فردای اقتصاد - شرکت سکویا کپیتال - Sequoia Capital - یکی از مشهورترین سرمایه‌گذاران استارتاپی اعلام کرد که تحت تاثیر تنش‌های سیاسی بین چین وآمریکا شعبه چین خود را مجزا می‌کند.
هدف از این جداسازی مصون نگاه داشتن سرمایه‌گذاری‌های انجام شده توسط این سرمایه‌گذار جسورانه در چین است با این حال این اقدام نشانه‌ای برای توقف سرمایه‌گذاری خارجی در یکی از مهمترین بازارهای مورد توجه در جهان نیز هست.
چین به لطف سرمایه‌گذاری گسترده چند دهه اخیر رشد قابل توجهی در حوزه تکنولوژی داشته و برندهای بزرگی را نیز در حوزه‌های مختلف تکنولوژی ایجاد کرده اما طی ده سال اخیر چالش‌های سیاسی بین این کشور و غرب عملا راه را برای ادامه مسیر تقریبا مسدود کرده است.
چین همچنین در سالهای اخیر سیاستی را نیز علیه کسب و کارهای داخلی خصوصی خود به اجرا درآورده که نتیجه آن ضعیف شدن برندهای بزرگی مانند علی بابا و خروج کارآفرینانی چون جک ما از آن کشور بوده است.
ارزش سرمایه‌گذاری‌های شرکت سکویا در چین ۵۶ میلیارد دلار برآورد می‌شود. این شرکت آمریکایی در ۱۲۰۰ استارتاپ چینی سرمایه‌گذاری کرده و تنها در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۹ میلیارد دلار برای استارتاپهای چینی سرمایه جمع آوری کرده است.
بر اساس سیاست جدید اعلام شده توسط سکویا کپیتال بازوی چینی این شرکت از این پس به HongShan تغییر نام میدهد. سکویا همچنین سیاست مشابهی را هم در زمینه بازار هند در پیش گرفته و شرکت فعال در آن کشور را هم از شعبه اصلی آمریکایی خود مستقل کرده است.
تاثیر تنش‌های سیاسی بر اقتصاد دو کشور
تنش‌های سیاسی بین دو کشور آمریکا و چین عملا باعث جداسازی سیلیکون ولی و اکوسیستم تکنولوژی چین شده است. یک فرمان اجرایی قریب‌الوقوع از سوی کاخ سفید احتمالا باعث دستور به توقف سرمایه‌گذاری در چین خواهد شد و همین مدیران سکویا را به چنین اقدامی واداشته است.
این تنش سیاسی نه تنها به ضرر چین که حتی به ضرر خود آمریکا هم هست. سکویا در طی ۱۵ سال توانسته بود میلیاردها دلار سود از سرمایه‌گذاری در استارتاپهای خارجی بسازد.
سکویا یکی از شرکتهایی بود که از سرمایه‌گذاری در چین هم به صورت عمومی و هم خصوصی دفاع می‌کرد. لابی‌های این شرکت طی سالهای اخیر از نفوذ قابل توجه و قدرتمندی در واشنگتن برخوردار بودند و از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده دفاع می‌کردند.
به رغم آنکه این شرکت سرمایه‌گذار استارتاپی آمریکایی به شدت از سوی دولت بابت سرمایه‌گذاری در چین تحت فشار بوده اما لابی‌های آن حتی تا همین چند هفته قبل در مذاکرات خصوصی با کاخ سفید استدلال می‌کردند که فعالیت‌های بخش چین آن به طور کل مجزا از آمریکاست.
اما سرانجام به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران متقاعد شده‌اند که دیگر به طور رسمی قادر به حضور در بازار چین نیستند.
این اقدام شرکت سکویا را بسیاری به پیروزی دولت بایدن در فشار به کسب و کارهای آمریکایی تلقی می‌کنند اما هنوز بسیاری از نهادهای آمریکایی از جمله دانشگاه میشیگان و دانشگاه کالیفرنیا در شرکت سکویا چین سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
هرچند این جداسازی می‌تواند شرکت سکویا را از برخوردهای احتمالی دولت مصون کند اما سیگنالی است که پیوندهای سیلیکون ولی و چین در حال گسستن است.
جفری فایدلر کمیسر سابق در کمیسیون اقتصادی چین و آمریکا پیش‌بینی می‌کند که سرمایه‌گذاران بیشتری از بازار چین خارج خواهند شد.
فرش قرمز چینی‌ها برای سرمایه‌خارجی
سکویا کپییتال سرمایه‌گذاری خود را در چین از سال ۲۰۰۵ آغاز کرد زمانی که داگ لئون یکی از مدیران ارشد آن شرکت به چین سفر کرد و با تشریفات و فرش قرمز استقبال شد. او در آن زمان در یک جلسه خصوصی و محرمانه با مدیران ارشد شرکتهای تکنولوژی چین دیدار کرد.
روابط چین و آمریکا در آن زمان روبه گسترش بود و همین موجب سرازیر شدن سرمایه قابل توجهی از سوی سرمایه‌گذارن آمریکایی و اروپایی به این کشور شد.
مجموعه این سرمایه‌گذاری‌ها باعث رشد قابل توجه بخش تکنولوژی و استارتاپهای چین شد. بعضی شرکتهای استارتاپی چین مانند JD.com ( فعال در زمینه تجارت الکترونیکی) و همچنین Didi ( تاکسی اینترنتی ) توانستند به لطف سرمایه قابل توجه به سرعت رشد کنند.
بعضی از این شرکتهای چینی مانند Didi حتی توانستند بعدا رقبای آمریکایی مثل اوبر را وادار به شکست و خروج از بازار چین خارج کنند.
به بیان دیگر استارتاپهای چینی توانستند با سرمایه‌گذاری آمریکایی رقیب استارتاپهای آمریکایی شوند.
راهکار ادامه سرمایه‌گذاری در چینی
سکویای چین به طور مشخص به سرعت توانست اعتبار قابل توجهی در بین سرمایه‌گذاران پیدا کند و از جمله سرمایه‌گذاری‌های موفق آن علی بابا و بایت‌دنس ( شرکت مادر تیک‌تاک) بود.
تیک‌تاک که حالا یک شرکت رقیب بزرگ برای اینستاگرام به شمار می‌رود به لطف سرمایه‌گذاری سکویا چین و خود سکویا شکل گرفت. بعد از سرمایه‌گذاری سکویا در سال ۲۰۱۴ در بایت‌دنس این اپلیکیشن ویدیویی به سرعت در خود آمریکا محبوب شد.
محبوب شدن یک اپلیکیشن چینی در آمریکا خیلی زود باعث حساسیت‌هایی شد و در سال ۲۰۱۹ دولت ترامپ این اپلیکیشن را مورد انتقاد قرار داد و در نهایت در ۲۰۱۹ دستور به توقف فعالیت آن داد.
هرچند در عمل توقف به طور کامل رخ نداد ( به جز در ایالت مونتانا ) اما همین نشان گر آن بود که سرمایه‌گذاری در چین می‌تواند به یک عمل سیاسی تعبیر شود.
شرکت سکویا در عمر ۵۱ساله خود تلاش کرده که خود را از سیاست برحذر دارد. شرکتهای سرمایه‌گذاری جسورانه تا همین اواخر از سوی رگولاتورها چندان تحت فشار قرار نگرفته بودند و سیاستگذاران هم آنها را نادیده می‌گرفتند.
اما در جریان حمله سیاسی به تیک‌تاک مدیران سکویا متوجه شدند که نیاز به کمک سیاستگذران دارند. با این حال آنها باید محتاط می‌بودند تا خود تحت تیررس واشنگتن قرار نگیرند.
مدیران سکویا یک فرد آشنا به امور دولت به نام Don Vieira را برای ارتباط بیشتر با واشنگتن استخدام کردند و او کسی بود که در نهایت جداسازی سکویا چین را پیشنهاد داد.
مذاکرات در نهایت به این توافق انجام شد که این شرکت آمریکایی هیچ تاثیری در تصمیم‌گیری سکویا چین نداشته باشد اما سرمایه‌گذاران همچنان از سود این بخش برخوردار باشند.
دستور اجرایی مقابله با سرمایه‌گذاری در چین
دستور اجرایی رییس جمهور برای مقابله با سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها در چین قرار است تا آخر ۲۰۲۳ صادر شود. در این دستور شرکتهای سرمایه‌گذاری جسورانه مکلف به اعلام سرمایه‌گذاری خود در تکنولوژی‌های حساس در این کشور شده‌اند.
هدف این دستور اجرایی جلوگیری از انتقال دانش از سوی سرمایه‌گذاران آمریکایی به شرکتهای چینی است. این کاری است که شرکت سکویا در همه سالهای گذشته برای موفق کردن کسب و کارهای سرمایه‌گذاری شده‌اش انجام میداده است.
در سالهای گذشته تجربه و دانش قابل توجهی توسط شرکای سکویا به شرکتهای سرمایه‌گذاری چینی ارایه شده است. حالا اما محدودیت‌های دستور اجرایی دقیقا همین نقطه را هدف گرفته است.
تنها نقطه قابل توجه اینکه این دستور اجرایی عطف به ماسبق نمی‌شود به همین دلیل سرمایه‌گذاری‌های فعلی تحت تاثیر این دستور قرار نمی‌گیرند.
این بدان معناست که شرکای سرمایه‌گذاری سکویا مانند مایک موریتز و داگ لئون قادر خواهد بود که سهام خود را در استارتاپهای چینی حفظ کنند. همچنین دهها انستیتو مانند دانشگاه میشیگان، دانشگاه کالیفرنیا و MIT نیز که در سکویا چین سرمایه‌گذاری کرده‌اند، احتمالا شرایط مشابهی خواهند داشت
مقابله چین با فضای استارتاپی
با این حال سیاست‌های چین در سالهای اخیر باعث شده که استارتاپهای چینی جذابیت کمتری برای سرمایه‌گذاری داشته باشند.
مقامات چینی در سالهای اخیر شرکتهای بزرگی مثل علی بابا را تحت فشار قابل توجهی قرار داده‌اند و حتی جک ما یکی از موفق‌ترین کارآفرینان این کشور صرفا به دلیل انتقاد ازمقامات چینی مجبور به خروج از چین و فروش سهام علی بابا شد.
برخی افراد تندرو در حوزه تکنولوژی مانند میلیاردر و سرمایه‌دار مشهور پیتر تیل شرکت سکویا را به دلیل کمک به دولت چین مورد انتقاد قرار داده‌اند. تیل معتقد است این شرکت با سرمایه‌گذاری در حوزه‌هایی چون هوش مصنوعی در چین امنیت ملی آمریکا را تهدید می‌کند.
وینود خوسلا در ماه گذشته به بلومبرگ گفته بود که فکر می‌کند سکویا «باید به ارزشهای غربی متعهد بماند.» در حالی که غول سرمایه‌گذاری خطرپذیر اندریسن هورویتز گفته است که به میلیون‌ها استارت‌آپ حامی اصالت آمریکایی تعهد خواهد داشت و بر اساس منافع ملی عمل می‌کند؛ تلاشی در واکنش به احتمال سرمایه‌گذاری‌های خارجی سکویا.
در همین زمینه این مطلب را هم بخوانید: تجزیه غول تجارت الکترونیکی چین
تبادل نظر