مهر: مدتی پیش خبر رسید ۱۴ ماهیگیر ایرانی که ۹ نفر از آنها به مدت ۸ سال و ۵ نفر دیگر به مدت دو سال اسیر گروه تروریستی الشباب در سومالی بودند، آزاد شده و به ایران بر گشته اند.
آنها برای ماهیگیری به دریا رفته بودند ولی پس از اینکه لنج‌هایشان در آب‌های بین المللی دچار مشکل شد، خود را به جریان آب سپرده و سر از سواحل سومالی درآوردند. الشباب که خود یک گروه تروریستی است به این افراد تهمت جاسوسی زد. آنها بی خبر از همه دنیا در زندان الشباب تحت شکنجه و بازجویی و شرایط سخت زندگی، اسیر شدند.
خانواده‌شان هم تصور می‌کردند همه آنها در دریا غرق شده اند تا دی ماه امسال که آزاد شده و از فرودگاه امام راهی استان سیستان و بلوچستان شدند. اما آزادی آنها به این سادگی نبود. الشباب راضی به رهایی نمی‌شد.
کلی اتفاق افتاد و طول کشید تا ثابت شود ماهیگیران نه جاسوس هستند و نه نیروی اطلاعاتی ایرانی. آنها فقط صیادانی بودند که برای گرفتن روزی به دریا زدند و ناخواسته دچار مشکل شدند و آب آنها را به ساحل آورده بود.
در این مدت سفارت ایران در کنیا برای آزادی ماهیگیران ایرانی پیگیر بود. چون هیچ روابط سیاسی بین ایران و سومالی وجود ندارد و حمایت از ایرانی‌ها در سومالی به عهده سفارت کشورمان در کنیاست.
برمکی ماجرای آزادی ماهیگیران ایرانی را با رعایت ملاحظاتی این طور شرح داد: اواسط سال گذشته مکاتبه‌ای از دفتر وزرات خارجه در چابهار دریافت کردم مبنی بر اینکه شواهدی نشان می‌دهد ماهیگیرانی که لنج‌شان در سال ۹۴ مفقود شده بود؛ زنده هستند.
از آنجا که ما هیچ ارتباط دیپلماتیکی با سومالی نداریم؛ گرفتن اطلاعات از این کشور بسیار سخت بود. اما توانستیم با روش‌هایی، از زنده بودن این افراد مطمئن شده و برای آزادی آنها تلاش کنیم.
از آنجا که ما هیچ ارتباط دیپلماتیکی با سومالی نداریم؛ گرفتن اطلاعات از این کشور بسیار سخت بود
وی گفت: هنگام بررسی برای به دست آوردن اطلاعاتی از ماهیگیران ایرانی متوجه شدیم غیر از لنجی که سال ۹۴ مفقود بود، لنج دیگری نیز در سال ۹۸ دچار مشکل شده و آب آنها را به سواحلی از سومالی برده که در اختیار گروه تروریستی الشباب بوده است، بنابراین ماهیگیران هر دو لنج اسیر این گروه تروریستی شده اند.
وی گفت: این خبر را یکی از سومالیایی‌هایی به ما داد که مدعی می‌شد با ایرانی‌های اسیر شده هم بند بوده و دیده که آنها اوضاع جسمی خوبی دارند. ما متوجه شدیم آنها در یک منطقه مخفی اسیرند به همین دلیل از راههای غیر معمول برای آزادی آنها تلاش کردیم تا اینکه آنها با برداشتی اشتباه، به اسیران ایرانی شک کردند. با این وجود دادگاهی برای آنها تشکیل دادند.
برمکی بیان کرد: این بار ماهیگیران را به دلیل صیادی غیر قانونی در سومالی به پرداخت جریمه ۳۰۰ هزار دلاری برای هر نفر محکوم کردند. اما وقتی متوجه شدند خانواده این افراد امکان پرداخت چنین هزینه‌ای ندارند؛ ماهیگیران را از محل زندان به مکان دیگری که تحت کنترل خودشان بود انتقال دادند با این تفاوت که شرایط بهتری نسبت به قبل داشتند. در آنجا توانستیم ارتباط تلفنی با آنها برقرار کنیم و متوجه شویم غیر از ۱۴ ایرانی، ۶ نفر هم از اتباع پاکستان در بند الشباب هستند.
سرویس اطلاعاتی سومالی مدعی شد ممکن است این افراد از طرف ایران برای آموزش توسط الشباب به منطقه سفر کرده باشند
وی افزود: در تماس با سفیر پاکستان در کنیا، همکاری وی را جلب و در نهایت با همکاری دو کشور، ماهیگیران را شبانه و با کمک برخی نیروهای سومالیایی به صورت مخفیانه به نزدیک ترین بندری که در خارج از کنترل الشباب بود انتقال دادیم.
انتقال صیادان به موگادیشو همه آنچه باید انجام می‌شد نبود و تازه یکی از مشکلات مهم بر سر راه ما ظاهر شد.
سرویس اطلاعاتی سومالی مدعی شد ممکن است این افراد از طرف ایران برای آموزش توسط الشباب به منطقه سفر کرده باشند. بنابراین به حضور ماهیگیران در سومالی مشکوک شدند.
این اتفاق مرا بر آشفته کرد، چون توضیحات کامل را به طرف سومالیایی داده بودیم و گفته بودیم که چنین چیزی صحت ندارد. با این حال بازجویی همه ماهیگیران حدود ۲۰ روز به طول انجامید.
برمکی ادامه داد: من با افراد مختلفی در دولت سومالی تماس گرفتم حتی با یکی از وزرا صحبت کرده و گفتم هیچ دلیلی ندارد که انتقال این افراد را ۲۰ روز به تأخیر انداخته اید. در این مدت یکی از ماهیگیران مریض شده بود و من به آنها اخطار دادم نباید یک تار مو از این افراد کم شود چون در آن صورت ما دولت سومالی را مسئول می‌دانیم. به همین دلیل برای او پزشک فرستادند تا این ماهیگیر بیمار را درمان کند.
وی تصریح کرد: در این مرحله خوشبختانه ما از بابت امنیت صیادان نگرانی خاصی نداشتیم اما چون انتقال آنها به تأخیر افتاده بود و خانواده‌ها منتظرشان بودند توقع و هدفمان این بود که این انتقال هر چه سریع‌تر انجام شود.
بعد از انجام بازجویی‌ها و بعد از گذشت ۲۰ روز دولت سومالی اعلام کرد یک نفر از سفارت ایران در کنیا به آنجا برود و صیادان را تحویل بگیرد. علیرغم وجود ناامنی، بنده شخصاً داوطلب رفتن به سومالی شدم، اما به دلیل قطع روابط سیاسی، دولت سومالی توصیه کرد که وظیفه خود را به سفیر پاکستان در کنیا محول کنم چون او برای تحویل ماهیگیران پاکستانی قرار بود به موگادیشو سفر کند.
در نهایت به سفیر پاکستان وکالت نامه دادم تا فرایند انتقال آنها را انجام دهد. همچنین برای صیادان برگه عبور صادر کردیم چون پاسپورت نداشتند. بلیت هم خریداری شد تا از موگادیشو به استانبول و بعد به ایران سفر کنند.
سفیر ایران در کنیا گفت: ساعت ده و ۳۰ دقیقه صبح روز سوم دی ۱۴۰۱ ماهیگیران از موگادیشو به استانبول رفته و از آنجا پاکستانی‌ها به کشورشان رفتند ولی ایرانی‌ها ساعت ۱۹ و ۴۰ دقیقه همان روز به سمت ایران پرواز کرده و ساعت ۲۳ و ۲۰ دقیقه به فرودگاه امام خمینی تهران رسیدند. از آنجا راهی استان سیستان و بلوچستان شدند.
او در پاسخ به این سوال که چرا در این مدت کسی پیگیر مفقودی ماهیگیران نبود؛ بیان کرد: خانواده ماهیگیران تصور می‌کردند لنج آنها در دریا دچار حادثه شده و همگی غرق شده اند. تا اینکه سال گذشته تماس‌هایی گرفته شد و آنها احتمال می‌دادند که این افراد زنده هستند.
پیگیری‌های مختلف و اعلام آنها به دولت باعث شد؛ برای اطلاع از زنده بودن این افراد به صورت رسمی پیگیری صورت گیرد. من مستنداتی ندارم تا بدانم از زمانی که این افراد دچار حادثه شده اند چه پیگیری‌هایی انجام شده چون من در ایران نبودم. شاید خانواده آنها به دولت اطلاع نداده بودند که این موضوع را من نمی دانم.
وی گفت: ما نمی‌توانستیم به صورت مستقیم با الشباب ارتباط بگیریم اگر این اتفاق می‌افتاد آنها هیچگونه همکاری با ما نمی‌کردند و اتفاقاً ممکن بود دردسر بیشتری برای ماهیگیران بوجود آوردند.
آزادی ماهیگیران در قبال پول یا تبادل زندانی انجام نشد ولی پیگیری برای آزادی آنها به نحوی بود که ردپایی از دولت ایران وجود نداشته باشد تا اگر این اتفاق باز هم تکرار شد، راه حلی داشته باشیم.
برمکی درباره صیادان گرفتار دیگر نیز گفت: براساس اطلاعاتی که ما الان داریم ماهیگیر دیگری اسیر الشباب و در کشور سومالی نیست. تلاش‌های ما تا به امروز منجر به این شده است که سه گروه آزاد شده و به کشور بازگردند.
در سال ۹۹ یک گروه ۹ نفره آزاد شدند البته آنها توسط یکی از دولت‌های منطقه‌ای سومالی زندانی بودند. در واقع کشور سومالی میان الشباب، دولت مرکزی و دولت‌های منطقه‌ای تقسیم شده است.
قبل از آنکه من سفیر ایران در کنیا باشم، هم گروه‌های دیگری آزاد شده اند. این اتفاق در تانزانیا، موریس و ماداگاسکار هم افتاده که گاهی لنج‌های ایرانی بدون مجوز برای ماهیگیری وارد آب‌های سرزمینی این کشورها شده و گرفتار شده اند.
از آنجا که ماهیگیران مجوز صیادی در آب‌های سرزمینی این کشورها را ندارند، گرفتار می‌شوند
برمکی علت اتفاقات اخیر را توضیح داد و گفت: من متوجه شده ام که بیش از ۹۰۰ لنج ماهیگیری در ایران وجود دارد. وقتی صیادان ایرانی از آب‌های ایران خارج می‌شوند و برای ماهیگیری به آب‌های بین المللی می‌روند، نمی‌توانند وارد آب‌های سرزمینی کشورها شوند و برای این کار باید مجوز داشته باشند.
گاهی این قایق‌ها به آب‌های سومالی می‌روند و چون ماهیگیران مجوز صیادی در آب‌های سرزمینی این کشورها را ندارند، گرفتار می‌شوند.
وی ادامه داد: البته در مورد لنج اخیر موضوع تفاوت دارد و آنها در آب‌های بین المللی بودند که دچار مشکل شدند و آب آنها را بی اختیار به ساحل سومالی که در اختیار الشباب بود؛ برده است.
در واقع آنها کمک می‌خواستند ولی لنج‌های دیگر بدون مجوز وارد آب‌های سومالی می‌شوند در گذشته حتی لنج هم مصادره شده است. این را بدانید که سومالی به هیچ لنج ایرانی مجوز ماهیگیری نمی‌دهد. البته تلاش‌هایی برای حل این معضل وجود دارد که امیدواریم با کمک شیلات جمهوری اسلامی ایران بتوانیم آن را بر طرف کنیم.
تبادل نظر