۱۷ بهمن ۱۴۰۱ - ۱۷:۲۹

عقب‌افتادن تراکنش‌های شاپرک از تورم نشان‌گر کاهش قدرت خرید مردم با وجود انتظارات تورمی بالاست.

فردای اقتصاد: سامانه شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی (شاپرک)، شبکه‌ای است که تمامی ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت و پایانه‌های فروش آنها را در نظامی یکپارچه گرد هم آورده و تمهیدات لازم را برای اتصال مستقیم ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت به زیرساخت‌های ملی پرداخت و تسویه فراهم می‌کند.

 بررسی روند ارزش تراکنش‌ها در این سامانه می‌­تواند دید مناسبی نسبت به تقاضای سفته­‌بازی و نیز قدرت خرید خانوارها در جامعه ارائه دهد. با این حال ارزش اسمی این تراکنش­‌ها ممکن است به دلیل تورم افزایش ­یابد و لذا لازم است که اثر تورم از آن حذف شود. برای این منظور، مقدار این متغیر بر اساس سال پایه ۱۳۹۵، حقیقی شده است. همانطور که مشاهده می‌­شود، رابطه محسوسی بین رشد سالانه ارزش حقیقی تراکنش‌­های شاپرک و رشد سالانه نرخ ارز بازار آزاد وجود دارد. به طوری که با افزایش نرخ ارز، مقدار این متغیر نیز افزایش یافته است و بالعکس در دوره‌­های کاهش آن، مقدار این متغیر نیز کم شده است.

با این حال در این بین، استثنائاتی نیز وجود دارد. یکی مربوط به فروردین سال ۱۴۰۰ است که به دلیل کاهش محسوس ارزش تراکنش‌ها در فروردین ۱۳۹۹ ناشی از گسترش کرونا، مقدار آن جهش قابل ملاحظه‌‍­ای نسبت به نرخ رشد دلار داشته است. دیگری مربوط به ماه­‌های اخیر است که علی رغم افزایش رشد نرخ دلار، رشد ارزش تراکنش‌های شاپرک متناسب با آن افزایش نیافته و حتی کمتر هم بوده است. در حالی که در دوره‌­های قبلی، معمولا نرخ رشد ارزش تراکنش‌های شاپرک، بیشتر از نرخ رشد دلار بوده است. این اتفاق می­‌تواند ناشی از تاثیر تورم بر قدرت خرید خانوارها باشد که باعث شده با وجود رشد نرخ دلار و افزایش تقاضای سفته­‌بازی متعاقب آن، همچنان رشد ارزش تراکنش‌های شاپرک، در سطوح پایینی قرار داشته باشد. با توجه به جنس تورم اخیر که عموما ناشی از افزایش قیمت مواد غذایی بوده و اینکه این اقلام سهم عمده‌ای از سبد خانوار را به خود اختصاص داده‌­اند، این فرضیه محتمل به نظر می‌­رسد.