عقب نشینی یونیکورن ترکیه‌ای از بازارهای جهانی

فردای اقتصاد - استارتاپ ترکیه‌ای گتیر که زمانی ارزش آن به ۱۲ میلیارد دلار می‌رسید و خیلی سریع وارد بازارهای اروپا و آمریکا شد حالا در حال عقب نشینی به پشت مرزهای ترکیه است. 

گتیر در سال ۲۰۱۵ در ترکیه تاسیس شد و یک سرویس تحویل فوری مواد غذایی سوپرمارکتی در شهرهای بزرگ ترکیه بود. ایده این استارتاپ این بود که کالاهای سوپرمارکتی را در کمتر از ۱۰ دقیقه به به مشتریان برساند.

این استارتاپ پس از موفقیت در بازار داخلی ترکیه با حمایت سرمایه‌گذاران بین‌الملی خیلی سریع به سمت بازار کشورهای اروپایی و آمریکا رفت. دوران کرونا این فرصت را به استارتاپ‌هایی چون گتیر داد که سرمایه هنگفت جذب شده را برای توسعه سریع و نفوذ در بازارهای مختلف به کار بگیرند اما بعد از دوران پاندمی وضعیت فرق کرد. 

گتیر اعلام کرده که تمامی فعالیت‌های خود در آمریکا، بریتانیا و اروپا را متوقف می‌کند و سرمایه خود را برای فعالیت در بازار ترکیه متمرکز می‌کند. 

این استارتاپ شش‌هزار نیروی خود در این کشورها را اخراج می‌کند، بازارهایی که به گفته گتیر فقط ۷ درصد درآمد این شرکت را تامین می‌کردند. 

گتیر تنها شرکت در عرصه تحویل سریع کالاهای سوپرمارکتی نیست که به چنین دشواری‌هایی برخورده است. گزارشها حاکی است که استارتاپ Flink، رقیب گتیر در آلمان، هم با وضعیت مشابهی روبه روست. این استارتاپ به دنبال جذب ۱۰۶ میلیون دلار سرمایه بود که تا به حال توانسته یک سوم آن را محقق کند. این شرکت فعالیت‌های خود رادر فرانسه بسیار محدود کرده و به دنبال ادغام در یک شرکت دیگر یا جذب سرمایه جدیدی است.

گتیر بین سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۳ بالغ بر ۲.۳ میلیارد دلار سرمایه از ۳۶ سرمایه‌گذار جذب کرد که برخی از آنها مانند شرکت سرمایه‌گذاری جسورانه سکویا، تایگرگلوبال، سیلور لی و صندوق مبادلا از مشهورترین سرمایه‌گذاران حوزه استارتاپی به شمار می‌روند. 

این استارتاپ برای رشد سریع خود برخی از رقبای خود در بازارهای خارجی را مانند فرش‌دیرکت آمریکا، گوریلاس آلمان  و ویزی بریتانیا به تملک خود درآورد. 

با این حال این فصل جدید برای گتیر به معنای پایان این استارتاپ نیست. بازار ترکیه هنوز به اندازه خود قابلیت گسترش دارد و گتیر با جذب سرمایه جدید از صندوق مبادلا امارات و G Squared به دنبال این موضوع است. 

این نخستین بار نیست که گتیر در فکر کوچک کردن کسب وکار خود است. در سال ۲۰۲۳ نیز این شرکت ۱۴ درصد از کارکنان خود را اخراج کرد و از برخی کشورهای اروپایی مثل اسپانیا، ایتالیا و پرتغال هم خارج شد.

چرا رشد استارتاپ‌هایی مثل گتیر دشوار شد؟

استارتاپ‌های سفارش آنلاین و تحویل محصولات سوپرمارکتی مانند گتیر با چندین چالش روبه رو هستند.

کاهش تقاضا بعد از همه‌گیری کرونا: در دوران کرونا تقاضا برای خدمات تحویل فوری غذا وکالا به شدت افزایش یافت چراکه مردم ترجیح میدادند از خانه خرید کنند تا خطر ابتلا به ویروس را کاهش دهند. بازگشت به شرایط عادی و بازگشایی فروشگاه‌ها و مراکزخرید تقاضا برای خرید آنلاین را کاهش داد.

رقابت شدید: بازار تحویل فوری شاهد رقابت فزاینده‌ای است. شرکتهای بزرگی مانند اوبر، آمازون و دورداش هم به ارایه خدمات مشابه روی آورده‌اند که باعث شده رقابت برای جذب مشتریان وحفظ سهم بازار بسیار دشوار شود.

نیاز به سودآوری: مدل استارتاپ‌ها برای تامین مالی جذب سرمایه عظیم برای رشد سریع است. با این حال با کاهش تقاضا و افزایش رقابت فشار برای رسیدن این کسب وکارها به سودآوری افزایش یافته و این شرکتها را مجبور می‌کند از برخی بازارها خارج شوند تا منابع مالی خود را مدیریت کنند وبر بازارهای سودآورتر تمرکز کنند.

چالشهای رگولاتوری: شرکتهای غیر محلی برای توسعه بین‌المللی با چالش‌های مقرراتی و قانونی مختلفی روبه روهستند از تامین مقررات در مورد حقوق کارگران تا حفظ استانداردهای ایمنی وحفاظت از داده‌های مشتریان و این کار را برای آنها دشوارتر میکند. 

مدیریت زیرساخت و لجستیک : شرکتهای تحویل فوری نیاز به زیرساخت لجستیکی بزرگ و کارآمدی دارند و این شامل انبارهای محلی ( دارک‌استورها) در مناطق شهری است که مدیریت این زیرساخت‌ها در مقیاس بین‌المللی می‌ةواند هم پرهزینه و هم پرچالش باشد.

مجموعه این موانع و چالشها شرکتهایی چون گتیر را به تجدید نظر در مدل حرکت در بازارهای فعلی می‌کند.