فردای اقتصاد: کمتر کسی است که روز دوم آذرماه سال ۱۳۹۳ را فراموش کرده‌باشد؛ روزی که در اوج مذاکرات برای رسیدن به توافق هسته‌ای، سعود الفیصل، وزیر خارجه وقت عربستان، سراسیمه و بدون اعلام قبلی به وین، شهر محل برگزاری مذاکرات رفت تا بتواند مانع از امضای توافق بین ایران و شش قدرت جهانی شود. جان کری، وزیر خارجه وقت ایالات‌متحده در میانه مذاکره با محمدجواد ظریف، روی باند فرودگاه وین و در داخل هواپیما به دیدار همتای سعودی خود رفت. نتیجه این دیدار به تعویق افتادن شش ماهه توافق هسته‌ای بود.
اکنون هشت سال از آن زمان می‌گذرد و سعودی‌ها دست‌کم در ظاهر و به طور علنی با توافق هسته‌ای ایران و غرب مخالفت نمی‌کنند. تحلیلگران بر این باورند که اولویت اول سعودی‌ها به نتیجه نرسیدن مذاکرات احیای برجام است.
به عبارت دیگر آنها با وجود آنکه به دلایل امنیتی و اقتصادی علاقه‌ای به تصاعد بحران در منطقه ندارند اما در عین حال کاهش تنش میان تهران و غرب چندان آنان را خوشحال نخواهد کرد. ترجیح سعودی‌ها این است که از سویی تهران، تحت فشار تحریم‌ها باشد و از سوی دیگر نه جنگی در منطقه رخ دهد و نه ایران بتواند به شریکی عادی برای غرب تبدیل شود.
به بیان دیگر سعودی‌ها هرگونه تنش و بحران در منطقه را برای ثبات و توسعه اقتصادی خود مضر می‌دانند و از آن اجتناب می‌کنند و همزمان علاقه‌ندارند تا با حل‌وفصل پرونده پرونده هسته‌ای ایران، تهران بتواند به شریکی عادی برای غرب تبدیل شود و انحصار آنان را از بین ببرد.
با این حال اکنون و با گذشت چهار سال از خروج آمریکایی‌ها از برجام – که به تحریک سعودی‌ها و اسراییلی‌ها- صورت گرفت و همینطور شکست سیاست «فشار حداکثری» ترامپ به نظر می‌رسد ریاض از پیگیری اولویت اول خود ناامید شده شده و به این جمع‌بندی رسیده‌است که توافق احیای برجام به زودی حاصل خواهد شد. به این ترتیب تلاش می‌کند تا خود را با شرایط وفق داده و بدون علنی کردن مخالفت خود با این توافق، هزینه‌های دیپلماتیک و امنیتی خود را برای خود ایجاد نکند و به طور غیرعلنی و چراغ خاموش در مسیر احیای برجام سنگ‌اندازی کند.
ضمن آنکه شرایط نظام بین‌الملل، منطقه و همینطور صحنه سیاست‌داخلی عربستان نیز تغییر و آنان را در پیگیری یک سیاست علنی در مخالفت با احیای توافق هسته‌ای محتاط‌تر کرده‌است. در این رابطه گزارش «راز سکوت برجامی عربستان» را بخوانید.
محور اولویت دوم عربستان، علنی نکردن مخالفت با مذاکرات احیای برجام است. بی‌تردید آنان امیدوارند که این مذاکرات به نتیجه نرسد و به صورت چراغ خاموش در مسیر حصول توافق سنگ‌اندازی می‌کنند. آخرین نمونه از این دست‌اقدامات، سخنان اخیر شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان؛ وزیر انرژی عربستان است که گفت کشورش می‌تواند رهبری کشورهای «اوپک پلاس» را برای کاهش تولید نفت برعهده بگیرد. سخنی که معنای غیرمستقیم آن خنثی‌سازی اثرات عرضه نفت ایران در صورت احیای برجام و محروم کردن اروپا و آمریکا از تاثیرات مثبت توافق هسته‌ای بر روی قیمت‌های نفت‌وگاز در غرب است. در این خصوص گزارش «برنامه کاهش تولید نفت؛ در سر بن‌سلمان چه می‌گذرد؟» را بخوانید.
«فردای اقتصاد» در ۲ گزارش تحلیلی به بررسی نقش مرموز عربستان در ماجرای برجام پرداخته و سکوت ریاض در این زمینه را رمزگشایی کرده‌است:
تبادل نظر