فردای اقتصاد: قیمت دلار در یک هفته اخیر در کانال ۳۶ هزار تومان و کمی پایین‌تر از سقف تاریخی خود ایستاده است. به عقیده معامله‌گران بازار ارز، دلار در هفته‌های آینده برای کاهش قیمت با سه مانع مواجه است. هر سه عامل نیز به نوعی ریشه در زمستان دارند. اما تاثیر برخی از آن‌ها احتمالا مقطعی و گذرا نیست و در آینده قیمت دلار تعیین‌کننده باشد.
در ادامه به این سه عامل یعنی تقاضای سنتی کریسمس، قطع گاز پتروشیمی‌ها و شائبه جبران کسری بودجه دولت می‌پردازیم.
زمستان سخت بازار ارز / تاثیر قطعی گاز صنایع پتروشیمی بر قیمت دلار
زمستان سخت که قرار بود با تقویت اهرم‌های مذاکراتی ایران به احیای برجام و افزایش درآمدهای ارزی کمک کند، حالا به عاملی منفی برای بازار ارز تبدیل شده است. دوشنبه دبیر کل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی خبر داد که به پتروشیمی‌ها اعلام شده آمادگی لازم برای قطعی گاز را ایجاد کنند.
گفته می‌شود حدود ۳۵ درصد از ارز سامانه نیما به طور مستقیم از صنعت پتروشیمی تامین می‌شود. رئیس انجمن کارفرمایان صنعت پتروشیمی نیز روز گذشته در برنامه «خط سود» بورسان گفت فقط پارسال از قطعی گاز ۶۸۰ میلیون دلار عدم‌النفع داشتیم.
دکتر امیر کرمانی استاد اقتصاد دانشگاه کلمبیا در گزارشی که پاییز ۱۴۰۰ در سایت بورسان تحت عنوان تاثیر بحران گاز بر قیمت دلار منتشر شد، با اشاره به کسری سنگین گازی کشور اثر قطعی گاز صنایع بر قیمت دلار را به خوبی توضیح داده است: «برنامه‌ی فعلی ما برای مقابله با این بحران چیست؟ قطع گاز نیروگاه‌ها و جایگزینی آن با مازوت، برش سنگین و گازوییل، قطع گاز صنایع عمده و قطع گاز صادراتی. نتیجه‌ی مورد اول از دست رفتن درآمدهای ارزی حاصل از فروش گازوییل و برش سنگین، آلودگی شدید هوا و قطعی احتمالی برق در زمستان است. قطع گاز صنایع هم موجب کاهش درآمدهای ارزی کشور در زمستان، افزایش قیمت داخلی محصولات این صنایع (به دلیل کاهش شدید تولید) و کاهش سود شرکت‌های بورسی می‌شود. قطع گاز صادراتی در زمستان هم موجب هر چه کم اهمیت‌تر شدن نقش گاز ایران در برقراری تعادل اقتصادی با کشورهای همسایه می‌شود. عاملی که تاثیر مستقیم بر دسترسی ایران به منابع ارزی‌اش در این کشورها هم دارد. به عبارت دیگر قطع گاز صادراتی در زمستان نه تنها موجب کاهش درآمدهای ارزی می‌شود بلکه باعث کاهش دسترسی ایران به درآمدهای فعلی نیز می‌شود».
وی در ادامه می‌افزاید نتیجه این اقدامات «افزایش فشار بر بازار ارز و همچنین افزایش شتاب تورم در ماه‌های پایانی سال است. توجه بشود که در ماه‌های پایانی سال به دلیل افزایش تقاضا برای ارز و افزایش فشار دولت بر پایه پولی آسیب‌پذیری اقتصاد ایران از شوک‌های ارزی بیشتر از ایام دیگر سال است».
بنابراین صدور دستور قطع گاز صنایع را باید اولین سیگنال صعودی زمستان برای دلار دانست.
اثر کریسمس بر نرخ ارز
هر ساله با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال میلادی، تقاضای ارز از سوی بازرگانان و تجار برای تسویه حساب با طرف‌های خارجی افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل برخی فعالان بازار ارز افزایش تقاضا در آستانه سال نوی میلادی را عاملی صعودی برای قیمت دلار می‌دانند.
هم‌اکنون در هفتمین روز از دسامبر، آخرین ماه در سال میلادی قرار داریم. تعطیلات کریسمس در اکثر کشورها از ۲۵ دسامبر (۴ دی) آغاز می‌شود.
شائبه نفع دولت از قیمت بالای دلار
سومین مسأله به شائبه‌ای قدیمی در بازار ارز برمی‌گردد که این روزها به دلیل نگرانی‌ها از کسری بودجه سنگین دولت بیش از قبل شنیده می‌شود. به باور گروهی، با نزدیک شدن به انتهای سال، نگرانی دولت از کسری بودجه سنگین خود تشدید شده و از آنجایی که افزایش قیمت دلار دولت را قادر می‌سازد که بخش زیادی از کسری بودجه را تامین کند، بر خلاف گذشته در برابر جهش قیمت دلار اقدامی انجام نمی‌دهد. به ویژه آنکه به علت محدودیت دسترسی به درآمدهای ارزی هم بانک مرکزی تمایل یا امکان چندانی برای مداخله در بازار ارز ندارد.
تبادل نظر