رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهوری ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، برای انتخابات سال ۲۰۲۳ میلادی، به شدت به دستاوردهای جهانِ انرژی نیازمند است و به این نتیجه رسیده که اگر راهی برای رستگاری او و حزبش وجود داشته باشد، آن راه، ارتباط مستقیمی با انرژی ارزان دارد.
به عبارتی دیگر، ارتباط بین انرژی و سیاست در ترکیه، روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و حالا حزب عدالت و توسعه برای حفظ قدرت، به کشف گاز طبیعی و انرژی هسته‌ای پناه برده است.
در شرایطی که بحران اقتصادی بر ترکیه سایه افکنده و قیمت هر ۱ لیتر گازوئیل به ۲۵ لیره رسیده، بخش مهمی از درآمد خانوارهای ترکیه صرف پرداخت هزینه قبض گاز طبیعی و برق می‌شود و به عبارتی روشن، یکی از مهم‌ترین دلایل بحران اقتصادی و فقر گسترده ده‌ها میلیون شهروند ترکیه، گران بودن حامل‌های انرژی به خاطر وابستگی به منابع وارداتی و خارجی است. در نتیجه رسانه‌های وابسته به حزب حاکم ترکیه، تلاش می‌کنند بر روی دو حوزه، به طور گسترده مانور دهند: نخست، تلاش برای افتتاح نیروگاه هسته ای. دوم، استخراج گاز از میادین کشف شده در حوزه دریای سیاه و انتقال آن به شهرهای ترکیه.
سرنوشت آکپارتی در دست زن روسی
تیم اردوغان، منتظر تحقق وعده‌های یک بانوی هسته‌ای روس است که احتمالاً فعالیت او و همکارانش، بر سرنوشت حزب حاکم ترکیه اثر خواهد گذاشت. این زن، آناستازیا زوتیوا نام دارد.
زوتیوا مدیرکل پروژه ساخت نخستین نیروگاه هسته‌ای ترکیه است. این نیروگاه به نام آک کویو در استان مرسین و در کنار دریا واقع شده و چهار واحد فعال خواهد داشت تا بخشی از وابستگی ترکیه به منابع واردات انرژی را مرتفع کند. اما روند ساخت نیروگاه بسیار کُند پیش می‌رود و اردوغان، در چند تماس تلفنی و دیدار حضوری، به زور و زحمت توانست پوتین را راضی کند تا دست کم یک واحد از چهار واحد نیروگاه آک کویو، برای سال آینده افتتاح شود.
حالا روسیه وعده داده تا چند ماه دیگر، سوخت مورد نیاز نیروگاه هسته‌ای آک کویو را روانه ترکیه کند. دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه در تلاش است تا قبل از انتخابات، برق تولید این نیروگاه وارد مدار شود.
آناستازیا زوتیوا اعلام کرده که سوخت مورد استفاده برای نیروگاه هسته‌ای Akkuyu در حال آماده‌سازی نهایی است و در ماه می۲۰۲۳ به ترکیه آورده خواهد شد.
زوتیوا گفته است: «در سال ۲۰۲۳ ما تمام کارهای ساخت‌وساز را به پایان می‌رسانیم و در مرحله ورود سوخت و قرار گرفتن آن در نخستین واحد نیروگاه خواهیم بود. در دوازدهمین نمایشگاه بین‌المللی انرژی هسته‌ای اتم اکسپو ۲۰۲۲ که در سوچی روسیه برگزار شد، اطلاع کسب کردیم که برنامه تدارک سوخت مورد نیاز آک کویو، طبق برنامه ادامه دارد. من مشتاقانه منتظر سال آینده هستم. سوخت هسته‌ای برای تولید و انتقال آن به ترکیه، مراحل مهم و حساسی را طی می‌کند. در ۴ سال گذشته شرکت‌ها و نهادهای نظارتی ما به شدت روی این موضوع کار کرده‌اند. تأسیسات ذخیره‌سازی سوخت هسته‌ای آماده شده و تولید سوخت آغاز شده است و بر این اساس پیش‌بینی می‌شود سوخت هسته ای، بدون مشکل، به ترکیه وارد شود. پایان ماه مه سال آینده برای ما نیز یک رویداد هیجان انگیز است».
ساخت نیروگاه هسته‌ای ۲۰ میلیارد دلاری آک کویو در استان مرسین، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای روابط گرم اردوغان و پوتین است. هر دو رئیس جمهور، بارها بر اهمیت این پروژه برای توسعه اقتصادی و امنیت انرژی ترکیه و همچنین همکاریهای دوجانبه آتی، تاکید کرده‌اند.
پوتین درباره آک کویو گفته است: «اهمیت این پروژه بزرگ و مبتکرانه، بسیار بالا و حیاتی است. ما علاوه بر آن که در ساخت نخستین نیروگاه اتمی ترکیه حضور داریم، بلکه شاهد پی‌ریزی بنیان صنعت اتمی ترکیه هستیم. این به معنی توسعه بر اساس یک صنعت نوین و پیشرفته است و همکاریهای اتمی ما، مبنای یک شراکت استراتژیک است».
قرارداد ساخت نیروگاه آک‌کویو در سال ۲۰۱۰ با روس اتم امضاء شده بود. روس‌ها باید حداکثر تا سال ۲۰۲۳ میلادی نیروگاه مذکور را با چهار رآکتور هسته‌ای و ظرفیت تولید ۴ هزار و ۸۰۰ مگاوات برق آماده بهره‌برداری کنند.
این، نخستین نیروگاه برق هسته‌ای جهان است که با مدل سرمایه‌گذاری پروژه‌های موسوم به «ساخت، تملک و بهره‌برداری» ساخته شده و ترکیه خرید برق را تضمین کرده است. تمامی سوخت‌های مایع و گاز مورد استفاده در تولید برق مورد نیاز ترکیه و ۳۰ درصد زغال سنگ مورد استفاده در تولید سوخت، وارداتی هستند. زمانی که نیروگاه مذکور با چهار رآکتور هسته‌ای و ظرفیت تولید ۴۸۰۰ مگاوات برق به بهره‌برداری برسد، می‌تواند ۳۵ میلیارد کیلووات ساعت انرژی مورد نیاز استانبول را به تنهایی تامین کند. (معادل۱۰ درصد نیاز برق کشور).
بر اساس آمار و ارقام ارائه شده از سوی وزارت انرژی ترکیه، با آغاز فعالیت نیروگاه هسته‌ای آک کویو و سینوپ، نزدیک به ۲۰ درصد از برق مصرفی ترکیه از این طریق تامین خواهد شد. بدین ترتیب از میزان واردات گاز طبیعی به میزان ۱۶ میلیارد متر مکعب در سال کاسته خواهد شد و حدود ۷.۲ میلیارد دلار صرفه جویی انجام خواهد شد.
با این حال، کارشناسان معتقدند که احداث نیروگاه هسته ای، بیشتر به معنی تلاش اردوغان برای گرفتن یک ژست سیاسی و نمایش قدرت است و مترادف قطع وابستگی نخواهد بود و ترکیه تنها در صورتی مستقل می‌شود که استفاده از ظرفیت بالای انرژی هیدرولیک و نیز انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی باد، خورشید و انرژی ژئوترمال را جدی بگیرد.
گاز دریای سیاه در راه است
یکی از موضوعاتی که در چند سال گذشته، برای اردوغان و تیم او به یک دستاویز تبلیغاتی بزرگ تبدیل شده، کشف گاز طبیعی در دریای سیاه است.
رسانه‌های تحت امر حزب عدالت و توسعه ترکیه، به طرزی اغراق آمیز در مورد گاز دریای سیاه صحبت می‌کنند و آن را همچون پدیده قرن و کشف بزرگی توصیف می‌کنند که قرار است سرنوشت ترکیه را تغییر دهد!
این در حالی است که آمار و ارقام مرتبط با ذخایر کشف شده در این میادین، بسیار ناچیز است. حتی با فرض پذیرفتن صحت آمار و ارقام اعلام شده از سوی ترکیه، باز هم باید پذیرفت که ذخایر دریای سیاه، بسیار ناچیز است.
ترکیه اعلام کرده که در این منطقه، میادینی پیدا کرده که جمعاً ۳۲۰ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی دارد. این در حالی است که ایران، به عنوان دومین قدرت گازی جهان، روزانه نزدیک به ۱ میلیارد متر مکعب گاز تولید می‌کند! یعنی حتی اگر کل ذخیره گاز دریای سیاه برای ترکیه قابل استخراج باشد، معادل یک سال گاز تولیدی ایران نخواهد بود!
فاتح دونمز وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه، این روزها به ندرت می‌تواند به استانبول و آنکارا برود. چرا که ناچار است شخصاً به طور مداوم در سواحل دریای سیاه بر کار لوله کشی زیر دریا نظارت کند تا گاز استخراج شده از میادین کشف شده در دریای سیاه هر چه زودتر به شبکه وارد شود.
فاتح دونمز، وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه گفته است: «استفاده از منابع گازی استخراج شده از دریای سیاه را در ماه مارس ۲۰۲۳ آغاز خواهیم کرد. درحال تکمیل تاسیسات مرتبط با استخراج و انتقال گاز طبیعی در عمق ۲۲۰۰ متری دریای سیاه هستیم. ۱۲۰ کیلومتر از خط لوله دریایی تکمیل شده و ۵۰ کیلومتر دیگر آن نیز درحال اجرا است. همچنین در دریای مدیترانه نزدیک به دو ماه فرصت داریم. طی این مدت عملیات حفاری با کشتی عبدالحمید خان را به اتمام خواهیم رساند. اگر کشفی داشته باشیم، این مژده را با ملت مان به اشتراک خواهیم گذاشت».
همچنان که مشاهده شد، در سخنان وزیر انرژی ترکیه به این اشاره شده که انتقال گاز از میادین دریای سیاه به منازل مردم در ماه مارس خواهد بود. این یعنی همزمانی ورود سوخت هسته‌ای از روسیه به نیروگاه آک کویو.
در نتیجه حزب عدالت و توسعه می‌تواند یک جریان تبلیغاتی گسترده به راه بیندازد و افتتاح یک یونیت از نیروگاه هسته‌ای و انتقال مقدار ناچیزی از گاز طبیعی را، به یک خوراک حزبی و سیاسی برای پیروزی در انتخابات تبدیل کند.
منبع: تسنیم
تبادل نظر