فردای اقتصاد: خبرها نشان می‌دهد که از زمان آغاز جنگ اوکراین میزان صادرات نفت ایران نوسان شدیدی یافته چراکه در مهمترین بازار نفت کشور(چین) حالا رقیبی قدر یعنی روسیه قد علم کرده است. بر اساس آخرین برآوردها، صادرات نفت ایران از اوج یک میلیون بشکه در روز حدود ۲۵ درصد کاهش یافته و به متوسط ۷۵۰ هزار بشکه در روز رسیده است. علاوه بر این برخی گمانه‌ها نشان می‌دهد که اخیرا نفتکش‌های کمتری نسبت به قبل حاضر به صادرات نفت کشور هستند چراکه نفتکش‌هایی که به طور پنهانی نفت را منتقل می‌کنند حالا خواهان بیشتری دارند و باید نفت روسیه را هم جا به جا کنند.
افت ۲۵ درصدی صادرات نفت ایران
بلومبرگ گزارش داده که به گفته افراد آگاه از فروش نفت جمهوری اسلامی، صادرات نفت ایران در ماه‌های اخیر در بحبوحه افزایش رقابت با روسیه در بازار کلیدی آسیا کاهش یافته است. به گفته این افراد که خواسته‌اند نامشان فاش نشود، صادرات نفت خام تهران از اوج یک میلیون بشکه به میانگین ۷۵۰ هزار بشکه کاهش یافته است.
آنها گفته‌اند که محموله‌های ایران با محموله‌های روسیه در کشورهایی مانند چین روبه‌رو می‌شوند و تهران مجبور است به طور مرتب قیمت‌های خود را بررسی و تنظیم کند تا برای خریداران جذاب بماند.
فروش نفت ایران تحت فشار تحریم‌های آمریکا قرار دارد و از زمان خروج ترامپ از برجام چین مهمترین بازار نفت کشور است. محموله‌های ایران اغلب به شکلی به چین صادر می‌شود که مبدا صادرات آن از نهادهای نظارتی آمریکا پنهان بماند. هرچند ایران برای جذب مشتریان خود در چین در شرایط تحریم مجبور به دادن تخفیف است اما افزایش بشکه‌های روسیه در بازار آسیا بعد از اعمال تحریم‌های غرب علیه این کشور، تهران را مجبور کرده که به خریداران تخفیف بیشتری بدهد.
ایران روزانه ۲.۱ میلیون بشکه نفت خام به پالایشگاه‌های داخلی خود عرضه می‌کند، به این معنی که کل تولید کشور تقریبا ۲.۸ میلیون بشکه در روز است. اگر توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با قدرت‌های جهانی از جمله ایالات متحده احیا شود، ایران آماده افزایش صادرات خواهد بود. پیش از تحریم‌ها میزان صادرات نفت‌خام و میعانات گازی ایران به روزانه ۲.۷ میلیون بشکه می‌رسید.
اما مذاکرات بر سر برنامه جامع اقدام مشترک، برجام در هفته‌های اخیر متوقف شده است. بسیاری از تحلیلگران تردید دارند که قبل از انتخابات میان دوره‌ای ایالات متحده در ماه نوامبر این مذاکرات احیا شود.
روزهای سخت‌تری از راه می‌رسد
مسکو در تلاش است تا فروش خود را به آسیا افزایش دهد. چراکه ممنوعیت خرید نفت روسیه توسط خریداران اروپایی از ابتدای سال ۲۰۲۳ اعمال می‌شود. غرب به دنبال این است که بر نفت روسیه سقف قیمتی لحاظ کند از این رو روسیه بیش از پیش به بازارهای آسیایی متمایل شده است. در ماه‌های اخیر پالایشگاه‌های خصوصی چینی یا همان تیپات‌ها، خرید گریدهای نفت روسی را افزایش داده‌اند. گفته می‌شود روسیه تا ۲۰ درصد تخفیف به محموله‌های صادراتی خود اعمال می‌کند.
صادرات نفت روسیه به چین و هند در حال حاضر ۲.۱ میلیون بشکه در روز است که نسبت به ۹۰۰ هزار بشکه در سال ۲۰۲۱ و قبل از حمله به اوکراین رشد چشم‌گیری داشته است.
با این حال هنوز روزانه حدود ۲ میلیون بشکه از نفت مسکو به سمت اروپا می‌رود و روسیه باید برای آن پیش از شروع ممنوعیت رسمی اتحادیه اروپا بازار جدیدی پیدا کند.
دردسر روسیه برای حمل نفت ایران
بریمار، یک شرکت ارائه دهنده خدمات تجاری نیز گفته است که ایران به طور فزاینده‌ای به ناوگان ملی نفتکش خود برای ارسال نفت خام خود متکی شده است زیرا ناوگان پنهانی که به طور این اقدام را انجام می‌دادند حالا بیشتر سرگرم صادرات نفت خام روسیه هستند.
بریمار تخمین می‌زند که کل ناوگان تاریکی که حداقل یک بار در سال گذشته نفت خام ایران یا ونزوئلا را حمل کرده، ۱۰۲ فروند آفرامکس، ۵۸ سوئزمکس و ۸۰ فروند VLCC بوده است. اگرچه به نظر می‌رسد این ناوگان بزرگی است، اما اکثر کشتی‌های درگیر در تجارت غیرقانونی، بسیار ناکارآمد هستند و با سرعت‌های پایین‌تری حرکت می‌کنند. آنها تنها یک یا دو بار در سال بارگیری می‌کنند و زمان زیادی را صرف انتقال نفت به نفتکش‌های دیگر و انتظار برای تخلیه آن در پایانه‌ها می‌کنند.
بریمار گفته است ۳۳ نفتکش که قبلا نفت خام ایران یا ونزوئلا را حمل می‌کردند، از آوریل امسال نفت یا محصولات نفتی روسیه را بارگیری کرده‌اند. بریمار تخمین می زند که ایران بیش از ۴۰ درصد از نفت خام خود را در ماه ژوئیه بر روی VLCC های متعلق به شرکت ملی نفتکش ایران NITC صادر کرده در حالی که این میزان در ماه های می و ژوئن کمتر از ۲۵ درصد بوده است. از ناوگان پنهانی که قبلاً نفت خام ایران یا ونزوئلا را تقریباً منحصراً به چین حمل می‌کردند، اکنون حدود ۸ کشتی برای حمل نفت خام روسیه به هند، ۱۴ کشتی به چین و دو کشتی به هر دو استفاده می‌شوند.
این شرکت همچنین پیش‌بینی کرده است که با افزایش صادرات نفت روسیه به آسیا تا پایان سال وضعیت از این هم بدتر شود.
تبادل نظر