چه اتفاقی باعث بهبود اقتصاد ایران می‌شود؟

انتخاب: هیچ کشوری در جهان مثل ما بودجه ریزی نمی‌کند که ساختار بسیار بسیار غلطی دارد / در دهه‌های اخیر بیش از هزار میلیارد دلار را از بین بردیم تا قیمت ارز را نگه داریم

احمد جانجان، کارشناس اقتصادی، درباره جهش قیمتی شدید در سال‌های پیش رو با وجود عدم اصلاحات اقتصادی گفت: براساس نتایج برنامه‌های توسعه و میزان تحقق آن‌ها و همچنین میزان جاماندگی از خود این برنامه‌ها، می‌توان گفت که آینده سختی در انتظار ماست. با توجه به ناترازی انرژی، کسری بودجه، عدم اصلاح قیمت سوخت و... تنها اتفاقی که می‌تواند اقتصاد ما را از وضعیت فعلی خارج کند این است که این چند قطبی جهان به شکلی بهم بریزد که ما بتوانیم امتیازاتی بگیریم.

عدم اصلاحات اقتصادی و پیگیری برخی مسیرهای غلط برای کنترل قیمت و دخالت در بازار ارز، نتیجه‌ای جز تورم بیشتر، افزایش نارضایتی اقتصادی و درگیر کردن اقتصاد ایران با بیماری نداشته است. طبق تجربه تاریخی در این ساختار اقتصادی هر میزان ارز که وارد شود نتیجه مطلوب و درازمدت نخواهد داشت. با این تفاسیر برخی اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند که در میانه دهه فعلی به جهش‌های قیمتی سختی برخورد خواهیم کرد.

احمد جانجان، کارشناس اقتصادی، درباره جهش قیمتی شدید در سال‌های پیش رو با وجود عدم اصلاحات اقتصادی به «انتخاب» گفت:

براساس نتایج برنامه‌های توسعه و میزان تحقق آن‌ها و همچنین میزان جاماندگی از خود این برنامه‌ها، می‌توان گفت که آینده سختی در انتظار ماست. با توجه به ناترازی انرژی، کسری بودجه، عدم اصلاح قیمت سوخت و... تنها اتفاقی که می‌تواند اقتصاد ما را از وضعیت فعلی خارج کند این است که این چند قطبی جهان به شکلی بهم بریزد که ما بتوانیم امتیازاتی بگیریم. وقتی که یک ساختار، مسیر غلط را پیش می‌گیرد، ایرادات آن به آسانی نشان داده نمی‌شود. همین الان اگر ۴۰ میلیارد دلار به اقتصاد کشور تزریق شود، مطمئن باشید که دلار را پایین می‌آورند و تورم موقتا کاهش پیدا می‌کند. فرآیند مصنوعی ارزش‌گذاری پول ملی یک جا متوقف می‌شود. وقتی میزان منابع ورود به کشور کم می‌شود، مشکلات سیستم نمایان می شود. لذا تزریق منابع ارزی به اقتصاد کشور یک راهکار کوتاه مدت است. ما تا زمانیکه ساختار بودجه ریزی را اصلاح نکنیم همین وضعیت ادامه دارد. هیچ کشوری در جهان مثل ما بودجه ریزی نمی کند که ساختار بسیار بسیار غلطی دارد.

وی در ادامه در رابطه با تکرار اشتباهات اقتصادی در طول تاریخ ایران اشاره کرد: به نظر من از ۶ دهه پیش تاکنون، مشکلات اقتصادی ما به شکل مشابهی ادامه یافته است. دکتر محمد یگانه در مصاحبه‌ای که در سال ۶۳ انجام شده به شکلی سخن می‌گوید که اگر کسی ندارند ایشان رئیس بانک مرکزی دوران پهلوی است، فکر می‌کند ایشان هم رئیس بانک مرکزی دوران خودمان است؛ یعنی همان مشکلات و همان کلمات و نگاه غلط هنوز ادامه دارد. ما هنوز از تکرار مکرر یک سری وقایع درس نگرفته‌ایم.

این کارشناس اقتصادی درباره تصور نادرست از وضعیت فعلی اقتصاد توسط مسئولین بیان کرد: ما در ایران پیش از مرحله سیاست‌گذاری هستیم و اصلا سیاست گذاری در ایران انجام نمی‌شود. با وجود این اکیپی که سر کار آمده‌اند و حرف‌های غیرکارشناسی که می‌زنند و تصور می‌کنند الگو سال ۷۴ در بحث اقتصاد را باید رعایت کنیم؛ هیچ درکی ندارند که وضعیت امروز ما اصلا ربطی به آن دوره ندارد. الان اصلا نمی‌توانیم وام خارجی بگیریم و هیچ رابطه بانکی ما کشورهای جهان نداریم. همین بانک ورنگلد در آلمان برای ما طی یک ماه اخیر مسدود شد و این اتفاق باعث شد دستور واردات گوشت بدهند.

جانجان درباره سیاست سرکوب قیمتی که توسط برخی جعل معنا شده است، سعی در مصادره مفهوم ثبات اقتصادی دارد. ثبات اقتصادی به معنای تثبیت قیمت‌ها نیست. تثبیت قیمت در هیچ کجای دنیا نداریم. با ثبات ترین اقتصادهای دنیا را در نظر بگیرید، نرخ ارز آن ها به صورت لحظه ای در حال نوسان است، اما آن کشور بی ثبات است؟ ما ۵۰ سال است که از این سیاست نتیجه نگرفتیم. تنها راه این ثبات در نظر آقایان ارز است و فقط دنبال کاهش قیمت ارز هستند. منابع ارزی را هم صرف نگه داشتن قیمت ارز در یک محدوده ای می کنند که در آن محدوده هدر می رود؛ بنابراین وقتی منابع تمام می شود مانند سال ۹۶ یک جهش قیمتی را تجربه می کنیم.

جانجان در پایان درباره تلاش دولت برای ثبات قیمتی گفت: سیاست با ثبات یعنی پذیرش عقلانی از آن سطح رشد که برای اقتصاد متصور هستیم. پذیرش مشروط حدودی از رشد به نحوی که خروجی مالی مثبت ۲.۵ درصد بیشتر از ماه قبل نباشد. کسانیکه سیاست ثبات اقتصادی را مصادره به مطلوب کرده و ترجمه جعلی به تثبت قیمت ها کردند، بزرگانشان در مجلس هفتم جلو برنامه توسعه ایستادند و آن طرح را تبدیل به یک شیر بی یال تبدیل کردند و طرح تثبیت قیمت‌ها را تصویب کردند، بعد گفتند ما از تورم ۴۰ درصدی جلوگیری کردیم اما شما الان ارز و یا هر چیزی را دوست دارید نسبت به آن موقع مقایسه کنید که وضعیت بحرانی شده است. اگر آن موقع اجازه می‌دادند که ۱۵ درصد حامل‌های انرژی گران شوند و یا ارز رشد قیمتی طبیعی خود را دنبال می‌کرد، مطئن باشید بالاترین میزان ارز ۲۵ هزار تومان در شرایط فعلی بود. ما بیش از هزار میلیارد دلار را از بین بردیم تا قیمت ارز را نگه داریم.