲۰۲۲ و تا سال ۲۰۲۳ بود.

حجم تجارت خدمات جهانی سرانجام در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۲ از اوج خود قبل از همه‌گیری فراتر رفت و انتظار می‌رفت که در سه ماهه سوم با توجه به هزینه‌های سفر، خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) و خدمات مالی، همچنان قوی باقی بماند. با این حال، گزارش سازمان تجارت جهانی نشان می‌دهد که رشد سال به سال خدمات تجاری واقعی در سه ماهه سوم شروع به تعدیل کرد. پیش‌بینی می‌شود در در سال جدید میلادی به دلیل کاهش چشم‌انداز رشد در اقتصادهای بزرگ صنعت خدمات، کاهش بیشتری پیدا کند.

در میان شاخص‌های مؤلفه فشارسنج خدمات، خدمات مالی (۸. ۱۰۷) بیشترین مقاومت را در برابر کُندی اقتصاد جهانی داشت و همچنان بالاتر از روند بود. شاخص‌های حمل‌ونقل هوایی مسافر (۱۰۵.۲) و خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات (۱۰۳.۲) نیز بالاتر از روند پایان یافتند، اگرچه شاخص مسافر به مقدار پایه خود یعنی ۱۰۰ کاهش یافته است.

برخلاف این سیگنال‌های مثبت، شاخص‌های مؤلفه خدمات ساخت‌وساز (۹۲.۹)، حمل و نقل کانتینری (۹۲.۸) و شاخص مدیران خرید خدمات (PMI) با مقدار ۹۱.۱ همگی زیر مقدار پایه (۱۰۰واحد) سقوط کردند.

شاخص تجارت خدمات نقاط عطف و الگوهای تغییر در تجارت خدمات جهانی را برجسته می‌کند. برخلاف همتای خود برای کالاها، نوسانات ثبت شده توسط شاخص خدمات به جای پیش‌بینی آنها، با حرکت در جریان‌های تجاری واقعی همزمان است.

گزارش سازمان تجارت جهانی در مورد شاخص تجارت کالایی که در ماه نوامبر منتشر شد نیز از تضعیف تقاضای جهانی واردات حکایت داشت و پیش بینی شده بود که رشد تجارت در ماه های پایانی ۲۰۲۲ و تا سال ۲۰۲۳ کاهش خواهد یافت، زیرا اقتصاد جهانی همچنان تحت تأثیر بادهای مخالف شدید قرار دارد. قرائت ۹۶.۲ برای شاخص تجارت کالایی در ماه نوامبر هم کمتر از مقدار پایه بود.

کاهش شاخص تجارت کالایی با پیش‌بینی سازمان تجارت جهانی در ۵ اکتبر مطابقت دارد که رشد حجم تجارت کالا را ۳.۵ درصد در سال ۲۰۲۲ و یک درصد در سال ۲۰۲۳ پیش‌بینی می‌کرد که ناشی از چندین شوک مرتبط از جمله جنگ اوکراین، قیمت بالای انرژی و... بود.

در اروپا قیمت بالای انرژی ناشی از جنگ اوکراین، هزینه‌های خانوار و هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد. در ایالات متحده تشدید سیاست‌های پولی به مخارج حساس به بهره در زمینه‌هایی مانند مسکن، وسایل نقلیه موتوری و سرمایه‌گذاری ثابت ضربه می‌زند. چین همچنان با شیوع کرونا و اختلالات تولید همراه با تقاضای ضعیف خارجی دست و پنجه نرم می‌کند. در نهایت، افزایش هزینه واردات برای سوخت، غذا و کودهای شیمیایی می‌تواند منجر به ناامنی غذایی و مشکلات بدهی در کشورهای در حال توسعه شود.