عربستان در حال مذاکره با شرکت‌های خارجی برای جذب ۱۰ میلیارد دلار سرمایه در یک میدان بزرگ گازی است. جزئیات این واقعه درس‌های بزرگی برای ایران دارد.
فردای اقتصاد: بلومبرگ به نقل از منابع آگاه از مذاکرات سینوپک چین و توتال فرانسه با آرامکوی عربستان برای سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری در طرح توسعه میدان گازی جفوره خبر داده و می‌گوید با بهره‌برداری از این میدان گازی موقعیت عربستان در بازار انرژی تغییر می‌کند. اما این تغییرات آیا تهدیدی برای ایران محسوب می‌شود؟
طرح بزرگ توسعه میدان گازی جفوره
میدان گازی جفوره، یک میدان گازی نامتعارف است. روش استحصال گاز از میدان‌های نامتعارف به شکل سنتی انجام نمی‌شود و به تکنولوژی پیشرفته‌تر و هزینه بیشتری نیاز دارد. شاید به همین دلیل تا کنون به غیر از آمریکا کمتر کشوری در جهان به توسعه اینگونه میادین دست زده است. میدان‌های گازی و نفتی که در ایران در حال بهره‌برداری هستند همگی متعارفند.
میدان گازی جفوره در شرق عربستان و در نزدیکی سواحل خلیج فارس قرار دارد. بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی آرامکو حجم ذخایر این میدان گازی ۲۰۰ تریلیون فوت مکعب است و با احتساب آن میزان ذخایر گاز عربستان تقریبا دو برابر می‌شود.
آرامکو پیش‌بینی کرده که توسعه و بهره‌برداری از این میدان گازی در مجموع ۱۱۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد و در صورت توافق با ساینوپک و توتال تنها کمتر از ۱۰ درصد از این سرمایه تامین می‌شود.
آرامکو انتظار دارد تولید از این میدان را در سال ۲۰۲۵ آغاز و تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۲ میلیارد فوت مکعب معادل ۵۷ میلیون مترمکعب در روز برساند. با بهره‌برداری کامل از این میدان گازی میزان تولید گاز عربستان حدود ۱۸ درصد افزایش می‌یابد.
جفوره چگونه موقعیت گازی عربستان را تغییر خواهد داد؟
هرچند حجم ذخایر گازی عربستان با احتساب جفوره رشد چشم‌گیری دارد، اما از آنجایی که این میدان نامتعارف است، میزان تولید گاز این کشور به همان نسبت افزایش نخواهد یافت.
با این حال آنچه که به تغییر موقعیت عربستان در بازار گاز با بهره‌برداری از جفوره منجر خواهد شد، برنامه‌های این کشور برای تبدیل شدن به یک صادرکننده با استفاده از گاز این میدان است.
به نظر می‌رسد بخشی از مذاکرات عربستان با غول‌های نفتی و گازی توتال و سینوپک شامل ساخت تاسیسات تبدیل گاز طبیعی به گاز مایع یا همان ال‌ان‌جی است که نشان از برنامه بلند پروازانه سعودی‌ها برای تبدیل شدن به یک صادرکننده گاز دارد. بلومبرگ می‌گوید تصمیم برای ساخت پایانه صادرات LNG یک چرخش برای آرامکو است. این شرکت پیش از این گفته بود که بیشتر گاز جفوره را برای بازار داخلی و تولید محصولات پتروشیمی استفاده خواهد کرد. با این حال جنگ اوکراین و نیاز غرب به جایگزینی گاز روسیه موجب شده بسیاری از کشورها از جمله عربستان به تقلا برای صادرات گاز یا افزایش میزان فروش خود رو بیاورند.
جفوره موقعیت ایران را تهدید می‌کند؟
هرچند که بهره‌برداری از این میدان گامی بلند برای عربستان محسوب می‌شود و موقعیت گازی این کشور به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد و حتی سعودی‌ها در نظر دارند با درآمدهای حاصله از آن بخشی از رویاهای اقتصادی خود را جامع عمل بپوشانند، با این حال این میدان نمی‌تواند موقعیت گازی عربستان نسبت به ایران را چندان دستخوش تغییر کند.
با احتساب گاز جفوره نسبت میدان گازی عربستان به ایران از حدود ۲۰ درصد به حدود ۴۰ درصد می‌رسد. اما نسبت میزان تولید دو کشور تغییر زیادی نخواهد کرد و ایران اگر سطح کنونی تولید گاز خود را حفظ کند همچنان حدود دو برابر عربستان گاز تولید خواهد کرد.
با این حال برنامه‌های بلند پروازانه عربستان برای صادرات گاز یک زنگ هشدار برای ایران است. ایران با وجود اینکه دومین ذخایر بزرگ گازی جهان را در اختیار دارد و سومین تولیدکننده گاز در جهان محسوب می‌شود، اما در باشگاه صادرکنندگان گاز جایگاهی ندارد.
به مدد تولید گاز از ذخایر گازی پارس جنوبی ایران توانسته به سختی تراز تجاری گاز خود را مثبت کند. با این حال در حال حاضر تنها حدود ۵ درصد از گاز تولیدی خود را صادر و باقی آن را در داخل مصرف می‌کند. برنامه عربستان برای صادرات گاز از همین رشد اندک تولید نشان می‌دهد درصورتی که ایران همچنان به بهبود جایگاه خود در بازار گاز بی‌توجهی کند، مانند بازار نفت از قافله جا خواهد ماند.