فردای اقتصاد: طبق اعلام بانک مرکزی، رشد سالانه پایه پولی تا پایان آذرماه به ۳۳٫۵ درصد رسیده که به معنای پنج واحد درصد کاهش این نرخ طی تنها یک ماه است. همچنین رشد نقدینگی با ۰٫۷ واحد درصد افزایش نسبت به ماه قبل، به ۲۶٫۹ درصد رسیده است.
آخرین روندها در دو متغیر پولی مهم
کل رقم نقدینگی کشور تا پایان آذر به ۷۴۹۸ هزار میلیارد تومان رسیده است. پایه پولی در آذرماه هم رقم ۱۰۲۳ هزار میلیارد تومان را به ثبت رساند. بر این اساس پایه پولی در پایان آذرماه سال جاری رشدی معادل ۱۹ درصد را نسبت به پایان سال ۱۴۰۱ تجربه کرد. به دلیل این که رشد پایه پولی همچنان بالاتر از نقدینگی است، طبیعتاً نسبت این دو، یعنی ضریب فزاینده کاهش یافته است. گزارش بانک مرکزی از کاهش ۰٫۶ واحد درصدی در این نسبت خبر داده است.
نمودار بالا نشان می‌دهد پس از اوج ۴۵ درصدی رشد سالانه پایه پولی در ابتدای بهار، این نرخ در ماه‌های بعدی تا حدود ۴۰ درصد پایین آمد اما کاهش رشد پول پرقدرت به زیر چهل درصد تا مهرماه زمان برد. بنا بر آمارهای خلاصه‌ای که در این مدت به صورت پراکنده از سوی بانک مرکزی منتشر شده، رشد پایه پولی روند نزولی خود را ادامه داده و ابتدا به ۳۸٫۵ درصد در آبان و سپس ۳۳٫۵ درصد در آذر رسیده است.
همچنین از این نمودار مشخص است که میانگین رشد سالانه پایه پولی طی سال‌های ۹۰ تا ۹۸ به طور متوسط در مقادیر بسیار پایین‌تری بوده است. بنابراین رشد ۳۳٫۵ درصدی هنوز از رشد بلندمدت ۲۰ درصدی بسیار بالاتر است. اما رشد نقدینگی فعلاً به متوسط سال‌های ۹۰ تا ۹۸، یعنی نرخ ۲۵ درصدی نزدیک شده است. البته رسیدن به این ارقام رشد دهه ۹۰ نهایتاً می‌تواند تورم را هم به محدوده زیر سی درصدی سابق برگرداند و برای مهار تورم برنامه‌ریزی برای رشدهای بسیار پایین‌تری لازم است.
تداوم روند کاهشی در رشد پایه پولی و نقدینگی می‌تواند خبر خوبی برای وضعیت تورم پیش رو باشد. باید دید در زمستان آیا کسری بودجه پایان سال دولت فشار مضاعفی بر پایه پولی خواهد داشت یا نه.
رشد پایه پولی چطور در یک ماه ۵ واحد درصد کم شد؟
رشد ماهانه پایه پولی، به عنون پول پرقدرت منتشرشده توسط بانک مرکزی، در سه ماه پاییز امسال به محدود ۱٫۵ درصد کاهش پیدا کرده است. از سوی دیگر، نگاهی به رشد ماهانه این متغیر در آذرماه سال گذشته نشان از یک رشد ناگهانی ۵٫۳ درصدی می‌دهد. این شرایط باعث شده رشد پایه پولی در پایان آذر امسال نسبت به آذر سال گذشته، افت قابل توجهی را نسبت به این رشد در مقایسه آبان‌های این دو سال تجربه کند.
عمده رشد بیش از پنج درصدی پایه پولی در آذر سال پیش به دلیل رشد ۲۰٫۵ درصد بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی طی یک ماه بوده است. آبان و آذر ۱۴۰۱ شروع پررنگ‌ترشدن نقش رشد بدهی بانک‌ها در رشد پایه پولی است؛ به طوری که سهم این بخش از رشد سالانه پایه پولی در آذر سال گذشته به ۲۱ درصد می‌رسد و پس از آن مدام افزایش می‌یابد.
جزئیات آمارهای پولی، از جمله اجزای پایه پولی، برای سه ماه گذشته منتشر نشده و نمی‌توان مطمئن بود که رشد پایه پولی بیشتر از کدام ناحیه کاهش یافته است. با این حال احتمالاً کاهش رشد سالانه بدهی بانک‌ها که تا شهریور مسئول ۵۱ واحد درصد رشد پایه پولی بود، در کنار تداوم کاهش خالص ذخایر خارجی -که در شهریورماه سهم منفی ۱۲ واحد درصدی در رشد پایه پولی داشت- منجر به این وضعیت شده باشند.
تبادل نظر