فرهیختگان:حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان را باید تنها راهی معرفی کرد که می‌تواند بستر را برای رسیدن به اقتصاد دانش‌بنیان و فروش و صادرات محصولات فناورانه در بازار داخل و خارج از کشور فراهم کند. متولی اصلی حمایت از این حوزه در کشور معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهور شناخته می‌شود که شاید بتوان اصلی‌ترین بازوی مالی‌اش برای حمایت از فعالان دانش‌بنیانی را صندوق نوآوری و شکوفایی آن دانست؛ صندوقی که وظیفه دارد با ارائه تسهیلات مختلف در قالب‌هایی مانند سرمایه در گردش، خرید دین، فروش اقساطی، تولید صنعتی، قبل از تولید صنعتی و... بخشی از نیاز مالی فعالان دانش‌بنیان را برای تداوم فعالیت‌هایشان تامین می‌کرد. نکته مهم درباره این تسهیلات، نرخ بازپرداخت نسبتا پایین آنها بود. مزیتی که باعث می‌شد شرکت‌های دانش‌بنیان دیگر نیازی نداشته باشند برای دریافت سرمایه مورد نیازشان در صف دریافت وام از بانک‌ها قرار گیرند و تسهیلاتی با نرخ‌های بیش از ۱۱ درصد دریافت کنند.
هرچند نمی‌توان گفت این تسهیلات تمام مشکلات مالی این شرکت‌ها را حل می‌کرد اما با وجود این، مزیت اصلی تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی را باید نرخ آن معرفی کرد. طبق اطلاعاتی این صندوق در اقدامی قابل‌تامل نرخ تسهیلات خود را به‌جز در تسهیلات قرض‌الحسنه‌اش، ۵ درصد افزایش داده و بعد از آن متقاضیان باید با نرخ پرداخت ۱۶ درصدی، اقدام به دریافت این تسهیلات کنند.
نرخ تسهیلات بالا رفت، رقم وام‌ها ثابت ماند
افزایش ۵ درصدی نرخ تسهیلات این صندوق، بعد از مصوبه شورای‌عالی پول و اعتبار برای بالا بردن نرخ سود بانکی تا ۲۲.۵ درصد و نرخ تسهیلات بانکی تا ۲۳ درصد در بهمن امسال، در دستور کار این صندوق قرار داده و به مرحله اجرا رسیده است. اتفاقی که به‌نظر می‌رسد توفیق اجباری برای این صندوق بوده است؛ چراکه براساس مقررات شورای پول و اعتبار، این صندوق اجازه ندارد تسهیلاتی را نرخ کمتر ۶ درصد در مقایسه با نرخ تسهیلاتی که برای بانک‌ها لحاظ شده، برای خود در نظر بگیرد. هرچند همین حالا هم نرخ تسهیلات این صندوق ۷ درصد کمتر از نرخ ۲۳ درصدی است که به بانک‌ها برای ارائه تسهیلات ابلاغ شده است.
درست است که هنوز هم متقاضیانی که به‌سمت استفاده از وام‌های صندوق نوآوری و شکوفایی می‌روند، می‌توانند تسهیلات‌شان را با نرخ کمتر از آنچه بانک‌ها اقدام به ارائه وام می‌کنند، دریافت می‌کنند، اما موضوع اصلی اینکه در شرایط اقتصادی فعلی که هر روز شاهد تغییر قیمت‌ها هستیم، طبیعتا انتظار از صندوق نوآوری و شکوفایی این است که بتواند شرایط ایمنی برای فعالان شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم کنند.
موضوع مهمی که بعد از افزایش نرخ تسهیلات این صندوق به چشم می‌آید، ثابت ماندن میزان تسهیلات ارائه شده، است. در اصل صندوق درحالی اقدام به افزایش نرخ تسهیلات خود کرده که هیچ افزایشی در میزان رقم تسهیلات ارائه‌شده خود نداده است، یعنی علی‌رغم افزایش هزینه‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در شرایط امروز اقتصادی، آنها نه‌تنها نمی‌توانند از تسهیلات بیشتری برخوردار شوند، بلکه مجبورند همان تسهیلات قبلی را هم با نرخ بیشتری دریافت کنند.
وقتی صندوق به‌جای دست‌گیری، سنگ‌اندازی می‌کند!
حمایت از زیست‌بوم فناوری برای رسیدن به اقتصاد دانش‌بنیان و بالطبع بیشتر شدن قدرت اقتصادی در دنیای امروز، سیاست‌هایی است که کشورهای مهم دنیا ازجمله آمریکا و اروپا انجام می‌دهند. کشوری مانند آمریکا که هم در حوزه فناوری و هم در حوزه تبدیل آن به محصولات فناورانه جزء کشورهای پیش روی دنیا به‌شمار می‌رود، تلاش کرده با ارائه کمک‌هزینه رایگان برای راه‌اندازی کسب‌وکارهای دانش‌بنیانی و استارتاپی بتواند بستر را برای حمایت از این شرکت‌ها فراهم کند، کمک‌های بلاعوضی که برخلاف وام حتی نیاز به بازپرداخت هم ندارند و تنها محدودیت‌شان نحوه خرج کردن آنهاست. از طرفی هم در دنیای امروز که همه کشورها خواسته و ناخواسته درگیر مسابقه‌ای برای رسیدن به محصولات فناورانه و نوآورانه شده‌اند، صندوق نوآوری و شکوفایی کشور تصمیم‌گرفته دقیقا در ماه‌های پایانی سالی که به نام «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال آفرین» نامگذاری شده، به‌جای دست‌گیری از شرکت‌های دانش‌بنیان، جلوی پای آنها سنگ‌اندازی کند؛ اقدامی که طبیعتا اثراتش را در میان‌مدت و بلندمدت روی فعالیت بخش قابل‌توجهی از این شرکت‌ها خواهد گذاشت.
بانک‌های کشور طبق مصوبه شورای‌عالی پول و اعتبار مکلف شده‌اند در شرایط اقتصادی امروز، نرخ سود تسهیلات خود را شکل چشم‌گیری بالا ببرند، اما نمی‌توان این مهم را هم نادیده گرفت که نظام بانکداری نرخ سود بانکی را هم افزایش داده است، درحالی‌که صندوق نوآوری و شکوفایی چنین مزیتی را ندارد و از طرف دیگر مخاطبان دریافت تسهیلات این صندوق هم قشر خاصی از جامعه هستند که می‌طلبد برنامه‌ریزی جدی‌تری برای حمایت از آنها صورت بگیرد. با نگاهی به ارائه تسهیلات ۵ هزار و ۹۸۲ میلیارد تومانی که در قالب هزار و ۹۵۸ وام به شرکت‌های دانش‌بنیان تنها در سال‌جاری اعطا شده، باید عنوان کرد که این صندوق جزء مهم‌ترین حامیان مالی شرکت‌های دانش‌بنیان در شرایط امروز کشور به‌شمار می‌رود. البته این بدان معنی نیست که این شرکت‌ها نمی‌توانند سراغ دیگر تامین‌کنندگان مالی مانند بانک‌ها و موسسات مالی بروند،
تبادل نظر