فردای اقتصاد: در حالی که بر اساس تولید ناخالص داخلی دلاری و ریالی به قیمت‌های واقعی، رشد اقتصادی کشور طی سه دهه گذشته تقریبا یکسان بوده و مقدار آن حدود ۲.۲ برابر شده است، استفاده از تولید ناخالص داخلی دلاری می‌تواند باعث تفسیرهای اشتباهی در این زمینه شود.
اخیرا بانک جهانی مقادیر GDP (تولید ناخالص داخلی) کشورها برای سال ۲۰۲۲ را به روز رسانی کرد که بر اساس آن مقدار GDP دلاری ایران به قیمت جاری حدود ۳۸۹ میلیارد دلار برآورد شده و تا حدود زیادی نشان‌دهنده میزان واقعی GDP کشور در این سال است،
در همین رابطه بخوانید: اندازه دلاری اقتصاد ایران چقدر است؟
با این حال استفاده از شاخص GDP دلاری به قیمت جاری به عنوان ملاکی جهت محاسبه تغییرات رشد اقتصادی می‌تواند گمراه‌کننده باشد. برای مثال بر اساس این شاخص، GDP کشور در طی سه دهه گذشته بیش از ۶ برابر شده است، در حالی که بر اساس قیمت‌های ثابت، هم تولید ناخالص داخلی ریالی و هم دلاری نشان می‌دهند که میزان GDP در این دوره حدود ۲.۲ برابر شده است. در واقع در دوره‌هایی سرکوب دلار، تولید ناخالص داخلی دلاری به قیمت جاری بیش از حد افزایش پیدا می‌کند چرا که بخشی از GDP ریالی بخاطر تورم افزایش می‌یابد در حالی که ارزش دلار برای تعدیل آن بالا نمی‌رود (ماننده دهه ۸۰). و از طرف دیگر در دوره‌هایی مانند دهه ۹۰ که دلار به دلیل سرکوب قبلی و افزایش تحریم‌ها جهش می‌کند، طبیعتا GDP دلاری جاری نیز تعدیل می‌شود.
GDP بر اساس شاخص برابری قدرت خرید
بر اساس شاخص برابری قدرت خرید، GDP دلاری ایران رده ۲۱ ام دنیا را دارد که بسیار قابل قبول به نظر می‌رسد. با این حال ذکر دو نکته در این زمینه حائز اهمیت است. یکی اینکه بر اساس همین شاخص، ایران در سال ۱۳۸۱ در رتبه شانزدهم قرار داشته و لذا در طی دو دهه گذشته دچار تنزل شده و از کشورهایی مانند ترکیه و مصر، پایین‌تر قرار گرفته است. دوم اینکه بالا بودن این شاخص برای ایران و کشورهای مشابه به دلیل پرداخت انواع یارانه‌های مستقیم و غیرمستقیم بوده که باعث افزایش مصرف شده ولی لزوما این افزایش مصرف بهینه نبوده است. ضمن اینکه بخشی از بالا بودن قدرت خرید در ایران و کشورهای مشابه ناشی از پایین بودن قیمت دلاری خدمات است. در واقع در کشورهای پیشرفته همراه با افزایش بهره‌وری و رشد اقتصادی، دستمزدها در بخش خدمات نیز به طور متناسب افزایش پیدا می‌کند و این امر باعث چنین اختلافی شده است.
در همین رابطه بخوانید: تورم تولید، فقط صنعت نیست
تبادل نظر