شنیده شده برخی از مسئولان وزارت صمت علت مخالفت عرضه خودرو در بورس کالا را انحصار در بازار خودرو مطرح می‌کنند. سوال اینجاست مگر با قیمت‌گذاری دستوری مشکل انحصار صنعت خودرو حل شده است که حالا دلیل مخالفت عرضه خودرو در بورس کالا را وجود انحصار مطرح می‌کنیم. نکته اینجاست که قیمت‌گذاری دستوری رانت سنگینی را ایجاد می‌کرد که از جیب تولیدکنندگان به جیب دلالان و واسطه‌ها و احتمالا رانت‌خوران می‌رسید. تصور اینکه مصرف‌کننده نهایی از قیمت‌گذاری دستوری نفعی برده‌اند اشتباه است. منظور این نیست که هیچ مصرف‌کننده نهایی به خودرو با قیمت دستوری کارخانه نرسیده است اما میزان رانت و صدماتی که از قیمت‌گذاری دستوری ایجاد می‌شود به مراتب بیشتر از فروش خودرو با قیمت پایین و دستوری به تعداد محدودی مصرف‌کننده نهایی است.
حالا به صورت مشخص معلوم است چه کسی در حال خرید خودرو است. علاوه بر شفاف بودن وضعیت خرید و فروش خودرو که به یک بازار دلالی سنگین با توجه به به سیاست دستوری قیمت‌گذاری تبدیل شده بود حالا مصرف‌کننده نهایی می‌تواند با قیمت پایین‌تر از بازار اقدام به خرید راحت خودرو برای خود کند. نکته دیگر اینکه موافقان قیمت‌گذاری دستوری آگاهانه یا ناآگاهانه با فساد چند صد هزار میلیارد تومانی صنعت خودرو در سال‌های گذشته موافقت می‌کنند در حالی‌که کل صنعت خودرو کشور در همین شرایط به قولی انحصاری ورشکسته شده است و شرکت‌های خودرویی در حال اخراج از بورس هستند.
بنا نیست قیمت‌گذاری دستوری مشکل انحصار را حل کند. مشکل انحصار با حضور تولیدکنندگان یا محصولات جدید در بازار خودرو حل می‌شود که این موضوع پیش از هر چیزی نیازمند این است به سرمایه‌گذاران جدید صنعت خودرو کشور این اطمینان داده شود که حال و روز آنها با سرمایه‌گذاری در صنعت خودرو به وضعیت کنونی کشیده نمی‌شود. وگرنه چرا باید یک نفر برای زیان چند ده هزار میلیارد تومانی سرمایه‌گذاری کند. انحصار صنعت خودرو اتفاقا نتیجه سیاست‌های اشتباهی مانند قیمت‌گذاری دستوری بوده که به نام حمایت از مصرف‌کننده انجام شده ولی در واقع صرفا رانت‌پاشی برای عده‌ای بوده است. حالا دوباره مشابه همیشه که عرضه کالاها در بازار شفافی مانند بورس کالا که قطع شدن دست واسطه‌ها و رانت‌خوران را از سودهای کلان این حوزه به همراه دارد مخالفان زیادی با بورس کالا شاهد هستیم؛ همان‌طور که برای سیمان و سایر موارد پیش از این نیز چنین مخالفانی وجود داشتند. باید پذیرفت پایان رانت هر بخش در اقتصاد رانت‌خیز ایران طبیعتا مخالفان زیادی دارد چون اصلا این رانت سود کلانی برای عده‌ای به همراه داشته است وگرنه چگونه سیاستی که هم نارضایتی مصرف‌کننده، هم ورشکستگی تولیدکننده و هم استیصال سیاست‌گذار را در این صنعت به همراه دارد تاکنون ادامه پیدا کرده است.
حالا اینکه چگونه مشکل انحصار صنعت خودرو حل شود قطعا در مرحله اول سر و سامان دادن تولیدکنندگان فعلی خودرو است بعد باید به دنبال عوامل انحصارزا مانند کاهش تعرفه بالا بود.
تبادل نظر