فردای اقتصاد: خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از منابع آگاه اعلام کرد که عربستان سعودی و روسیه، رهبران واقعی گروه تولیدکننده نفت اوپک پلاس، نرخ ۱۰۰ دلار در هر بشکه را قیمتی منصفانه برای طلای سیاه می‌دانند و بر این باورند که این قیمت به اقتصاد جهانی هم ضربه نخواهد زد. آنها ۹۰ دلار را کف قیمت نفت می‌دانند و به محض رسیدن بهای نفت به زیر این سطح قیمتی نسبت به آن واکنش نشان خواهند داد.

بر اساس این گزارش سازمان کشورهای صادرکننده نفت، روسیه و سایر متحدانش، موسوم به اوپک پلاس، بیش از ۴۰ درصد از عرضه ۱۰۰ میلیون بشکه نفت جهان را تولید می‌کنند. بنابراین سیاست عرضه این گروه تأثیر زیادی بر قیمت جهانی سوخت دارد.

اوپک پلاس به صراحت سطح قیمت ترجیحی خود را اعلام نمی‌کند. مقامات ارشد عربستان سعودی و روسیه در هفته‌های اخیر گفته‌اند که تمرکز سیاست این گروه اطمینان از مطابقت عرضه جهانی نفت با تقاضا است، نه دفاع از قیمتی معین. در این خصوص یک منبع ارشد اوپک پلاس که از این موضوع آگاه است به رویترز گفته است: اهداف ما سرراست است، ما به تعادل عرضه و تقاضا در یک دوره بیشتر از یک سال و اغلب یک سال و نیم توجه داریم. متغیرهای زیادی خارج از کنترل انسان وجود دارد که بر بازارها اثرگذار است، از جمله کووید در سال ۲۰۲۰ و بحران مالی ۲۰۰۸، بنابراین ما باید فروتن باشیم.

با این حال، یکی از معیارهای کلیدی تعادل عرضه و تقاضا، قیمت است. زمانی که تقاضا از عرضه پیشی بگیرد، قیمت‌ها افزایش می‌یابد و بالعکس. اظهارات اعضای گروه و اینکه آیا آنها عرضه را افزایش یا کاهش می‌دهند، نشان می‌دهد که تولیدکنندگان نفت بازدهی معقول برای نفت خود را در چه ارقامی می‌بینند.

سه منبع دولتی و تحلیلگران به رویترز گفتند که سیگنال‌های اخیر نشان می‌دهد که سطح قیمت ترجیحی حدود ۹۰ تا ۱۰۰ دلار برای هر بشکه نفت خام برنت است. این بالاتر از سطح تصور شده قبلی در حدود ۷۵ دلار است که ناظران به عنوان قیمت مورد درخواست اوپک پلاس برآورد کرده بودند.

نفت در اکثر سه ماهه دوم در نرخ‌های ۱۰۰ تا ۱۲۰ دلار معامله شد و دولت‌های کشورهای واردکننده نفت را که از قبل با تورم سرسام‌آور روبرو بودند، نگران کرد. در این میان برخی از این کشورها از جمله آمریکا تلاش کرد که عربستان و متحدانش را برای افزایش عرضه و کاهش قیمت‌ها متقاعد کند.

اما تولیدکنندگان بزرگ نفت از جمله عربستان سعودی در هفته‌های اخیر برای حمایت از قیمت‌هایی که در بحبوحه تضعیف چشم‌اندازهای اقتصاد و تقاضای جهانی به کمتر از ۹۰ دلار کاهش یافته بود، بیانیه‌ صادر کرده و تولیدات خود را ۱۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دادند. بسیاری از تحلیلگران این اقدام را به عنوان سیگنالی برای دفاع از قیمت‌های بالای ۹۰ دلار تفسیر کردند.

چرا عربستان خواهان نفت ۱۰۰ دلاری است؟

رویترز به نقل از برخی منابع آگاه خود می‌گوید کریدور قیمت‌ مطلوب کشورهای صادرکننده نفت با افزایش هزینه‌ها و تورم بیشتر شده است، یعنی حالا تولیدکنندگان برای متعادل کردن بودجه خود باید درآمد بیشتری از نفت تولید کنند.

یکی از این سه منبع گفت: «قیمت نفت در ۱۲۰ تا ۱۳۰ دلار مخاطره‌آمیز است و عربستان از آن جلوگیری می‌کند، اما قیمت ۱۰۰ دلار تأثیر زیادی بر اقتصاد جهانی نخواهد داشت و عربستان با این قیمت راحت خواهد بود».

در حالی که اکثر تولیدکنندگان اوپک پلاس به درآمد نفت متکی هستند و برای متعادل کردن بودجه خود نیازمند قیمت‌های متفاوتی از نفت هستند، عربستان سعودی و روسیه هیچ هدف قیمتی رسمی ندارند. مقامات سعودی سال‌ها است که آشکارا در مورد هدف قیمت هیچ حرفی نمی‌زنند.

خزانه کشورهای نفتی، از جمله عربستان سعودی، به دلیل سقوط قیمت ناشی از همه‌گیری کرونا در سال ۲۰۲۰ خالی شد و حالا قیمت‌های بالای بالای نفت به آنها کمک می‌کند خزانه خود را دوباره پر کنند.

صندوق بین المللی پول در ماه آوریل قیمت سر به سر نفت عربستان سعودی یعنی قیمت نفتی که با آن بودجه خود را متعادل می‌کند را ۷۹.۲۰ دلار در هر بشکه پیش بینی کرد. دولت سعودی قیمت نفت خام خود در بودجه را فاش نمی‌کند.

کارن یانگ، کارشناس ارشد مؤسسه خاورمیانه در واشنگتن می‌گوید: «نفت بیش از ۱۰۰ دلار برای کشورهای تولیدکننده نفت پول بادآورده است. من فکر می‌کنم قیمت‌های بالای ۸۰ دلار را می‌خواهند.» این منبع آگاه گفت که نفت ۱۰۰ دلاری برای شرکت‌های نفتی در سراسر جهان هم لازم است تا سطح سرمایه‌گذاری خود را برای اطمینان از عرضه مطابق با تقاضا جفظ کنند.

انگیزه روس‌ها از نفت ۱۰۰ دلاری

اما حتی پس از کاهش قیمت‌ها به ۹۰ دلار در هر بشکه، نفت هنوز نسبتاً گران است. برنت در ماه فوریه برای اولین بار از سال ۲۰۱۴ به بالای ۹۰ دلار بازگشت.

روسیه انگیزه‌های متفاوتی نسبت به عربستان سعودی برای قیمت‌های مطلوب و بالای نفت دارد. امسال، مسکو مجبور شده است نفت خام خود را با تخفیف به خریداران آسیایی بفروشد، زیرا اروپا و ایالات متحده واردات نفت روسیه را به تلافی جنگ در اوکراین ممنوع یا منع کرده‌اند.

دو منبع صنعتی آشنا با تفکر روسیه گفتند که روسیه برای جبران تخفیف‌ها، نفت حداقل ۱۰۰ دلاری می‌خواهد. اما معاون نخست وزیر، الکساندر نواک این ایده را رد کرد که تبانی قیمتی بین تولیدکنندگان نفت وجود دارد. نواک در این باره گفت: ما(اوپک پلاس) در مورد قیمت‌گذاری صحبت نمی‌کنیم، بلکه در مورد کافی بودن عرضه در بازار صحبت می‌کنیم تا از یک طرف مازاد و از طرف دیگر کمبودی نداشته باشیم.

اوپک در گذشته تلاش‌های پراکنده‌ای برای حفظ قیمت‌ها در سطح معینی انجام داده است. در سال ۲۰۰۰، این گروه مکانیزم باند قیمتی را برای حفظ نفت بین ۲۲ تا ۲۸ دلار ارائه کرد. وقتی چند سال بعد قیمت‌ها به بالای ۲۸ دلار رسید، این هدف قیمتی به حالت تعلیق درآمد.

عربستان سعودی و اوپک همچنین در مقاطع مختلف از قیمت ۱۰۰ دلاری نفت حمایت کرده اند. عربستان برای اولین بار نفت ۱۰۰ دلاری را در سال ۲۰۱۲ تایید کرد و در سال ۲۰۱۸ مقامات سعودی در جلسات خصوصی گفتند که نفت ۸۰ تا ۱۰۰ دلاری مطلوب است.

پس از تحولاتی از جمله رونق نفت شیل ایالات متحده و در نتیجه مازاد عرضه جهانی و فروپاشی قیمت، چنین آرزوهای بلندی کاملا بر باد رفته بود. اکنون، عرضه محدود دوباره از قیمت‌ها حمایت می‌کند. رشد شیل از فهرست نگرانی‌های اوپک پایین آمده است و پیش‌بینی‌کنندگان با وجود رشد اقتصادی ضعیف‌تر و ترس از رکود همچنان انتظار رشد قابل توجهی در تقاضای نفت در سال ۲۰۲۳ دارند.

تاماس وارگا از معامله‌گر نفت در PVM با اشاره به نفت برنت گفت: اوپک پلاس به دنبال ۹۰ دلار به عنوان حداقل قیمت است. وی افزود: برنامه‌های گروه ۷ برای سقف قیمتی نفت روسیه با هدف کاهش درآمد مسکو و در عین حال جریان نفت این کشور می‌تواند در صورت تلافی مسکو از قیمت‌ها حمایت کند.

وی گفت: «این نشان می‌دهد که اتحاد قصد دارد از کف قیمت ۹۰ دلار دفاع کند و در زمانی اتفاق می‌افتد که سقف پیشنهادی قیمت نفت روسیه می‌تواند به اقدامات تلافی‌جویانه از سوی روسیه منجر شود و تراز نفتی را بیشتر تشدید کند».