فردای اقتصاد: رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه، که اخیرا بار دیگر در انتخابات به پیروزی رسید، با معرفی اعضای کابینه جدیدش نشان داد که قصد دارد انقلابی اساسی در شیوه حکمرانی، به ویژه حمکرانی اقتصادی‌اش انجام دهد و به مسیر صحیح بازگردد. اسامی وزرای جدید کابینه اردوغان حکایت از ترمیم بنیادین کابینه آینده ترکیه دارد. او تیم اقتصادی و همچنین وزیر کشور را که به موضع‌گیری‌های تند و شعاری مشهور بود تغییر داده‌است.
به گزارش فایننشال تایمز، اردوغان در سخنرانی روز یکشنبه خود، وزرای جدیدی برای سه وزارتخانه مهم و کلیدی اقتصاد، امور خارجه و کشور معرفی کرد. انتصابات اخیر حدود یک هفته پس از پیروزی اردوغان در یکی از داغترین رقابت‌های انتخاباتی ترکیه در طول دو دهه گذشته، یعنی از زمانی که او قدرت بلامنازع را در این کشور در دست داشته‌است، انجام می‌شود. اردوغان در دور نخست رقابت‌ها موفق به کسب اکثریت مطلق آرا نشد اما در دور دوم توانست، کمال قلیچدار اوغلو، نامزد شش حزب مخالف را شکست دهد و برای یک دوره پنج ساله دیگر، سکان ریاست‌جمهوری را به دست بگیرد. محبوبیت او در چند سال اخیر و به ویژه به دلیل وضعیت بحرانی اقتصادی در ترکیه، آسیب خورده بود.
از کابینه پیشین ترکیه تنها دو وزیر جایگاه خود را حفظ کرده‌اند. این در حالی است که قرار است سال آینده انتخابات مهم و کلیدی شهرداری‌ها برگزار شود و حزب عدالت و توسعه به دنبال بازپس‌گیری کلید شهرداری دو شهر مهم استانبول و آنکارا (پایتخت) است.
اردوغان ساعاتی پیش از اعلام رسمی اعضای جدید کابینه‌اش و مراسم آغاز به کار دولت جدید، با اشاره تلویحی به نزدیک بودن یکصد سالگی تاسیس جمهوری ترکیه گفت: «قرن ترکیه آغاز و درهای رشد کشور گشوده شده‌است.»
تصمیم اردوغان برای استفاده دوباره از محمد شیمشک، معاون سابق نخست‌وزیر و وزیر پیشین اقتصاد، که نزد سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی از احترام و اعتبار بالایی برخورد است، مهمترین علامتی است که نشان می‌دهد اردوغان تصمیم به بازگشت به مسیر سیاست‌های متداول و صحیح اقتصادی گرفته‌است. سیاست‌های پیشین او به سقوط بی‌سابقه ارزش لیر و افزایش لجام گسیخته نرخ تورم منجر شده‌بود.
محمد شیمشک که خود یک اقتصاددان و عضو حزب عدالت و توسعه، حزب اردوغان، است، بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۵ وزیر اقتصاد و از سال ۲۰۱۵ تا سال ۲۰۱۸ معاون نخست‌وزیر بود. در همان سال و با تغییر قانون اساسی، سمت نخست‌وزیری از ساختار قدرت در ترکیه حذف شد.
انتخاب جودت یلماز، به عنوان معاون رییس‌جمهور هم اقدام دیگری است که به باور تحلیلگران حکایت از تغییر اساسی در سیاست‌های اقتصادی اردوغان دارد. او پیشتر مسئولیت‌های مهم اقتصادی هم در دولت و هم در پارلمان ترکیه برعهده داشته‌است.
یک اقتصاددان که نخواست نامش فاش شود در گفت‌وگو با فایننشال تایمز گفت: «نورالدین نباتی، وزیر اقتصاد پیشین، سیاست «لیریزاسیون» (lira-isation) را پیش گرفته‌بود، یعنی سیاستی که بنگاه‌ها و مصرف‌کنندگان را به سمت عدم نگهداری ارزهای خارجی سوق می‌داد. این سیاست اما در پاییز گذشته، به سقوط شدید ذخایر ارزی ترکیه منجر شد و نگرانی‌ها از فرار بیشتر سرمایه‌های خارجی از ترکیه را تشدید کرد.»
تغییر مهم دیگر، برکناری سلیمان صویلو، وزیر کشور ترکیه است که به مواضع تند و ضد غربی، به ویژه ضد آمریکایی شهرت داشت. او انتخابات اخیر را کودتای سیاسی غرب توصیف کرده‌بود.
علی یرلی کایا، استاندار استانبول جایگزین او شده‌است.
ولفانگو پیکولی، مشاور شرکت «تنئو» که یک شرکت روابط عمومی و مشاوره‌ای است در همین زمینه به فایننشال تایمز گفت: «صویلو، انسانی مساله‌دار و سمی بود. او به شدت سیاست‌های ضدغربی و به خصوص ضد آمریکایی اتخاذ می‌کرد و فردی ستیزه‌جو بود.»
تغییر دیگر مهم برکناری مولود چاوش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۳ بود که غربی‌ها شناخت خوبی از او داشتند. هاکان فیدین، رییس شورای امنیت ملی ترکیه، این سمت را برعهده گرفته‌است.
فیدین در شرایطی وزیر خارجه شده‌است که ترکیه به شدت از سوی دیگر اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، تحت فشار است تا با پیوستن سوئد به این پیمان موافقت کند. بر اساس منشور ناتو، موافقت همه اعضا با پیوستن یک عضو جدید ضرورت دارد. آنکارا اما با تاکید بر اینکه سوئد به گروه‌های تروریستی عمدتا کُرد جدایی طلب و تروریستی پناه داده‌است، با این درخواست مخالفت می‌کند. اردوغان همچنین خواستار خرید کیت‌های مدرن کننده اف-۱۶ برای این جنگنده‌های قدیمی از سوی آمریکا و همچنین خرید جنگنده‌های جدید از همین مدل است.
به باور تحلیلگران، تغییرات جدید در دولت ترکیه، حکایت از آن دارد که اردوغان قصد دارد مواضعی متعادل‌تر اتخاذ کند. استفاده بیشتر از تکنوکرات‌ها در کابینه جدید نشان از این تصمیم رییس‌جمهور ترکیه دارد.
برای جزییات بیشتر کلیک کنید:
روایت اکونومیست از فرصت طلایی اردوغان
اردوغان ترکیه را به کدام سو خواهد برد؟
آغاز چانه‌زنی اردوغان و بایدن بر سر F-۱۶
اردوغان: تورم، معضل اصلی ترکیه است
تحلیل متفاوت فرید زکریا از انتخابات ترکیه
پیش‌بینی «اکونومیست» از سرنوشت انتخابات ترکیه
تبادل نظر