فردای اقتصاد: سامانه شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی (شاپرک)، شبکه‌ای است که تمامی ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت و پایانه‌های فروش آنها را در نظامی یکپارچه گرد هم آورده و تمهیدات لازم را برای اتصال مستقیم ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت به زیرساخت‌های ملی پرداخت و تسویه فراهم می‌کند.
بررسی روند ارزش تراکنش‌ها در این سامانه می‌تواند دید مناسبی نسبت به تقاضای سفته‌بازی و نیز قدرت خرید خانوارها در جامعه ارائه دهد. با این حال ارزش اسمی این تراکنش‌ها ممکن است به دلیل تورم افزایش یابد و لذا لازم است که اثر تورم از آن حذف شود. برای این منظور، مقدار این متغیر بر اساس سال پایه ۱۳۹۵، حقیقی شده است. همانطور که مشاهده می‌شود، رابطه محسوسی بین رشد سالانه ارزش حقیقی تراکنش‌های شاپرک و رشد سالانه نرخ ارز بازار آزاد وجود دارد. به طوری که با افزایش نرخ ارز، مقدار این متغیر نیز افزایش یافته است و بالعکس در دوره‌های کاهش آن، مقدار این متغیر نیز کم شده است.
با این حال در این بین، استثنائاتی نیز وجود دارد. یکی مربوط به فروردین سال ۱۴۰۰ است که به دلیل کاهش محسوس ارزش تراکنش‌ها در فروردین ۱۳۹۹ ناشی از گسترش کرونا، مقدار آن جهش قابل ملاحظه‌‍ای نسبت به نرخ رشد دلار داشته است. دیگری مربوط به ماه‌های اخیر است که علی رغم افزایش رشد نرخ دلار، رشد ارزش تراکنش‌های شاپرک متناسب با آن افزایش نیافته و حتی کمتر هم بوده است. در حالی که در دوره‌های قبلی، معمولا نرخ رشد ارزش تراکنش‌های شاپرک، بیشتر از نرخ رشد دلار بوده است. این اتفاق می‌تواند ناشی از تاثیر تورم بر قدرت خرید خانوارها باشد که باعث شده با وجود رشد نرخ دلار و افزایش تقاضای سفته‌بازی متعاقب آن، همچنان رشد ارزش تراکنش‌های شاپرک، در سطوح پایینی قرار داشته باشد. با توجه به جنس تورم اخیر که عموما ناشی از افزایش قیمت مواد غذایی بوده و اینکه این اقلام سهم عمده‌ای از سبد خانوار را به خود اختصاص داده‌اند، این فرضیه محتمل به نظر می‌رسد.
تبادل نظر