فردای اقتصاد: عملیات بازار باز بانک مرکزی به صورت هفتگی گزارش می‌شود و نمای نسبتا دقیقی از فضای بازار پول ارائه می‌کند و میتوان تا حدی وضعیت انقباضی یا انبساطی در بازار پول را از آن استنباط کرد.
وضعیت انبساطی با شرایطی از اقتصاد منطبق است که میزان عرضه پول بیش از تقاضای پول است و وضعیت انقباضی شرایطی را نشان میدهد که تقاضای پول از عرضه آن بیشتر است.
در نمودار بالا مشاهده می‌شود که در نیمه اول سال ۱۴۰۰، همزمان با رشد بالای پایه پولی، عرضه پول در اقتصاد از تقاضا فراتر رفت. بانک مرکزی در این بازه نسبتا منفعل عمل کرد در حالی که باید با عملیات بازار باز پایه پولی ای که در نتیجه کسری بودجه اضافه می‌شد را جمع می‌کرد. در این مدت مشاهده می‌کنیم که به قدری عرضه پول از تقاضای پول فراتر رفته بود که بانکها در قالب ریپوی معکوس نقدینگی خود را به بانک مرکزی میسپردند و سود کوتاه مدت ۱۸ درصد دریافت میکردند(منفی شدن ستونهای قرمز و نارنجی در نمودار بالا).
با روی کار آمدن دولت جدید در پاسخ به تورم و انتظارات تورمی بالا سیاستهای انقباضی در پیش گرفته شد. طی مدت کوتاه سه ماهه نرخ بازار بین بانکی و ریپو با شیب تندی افزایش یافت . بجز بازه ای در زمستان ۱۴۰۰ تا اردیبهشت ۱۴۰۱، بقیه ماههای سیاستهای پولی انقباضی بر فضای بازار پول حاکم بوده است. از خرداد ۱۴۰۱ تا اوایل مرداد شدیدترین دوره انقباضی بوده است که طی این مدت بخش بزرگی از درخواست نقدینگی بانکها از بانک مرکزی پاسخ داده نمیشد (ستونهای قرمز پایینتر از ستونهای نارنجی). همزمان بیشترین شیب افزایش در نرخ بازار بین بانکی و نرخ ریپو نیز مشاهده شد. از آن زمان تاکنون بانک مرکزی فرمان انقباض را تغییر نداده است، نرخهای بازار بین بانکی و ریپو و همچین میزان درخواست نقدینگی بانکها و پاسخ بانک مرکزی در یک سطح نسبتا ثابت باقی مانده‌اند. نتیجتا در حال حاضر سه ماه است که در شرایط انقباضی ای به سر میبریم که نه سخت تر شده و نه سهل تر.
تبادل نظر