فردای اقتصاد: از جمله تغییرات مهم بازار کار کشورهای توسعه‌یافته این است که از سویی روندی پیری جمعیت به تدریج نسبت جمعیت در سن کار را کم می‌کند و از سوی دیگر استقبال از هفته‌های کاری کوتاه‌تر -به ویژه در اروپا- هم ساعات کاری مجموع نیروی کار را کاهش می‌دهد. بر خلاف این دو عامل، مهاجرت به این کشورها، افزایش مشارکت اقتصادی جمعیت آن‌ها در بازار کار و افزایش نرخ اشتغال می‌تواند ساعات کاری را افزایش دهد. مجموع اثرات این عوامل دو پیش‌بینی متفاوت از عرضه نیروی کار در اروپا و ایالات متحده ایجاد کرده‌اند. صندوق بین‌المللی پول که نمودار هفته‌اش را به این موضوع اختصاص داده، برآورد کرده طی سال‌های ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۸ رشد ساعات کاری شاغلان مثبت خواهد بود، اما برای اروپا به محدوده منفی راه می‌یابد.
چه عواملی بازار کار اروپا و آمریکا را متأثر می‌کنند؟
همان‌طور که دایره‌های سفید روی نمودار بالا نشان می‌دهند، نرخ رشد ساعات کاری در سه سال منتهی به ۲۰۱۹ در اروپا بالای متوسط یک درصد در سال و برای آمریکا حدود ۰٫۷۵ درصد بوده است. این نرخ رشد طی سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳ در هر دو منطقه کم شده است.
نمودار نشان می‌دهد عوامل مثبت و منفی مؤثر بر این نرخ رشد ساعات کار چگونه در دو منطقه تأثیرگذار بوده‌اند. در اروپا تغییرات جمعیتی اثر منفی بزرگ‌تری بر عرضه نیروی کار گذاشته‌اند و پیش‌بینی می‌شود این اثر ادامه‌دار باشد. کاهش ساعات متوسط کاری در هفته که به معنی کاهش روزها و ساعت‌های کاری افراد در مشاغلان است، در اروپا به طور جدی‌تر در حال رخ دادن است. اما برای آمریکا فقط در مقطع اول مؤثر واقع شده است. البته باید اضافه کرد کاهش ساعات کاری هفته ممکن است از طرقی مثل افزایش بهره‌وری نیروی کار در مجموع اثر کاهش کمّی عرضه را خنثی کند.
گزارش IMF (صندوق بین‌المللی پول) می‌گوید در مجموع در دهه گذشته، مشارکت نیروی کار اروپا نسبتاً سریع رشد کرده است. اما حتی اگر این روند ادامه پیدا کند، با افزایش سن جمعیت، کاهش رشد جمعیت و ادامه کوتاه شدن هفته‌های کاری، عرضه نیروی کار می‌تواند سالانه ۰.۱ درصد در طول پنج سال آینده کاهش یابد. در مقابل، انتظار می‌رود که عرضه نیروی کار ایالات متحده ۰.۲ درصد رشد کند چرا که مهاجرت و ساعات کاری طولانی‌تر فراتر از جبران پیری جمعیت عمل می‌کنند.
پیامدهای مهاجران بر بازار کار دو منطقه
یک عامل تأثیرگذار که باعث شده رشد ساعات کار در ایالات متحده بر خلاف اروپا مثبت پیش‌بینی شود، اثر مثبت مهاجرت به این کشور طی سال‌های پیش روست. در مجموع ظرفیت بیشتر بازار کار برای مهاجران باعث می‌شود اثرات منفی پدیده‌هایی مثل پیری جمعیت کمتر شود؛ چرا که معمولاً نیروی کار مهاجر در سنین جوان‌تر قرار دارند و مشارکت بیشتری هم در بازار کار خواهند داشت. بنابراین می‌توان گفت در کنار این که روند پیری جمعیت در آمریکا کندتر از بسیاری کشورهای توسعه‌یافته و به ویژه منطقه اروپاست، مقدار قابل توجه خالص مهاجرت به این کشور برگ برنده بازار کار آن است.
در این حوزه همچنین بخوانید: پاشنه آشیل سوم اقتصاد چین
اروپایی‌ها چه سیاست‌هایی باید در پیش گیرند؟
گزارش می‌گوید امکان جبران روندهای بازار کار در اروپا محدود است. پیشنهادها برای افزایش بیشتر سن بازنشستگی ممکن است با مخالفت های سیاسی مواجه شود. همچنین زمینه کمی برای افزایش میانگین ساعات کاری وجود دارد زیرا هفته‌های کاری کوتاه‌تر محبوبیت پیدا کرده‌اند.
به گفته IMF، اصلاحات ساختاری برای افزایش بهره‌وری در حال تبدیل شدن به نکته‌ای حیاتی است. انجام این کار هم فشارهای تورمی بازار کار را کاهش می‌دهد و هم پتانسیل رشد اقتصادی بلندمدت را افزایش می‌دهد. تقویت عرضه نیروی کار از طریق اجازه‌دادن به نیروی کار برای کار بیشتر، ساده‌تر کردن انتقال بین مشاغل، آماده‌کردن نسل‌های جدید برای مشاغل آینده، آموزش مهارت‌های جدید به افراد و تسهیل ادغام نیروی کار مهاجر، همگی نقش مهمی را ایفا می‌کنند.
تبادل نظر