صحت سنجی ادعای وزارت ارتباطات در رفع محدودیت‌های اینترنتی

فردای اقتصاد - در حالی که وزارت ارتباطات اعلام کرده محدودیت‌های اینترنتی به جز دو پلتفرم اینستاگرام و واتس‌اپ برداشته شده، کاربران اینترنت در کشور شاهد عدم بازگشایی قابل توجه در فضای اینترنت هستند. 

محدودیت‌های اینترنتی که حالا حدود یک ماه از آن‌ها می‌گذرد شامل چندین لایه است که وزارت ارتباطات مشخص نکرده کدام لایه از این محدودیت‌هارا رفع کرده چراکه تجربه کاربران و نگاهی به وضعیت اینترنت نشان دهنده آن است که تغییر چندانی در این وضعیت ایجاد نشده است. 

با توجه به اینکه مسوولان ارتباطی هیچ گونه اطلاعاتی در مورد نوع محدودیت‌ها ارایه نداده‌اند و اساسا اطلاع رسانی از این محدودیت‌ها صرفا بعد از اجرای آنها صورت گرفته موارد مورد نظر تنها از طریق تجربه کاربران و اعلام آنها مشخص شده است. 

برای صحت سنجی گفته‌های وزارت ارتباطات مبنی بر کاهش محدودیت‌های اینترنتی نگاهی به این محدودیت‌ها انداخته‌ایم. 

قطع ساعتی اینترنت موبایل 

از نخستین روزهای آغاز اعتراضات شاهد قطع ساعتی اینترنت موبایل به صورت سراسری بودیم. در این حالت اساسا دسترسی به اینترنت کاملا مختل شده و تنها دسترسی به سایتهای داخلی با دیتای موبایل انجام می‌شد.در روزهای نخست قطع اینترنت موبایل باعث اختلالات قابل توجهی در برخی سرویسهای خدماتی، بانکی و حتی دولتی هم شد اما به مرور برخی از اختلالات به مرور کمتر شد. ساعات قطع اینترنت موبایل در تمام نقاط کشور یکسان نبوده و در برخی نقاط حتی اینترنت ثابت هم قطع می‌شد. 

الگوی کلی قطع اینترنت موبایل شامل قطع ارتباط از حدود ساعت ۱۶ تا نیمه شب بوده است هرچند گزارشهای مختلفی مبنی بر قطع اینترنت خانگی در این ساعات هم وجود داشته است. 

طی هفته اخیر هر چند روزهای قطع اینترنت موبایل کاهش پیدا کرد اما در روزهایی که شاهد قطع اینترنت موبایل بودیم ساعات قطع افزایش پیدا کرد و از صبح تا نیمه شب دسترسی کاربران به شبکه اینترنت کاملا مختلف بود. به بیان دیگر هرچند تعداد روزهای اختلال در اینترنت موبایل به تدریج کاهش یافته اما ساعات اختلال افزایش پیدا کرده است.

کاهش پهنای باند 

هرچند مسوولان شرکت زیرساخت اساسا گزارشی در مورد میزان پهنای باند ایران در یک ماه اخیر منتشر نکرده‌اند اما تجربه کاربران نشان دهنده افت قابل توجه پهنای باند اینترنت در هفته‌های اخیر است. این کاهش پهنای باند به خصوص در زمینه دسترسی به اینستاگرام و واتس‌اپ کاملا محسوس بوده است. در کل تجربه کاربران نشان دهنده این است که تغییر چندانی در کیفیت اینترنت از ابتدای شروع اعتراضات تاکنون به وجود نیامده است. 

فیلترینگ برنامه‌ها

اختلالات اینترنتی با فیلترینگ اینستاگرام و واتس‌اپ شروع شد اما خیلی زود سرویس‌های دیگری نیز مورد فیلتر قرار گرفتند. 

مهمترین و موثرترین فیلتر صورت گرفته روی فروشگاه‌های نرم‌افزار اپل  ( اپ استور ) و گوگل( گوگل پلی ) صورت گرفته که دسترسی به میلیون‌ها اپلیکیشن و به روزرسانی سیستم‌عامل و اپلیکیشن‌ها را قطع کرد. همچنان هیچ کدام از این محدودیت‌ها برداشته نشده است. 

اسکایپ و لینکدین دو سرویس مشهور مورد استفاده کسب و کارها هم از همان روزهای نخست محدود شد و هنوز محدودیت آنها پابرجاست. فیلترینگ این دو سرویس مشهور متعلق با مایکروسافت با فیلترینگ خود سایت مایکروسافت و موتور جست و جوی آن  امتداد پیدا کرده ضمن اینکه کنسول گیم مایکروسافت یعنی ایکس باکس هم همچنان فیلتر هست. 

بستن کامل VPN ها

هرچند همواره استفاده از فیلترشکن در ایران وجود داشته اما در یک ماه اخیر شاهد سخت‌گیرانه‌ترین برخورد با فیلترشکن‌ها  بوده‌ایم.  در حالی که تقریبا بسیای از سرویس‌های اینترنتی به دلیل تحریم روی آی پی ایران مسدود است بستن فیلترشکن ها با هدف جلوگیری از ورود کاربران به شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده نشان دهنده سخت گیری بسیار جدی مسوولان در این زمینه است. 

رفع محدودیت

سرویس پیامک گروهی از روز جمعه گذشته به جمع محدودیت‌های اینترنتی اضافه شد. روز یکشنبه وزارت ارتباطات اعلام کرد که محدودیت سرویسهای پیامک گروهی برداشته شده است. 

فردای اقتصاد در ۸ مهر سابقه فیلترینگ پلتفرم‌های مشهور در سه دولت را بررسی کرده بود.